user preferences

Μία συνέντευξη με τον Georges Fontenis

category Διεθνή | Αναρχικό κίνημα | Συνέντευξη author Monday August 30, 2010 20:34author by Jose Antonio Gutierrez D. - Lorenzo Mejias - Anarkismo Report this post to the editors

George Fontenis: μια ζωή αγωνιστικότητας και το μέλλον της ελευθεριακής εναλλαγής - Μία συνέντευξη με τον Georges Fontenis [English] [Italiano] [Castellano]
fontenis_and_marie_louise_19_feb2005_001_1.jpg

Το διεθνές αναρχικό κομμουνιστικό κίνημα υπέστη πρόσφατα μια απώλεια με το θάνατο του Georges Fontenis, ενός από τους ιστορικούς του ηγέτες, ενός ανθρώπου με ένα ξεκάθαρο όραμα που συνέχισε να δραστηριοποιείται μέχρι το τέλος. Η ακόλουθη συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2005, με τη βοήθεια του συντρόφου Lorenzo Mejias, στο σπίτι του Georges Fontenis, σε μια μικρή πόλη κοντά στην Tours που ονομάζεται Reignac-sur-Indre. Περάσαμε την ημέρα μαζί του, απολαμβάνοντας την υπέροχη φιλοξενία του ιδίου και της συντρόφου του Μαρί-Λουίζ. Ο Fontenis μας διασκέδασε με τους συναρπαστικoύς του προβληματισμούς του που μας δημιουργούν ερωτήματα για την κατάσταση στη Λατινική Αμερική και μας έκανε να γελάσουμε με την λεπτή αίσθηση του χιούμορ του. Θα θυμάμαι πάντα τη μεγαλοψυχία και τον εξαίρετο χαρακτήρα αυτού του μύθου του αναρχικού κομμουνισμού. Δεν συναντάμε κάθε μέρα έναν άνθρωπο με τόσο μεγάλο φάσμα θεμάτων συζήτησης, από την εθνική απελευθέρωση και το ζήτημα της υποστήριξης των μαχητών στην Αλγερία, μέχρι την παθητικότητα πολλών Γάλλων κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, από τις έντονες συγκρούσεις στο εσωτερικό του μεταπολεμικού γαλλικού αναρχισμού, μέχρι την αγάπη του για τα άλογα, «υπέροχα ζώα που κακοποιήθηκαν από τα θηρία με τα δύο πόδια». Ήταν πραγματικά ένας υπέροχος σύντροφος και ένα πολύ ξεχωριστό πρόσωπο.

Χωρίς αμφιβολία, ο Fontenis ήταν σημείο αναφοράς για τη νέα γενιά των αναρχικών κομμουνιστών στη Λατινική Αμερική, μια περιοχή που τράβηξε την προσοχή του, αλλά δεν την είδε ποτέ απ κοντά. Το έργο του «Μανιφέστο του Ελευθεριακού Κομμουνισμού», που ήταν το αποτέλεσμα των συζητήσεων και της διαδικασίας ωρίμανσης στο εσωτερικό του μεταπολεμικού γαλλικού αναρχικού κινήματος, έχει τύχει ευρείας κυκλοφορίας και έχει γίνει σημείο εκκίνησης για διάφορες ελευθεριακές οργανωτικές διαδικασίες, τολμώ να πω ένα σημείο καμπής που έχει δώσει μια νέα επαναστατική άποψη στην προώθηση των επαναστατικών ελευθεριακών τάσεων που έχουν ξεφυτρώσει σαν τα μανιτάρια μετά τη βροχή της νεοφιλελεύθερης κραιπάλης στη Λατινική Αμερική από τη δεκαετία του '90. Δυστυχώς, το μεγαλύτερο μέρος του έργου του δεν έχει ακόμη μεταφραστεί στα ισπανικά και μόνο ελάχιστο στα αγγλικά.

