user preferences

O ρατσισμός του 1900-1940

category Ινδονησία / Φιλιππίνες / Αυστραλία | Ιστορία (γενική) | Γνώμη / Ανάλυση author Wednesday July 16, 2008 15:35author by Dimitri (MACG) Report this post to the editors

Η παρουσία των Ελλήνων στην Αυστραλία B’

Η παρουσία των Ελλήνων στην Αυστραλία και ο ρατσισμός του 1900-1940.

Ο αυστραλιανός ρατσισμός έχει αρκετά βαθιές ρίζες, γιατί διαμορφώθηκε ως πολιτικοκοινωνική ιδεολογία και πράξη κατά τη διάρκεια της ανόδου του βρετανικού ιμπεριαλισμού και αποικισμού της ηπείρου που άρχισε το 1788. Βασικό χαρακτηριστικό του ρατσισμού αυτού ήταν και το ότι οι ντόπιοι ιθαγενείς και οι άλλοι έγχρωμοι λαοί «έμειναν πολύ πίσω από τότε που ο θεός έπλασε τον κόσμο πριν 6000 χρόνια», όπως διατείνονταν οι ρατσιστές. Οι ρατσιστές δίδασκαν, επίσης, ότι οι ιθαγενείς, ως κατώτερες φυλές, εμπόδιζαν την ανάπτυξη του ανώτερου λευκού πολιτισμού και, συνεπώς, έπρεπε να παραμεριστούν, ακόμα και να εξαφανιστούν για να αναπτυχθούν τα τσιφλίκια των Άγγλων, το εμπόριο, η βιομηχανία και, βέβαια, ο χριστιανισμός. Αυτά πίστευε και η πλειοψηφία των λευκών της χώρας. Και το αποτέλεσμα είναι γνωστό. Από 300.000 που υπολογίζεται ότι ήσαν οι ιθαγενείς το 1788, το 1900 έμειναν περίπου 40.000, αφού όσοι δεν σκοτώθηκαν κατευθείαν και εν ψυχρώ από τους Άγγλους, οι υπόλοιποι εξοντώθηκαν έντεχνα από την ασιτία, της αρρώστιες που έφεραν οι λευκοί και την κακομεταχείριση (σήμερα δε μόλις και μετά βίας φτάνουν το 2% του συνολικού πληθυσμού της Αυστραλίας).

Από το 1870 τα ίδια άρχισαν να εφαρμόζονται και ενάντια στους Κινέζους και Μελανήσιους (Κανάκ) που είχαν φέρει διάφοροι εργοδότες, προς αντικατάσταση των κατάδικων εργατών από την Βρετανία, των οποίων η είσοδος σταμάτησε το 1850, εκτός από τη Δυτική Αυστραλία. Θα πρέπει, επίσης, να σημειώσουμε και την άσχημη ρατσιστική συμπεριφορά και ενάντια στους Ιταλούς και Μαλτέζους μετανάστες εργάτες μετά το 1880 στα τσιφλίκια και στις φυτείες ζαχαροκάλαμου στο Queensland, όπου οι εργοδότες άρχισαν να τους αντιμετωπίζουν ως φτηνή εργατική δύναμη.

Έτσι, η λευκή ρατσιστική πολιτική στηρίχτηκε σ’ αυτή την κατάσταση και ήταν το πρώτο νομοσχέδιο που ψήφισε η κοινοπολιτειακή βουλή με τη συγκρότησή της το 1901, όταν οι διάφορες αποικίες αποφάσισαν να συνενωθούν σε ομόσπονδο κράτος, στη σημερινή ομόσπονδη Αυστραλία. Λόγω του ότι η βάση της αυστραλιανής κοινωνίας εκείνης της εποχής ήταν ο ρατσισμός ως πρωταρχικό αναπόσπαστο μέρος της ιδεολογίας της αυστραλιανής εκμεταλλεύτριας τάξης, η λευκή εργατική τάξη της εποχής δεν θα μπορούσε και αυτή παρά να διακατέχεται από ρατσιστικές προκαταλήψεις για να καταπολεμήσει τη φτηνή εργατική δύναμη που χρησιμοποιούσαν οι εργοδότες. Το διεθνές εργατικό κίνημα και οι μαρξιστικές ή αναρχικές εκφράσεις του