Αυτή η συνέντευξη ήταν μέρος μιας πολύ πιο μακράς συνομιλίας που διήρκεσε όλη την ημέρα, η οποία δεν ήταν δυνατό να καταγραφεί πλήρως. Καταγράψαμε μερικά συγκεκριμένα ερωτήματα κατά τη διάρκεια αυτής ζωντανής συνάντησης, σχετικά με την αγωνιστική ζωή του Fontenis, στο μεταπολεμικό ελευθεριακό κίνημα και τη συζήτηση για την «Πλατφόρμα» *, καθώς και τη σημασία της για το σημερινό ελευθεριακό κίνημα. Παρά την όλη επίδραση της συνέντευξης στη σωματική υγεία του συντρόφου μας (η αρρώστια Πάρκινσον από την οποία υπέφερε ήταν σε αρκετά προχωρημένο στάδιο και έπρεπε να ξεκουραστεί στα μέσα της συνέντευξης), ήταν αξιοσημείωτη η διαύγεια της σκέψης του, όπως προκύπτει από την ανάγνωση αυτής της συνέντευξης, αλλά και την ανάγνωση κάποιων από τα ύστερα γραπτά του και τον αντικομφορμισμό του ** που χαρακτηριζόταν από την άρνησή του να δεχτεί εύκολες αλήθειες καθώς και μια αναζήτηση νέων απαντήσεων στα σημερινά προβλήματα. Η συνομιλία μας παρέμεινε ανέκδοτη μέχρι τώρα, γιατί προοριζόταν για μια νέα ισπανική έκδοση του «Μανιφέστου». Ωστόσο, με τη θλιβερή είδηση του θανάτου του Fontenis, αποφασίσαμε να τη δημοσιεύσουμε ως μεταθανάτιο φόρο τιμής από αυτό το site.

Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να αναφέρω απλώς αυτό που είπε ένας αγαπητός σύντροφος από το Περού, ο Franz Garcia, περιγράφοντας την αγωνιστικότητα της ζωής του Fontenis ως εξής: «Πιστεύουμε, λοιπόν, ότι είναι απαραίτητο να ξαναδιαβάσουμε τον “Ελευθεριακό Κομμουνισμό” του και να του δώσουμε τη θέση που του αξίζει στο σημερινό πλαίσιο, έτσι ώστε να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την όλη του εισφορά στο κίνημά μας για να προχωρήσουμε μπροστά, δίνοντας και πάλι στον αναρχισμό την πραγματική και αληθινή του διάσταση μεταξύ των λαϊκών κινημάτων, μακριά από τις προκαταλήψεις και τα υποκειμενικά τερτίπια που είναι τόσο συχνά και επιβλαβή στις γραμμές μας».

Αντίο, αγαπητέ σύντροφε. Τα αστέρια ας χαϊδεύουν τα μαλλιά σου...

Jose Antonio Gutierrez D.

16 Αυγούστου, 2010

* Η «Πλατφόρμα» είναι η αναρχική παράδοση που προέρχεται από την «Οργανωτική Πλατφόρμα της Γενικής Ένωσης Αναρχικών», ένα σχέδιο που συντάχθηκε από μια ομάδα Ρώσων και Ουκρανών αναρχικών εξόριστων στο Παρίσι, το 1926, μεταξύ των οποίων ήταν ο Petr Αρσίνοφ και ο ηγέτης των ανταρτών, Νέστορ Μάχνο. Οι ιδέες που περιέχονται σε αυτή βασίζονται στην ανάγκη να συγκροτηθεί μια επαναστατική τάση της ταξικής πάλης στο εσωτερικό του ελευθεριακού κινήματος και να δημιουργηθεί μια οργάνωση που να βασίζεται σε σαφείς αρχές (θεωρητική και τακτική ενότητα, συλλογική δράση και πειθαρχία και φεντεραλισμό), τάση που ενέπνευσε την γαλλική Union Anarchiste από το 1928 μέχρι τη δεκαετία του '30 και αργότερα την Federation Communiste Libertaire, που ιδρύθηκε το 1953, με τον Fontenis ως γενικό της γραμματέα.
** Georges Fontenis, Non-conforme, Nice 2002.

# Πρόσφατα ένας σύντροφός μας κυκλοφόρησε μια μη διορθωμένη εκδοχή αυτής της συνέντευξης στο διαδίκτυο, λέγοντας ότι είχε δημοσιευθεί στο «En La Calle», το περιοδικό της πρώην OSL της Αργεντινής. Αυτό είναι ανακριβές. Ενώ υπήρχε πρόθεση να δημοσιευτεί η συνέντευξη στο περιοδικό, κάτι τέτοιο δεν συνέβη για λόγους χώρου.

Συνέντευξη με τον Georges Fontenis
19 Φλεβάρη 2005

Πώς άρχισες να συμμετέχεις ως μαχητής στους αναρχικούς κύκλους;

Ο πατέρας μου ήταν επαναστάτης σοσιαλιστής και ανήκε στην τάση του Marceau Pivert στους κόλπους του Σοσιαλιστικού Κόμματος (Parti Socialiste - PS) [1], τη δεκαετία του 1930. Ο παππούς μου ήταν, επίσης, σοσιαλιστής αγωνιστής και συμμετείχε στην ίδρυση του ενιαίου σοσιαλιστικού κόμματος το 1905 [2], στις μέρες των Jaures και Sembat, και έτσι ήμουν εντελώς περιβεβλημένος από μια ατμόσφαιρα που ενεθάρρυνε τη μελέτη εκ μέρους μου των κοινωνικών ζητημάτων. Σοκαρίστηκα, με τη σειρά μου, από την κοινωνική αδικία. Προφανώς, όταν ήμουν μικρό αγόρι προσπαθούσα περιστασιακά να ξυπνήσω τους συμμαθητές μου για τα προβλήματα αυτά.

Όταν ήμουν 14 ή 15, ήμασταν στα βορειοανατολικά προάστια του Παρισιού, στο Noisy-le-Sec, όπου υπάρχουν σιδηρόδρομοι και εργοστάσια, και έβλεπα ποια έντυπα πουλιόντουσαν στα περίπτερα. Πρώτα υπήρχαν οι εφημερίδες που αγόραζε ο πατέρας μου όπως το «La Bataille Socialiste», η εφημερίδα της τάσης του, αλλά έβλεπα ότι υπήρχαν και κάποια άλλα έντυπα εκεί όπως η «Le Libertaire» ή η «La Verite», και άρχισα να τα διαβάζω. Αμέσως ξεχώρισα την «Le Libertaire», καθώς η γραμμή της φάνηκε να απαντά στα ερωτήματα που είχα ο ίδιος. Αλλά το 1936 δεν συμφώνησα με τη θέση της σχετικά με τον πόλεμο στην Ισπανία. Κατάλαβα ότι οι μαχητές της «Le Libertaire» δεν απαντούσαν στα ερωτήματα που θα έθετε ο καθένας: Τι έκαναν οι ελευθεριακοί σε μια κυβέρνηση που πραγματικά ανήκε στην κοινοβουλευτική δεξιά; Αυτό με οδήγησε να συναντήσω μερικούς ελευθεριακούς εργαζόμενους από το Noisy, δεν θυμάμαι ακριβώς κάτω από ποιες περιστάσεις, με τους οποίους οργανώσαμε μια δημόσια ομιλία σχετικά με τον πόλεμο στην Ισπανία. Υπήρξε λογική συμμετοχή, αλλά οι αντιπρόσωποι της Union Anarchiste, από το «Le Libertaire», δεν ήταν σε θέση να απαντήσουν στις ερωτήσεις των συμμετεχόντων. Αυτό μου έκανε μεγάλη εντύπωση γιατί υπήρχαν πάρα πολλά να ειπωθούν.

Συνέχισα να βλέπω συμμαθητές μου, μεταξύ των οποίων ήταν ένας γεννημένος στην Ιταλία αναρχικός αγωνιστής, οι γονείς του οποίου είχαν εγκαταλείψει την χώρα τους λόγω του καθεστώτος Μουσολίνι, και με τον οποίο συναντήθηκα πρόσφατα για μια ακόμα φορά, δύο χρόνια πριν το θάνατό του. Με τον τρόπο αυτό άρχισα να ενδιαφέρομαι για τις ελευθεριακές ιδέες, αλλά πάντα με κριτικό μάτι από την αρχή.

Τα πράγματα πήγαν έτσι μέχρι τον Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτά τα χρόνια πέρασαν. Όταν το Παρίσι απελευθερώθηκε, εργαζόμουν ήδη ως δάσκαλος, το 1944, και υπήρχε μια σειρά αφισών στους τοίχους γύρω από την πόλη καλώντας τον κόσμο να επικοινωνήσει με το αναρχικό τμήμα στο 145 Quai de Valmy. Όταν πήγα εκεί, μου είπαν ότι θα μπορούσα να προσφέρω εξαιρετικές υπηρεσίες, καθώς η Ελευθεριακή Νεολαία έπρεπε να αναδιοργανωθεί. Και έτσι άρχισαν όλα.

Ποια ήταν η δράση σου την περίοδο του φασισμού και της κατοχής;

Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής ήμουν παράνομος συνδικαλιστής. Μαζί με άλλους συναδέλφους, είχαμε οργανώσει ένα παράρτημα του συνδικάτου στο 19ο διαμέρισμα του Παρισιού, όπου χρηματοδοτούσαμε την παράνομη CGT, έστω και αν κανείς από εμάς δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι σίγουρος πού πράγματι πήγαιναν τα χρήματα. Αυτό σήμαινε ότι μετά την απελευθέρωση, το συνδικάτο με όρισε εκπρόσωπό του, ή μάλλον, να εκπροσωπώ τη νεολαία του συνδικαλιστικού οργάνου των εκπαιδευτικών στο υπουργείο. Στην ουσία, δεν υπήρχε κανένα προσωπικό όφελος από αυτό, αλλά μου επέτρεψε να συναντηθώ με πρώην υπαλλήλους οι οποίοι είχαν σημαντικές θέσεις στο Σοσιαλιστικό και στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Επίσης, μου επέτρεψε να συνειδητοποιήσω το βαθμό στον οποίο οι εκπαιδευτικοί ηγέτες είχαν συνεργαστεί με τους φασίστες.

Τι αντίκτυπο είχε η «Χάρτα Εργασίας» της φασιστικής κυβέρνησης Vichy στο εσωτερικό των συνδικάτων; Πώς το αποδέχτηκαν μαχητές, όπως ο Pierre Besnard; [3]

Οι παλαιότεροι μαχητές παρέμειναν σιωπηλοί. Όσοι ήταν αηδιασμένοι απ’ αυτό ή όσοι ήθελαν να αντισταθούν, δεν δίστασαν να εκφράσουν την αντίθεσή τους και να καταγγείλουν τους προδότες. Αλλά πολλοί μαχητές δεν ήθελαν καν να μιλήσουν γι 'αυτό. Μην ξεχνάμε ότι η Γαλλία εκείνη την εποχή δεν «αντιστεκόταν» πολύ. Πολλοί συνδικαλιστές γραφειοκράτες ήταν ικανοποιημένοι με μια κάποια μεταρρύθμιση του καθεστώτος Vichy [4]. Όμως, μεταξύ των καθηγητών σε γενικές γραμμές, η όλη στάση ήταν πιο ποικίλη. Υπήρχαν πράγματι τομείς που αντιστάθηκαν, όπως εκείνος στο οποίο ήμουν εγώ. Η αντίστασή μας δεν ήταν πολύ θεαματική, δεν ήμασταν αυτοί που σκότωναν Γερμανούς αξιωματικούς στο μετρό, αλλά ήταν δύσκολο τις τελευταίες ημέρες της κατοχής. Αλλά τελικά, ήξεραν ότι ήμασταν εναντίον τους και ότι η πλειοψηφία των καθηγητών και των δασκάλων ήταν με το μέρος μας. Για παράδειγμα, είχα έναν συνάδελφο, η σύζυγος του οποίου ήταν από την Αλσατία και υπήρχαν υποψίες ότι βοηθούσε την Αντίσταση. Συνελήφθη, ανακρίθηκε και εκτελέστηκε. Και αυτό δεν σοκάρισε πολλούς. Ο λαός του Παρισιού άφησε τους Γερμανούς ανάμεσά του. Όλη αυτή η συζήτηση από τον ηρωισμό των Παριζιάνων στην κατοχή, δεν είναι αλήθεια. Δεν πρέπει να συγχέεται με τον ενθουσιασμό για την απελευθέρωση, όταν ο καθένας ήθελε να διεκδικήσει μερίδιο δόξας.

Πώς έγινε περίπου το βήμα προς την FCL; Σε ποιο βαθμό καθορίστηκε από εξωτερικούς παράγοντες, από το κοινωνικό πλαίσιο, και σε ποιο βαθμό προσδιορίστηκε από τα εσωτερικά στοιχεία μέσα στο κίνημα, από την μαχητική κριτική για παράδειγμα;

Όταν το ελευθεριακό κίνημα συνενώθηκε ξανά στο συνέδριο του Παρισιού τον Οκτώβριο του 1945, εμείς επιλέξαμε το όνομα Federation Anarchiste (FA - Αναρχική Ομοσπονδία), αλλά ήταν πραγματικά μια ομοσπονδία που προσπάθησε να ενώσει ανθρώπους πολύ διαφορετικούς, ήταν η «Σύνθεση». Υπήρχαν εκείνοι που ονομάζονταν «τσαρλατάνοι», υπήρχαν οι αντι-θρησκευτικοί οι οποίοι ασχολούνταν μόνο με την αντιθρησκευτική προπαγάνδα, υπήρχαν κάποιοι συνδικαλιστές, υπήρξαν οι λόγιοι, ημιφιλόσοφοι, όπως ο Charles-Auguste Bontemps..., αλλά βασικά υπήρχαν δύο ρεύματα. Από τη μία πλευρά, αυτοί που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «διανοούμενους» και, από την άλλη, οι νέοι και οι εργαζόμενοι.

Ήταν μεταξύ των δύο τελευταίων ομάδων που θα μπορούσε να δει κάποιος το είδος εκείνο της νοοτροπίας που αντιστοιχούσε περίπου στην «Πλατφόρμα», με τη διατήρηση της μνήμης, μεταξύ των παλαιοτέρων, των αγώνων γύρω από την «Πλατφόρμα» στη δεκαετία του 1920. Μην ξεχνάμε ότι η Union Anarchiste (UA – Αναρχική Ένωση), πριν από τον πόλεμο ήταν σε μεγάλο βαθμό επηρεασμένη από την «Πλατφόρμα», κυρίως στο διάστημα 1927 και 1930, και ο γραμματέας της UA εκείνο τον καιρό, ο Louis Esteve, ήταν μεταξύ των ηγετών της FCL στη δεκαετία του 1950. Είμαστε ακόμα φίλοι με τον γιο του, έναν συνδικαλιστή ακτιβιστή που είναι στην ίδια οργάνωση με μένα.

Έτσι, υπήρχαν δύο τάσεις η συνύπαρξη των οποίων αποδείχθηκε αδύνατη. Όσοι ήταν από το Bordeaux, για παράδειγμα, δεν είχαν κανένα ενδιαφέρον για οτιδήποτε άλλο εκτός από την αντιθρησκευτική προπαγάνδα, και όταν υπήρχε κάτι άλλο να συζητήσουμε απλώς εξαφανίζονταν. Αυτοί διοργάνωναν εκδρομές και ομιλίες που δεν είχαν κανένα ειδικά αναρχικό περιεχόμενο, μόνο αντιθρησκευτική προπαγάνδα και ελεύθερη σκέψη. Δεν λέω ότι αυτό ήταν λάθος ή άχρηστο, απλά δεν ήταν αρκετό. Θυμάμαι κάποιους σοσιαλιστές μαχητές στη γειτονιά μου που μου είπαν «είστε κολλημένοι στα σκοτεινά νερά με τους κήρυκές σας!» και δεν θα μπορούσα να απαντήσω. Είχαν σε μεγάλο βαθμό δίκιο.

Από την αρχή ήταν μια ψεύτικη ένωση μεταξύ δύο πολύ διαφορετικών μεταξύ τους ρευμάτων. Από τη μία πλευρά, ήταν άνθρωποι όπως ο Aristide Lapeyre και οι φίλοι του που ήταν ικανοποιημένοι με μια συγγνώμη για τον άγριο αναρχισμό, και, από την άλλη πλευρά, όλοι οι νέοι γεμάτοι οργή και απαιτήσεις. Υπήρξαν συναντήσεις όπου αντιμετωπίσαμε ο ένας τον άλλο. Θυμάμαι πάντα μία συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στον αριθμό 10 της Rue de Lancry στο Παρίσι, στο οποίο ο Aristide Lapeyre μίλησε πολύ και δυνατά

This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]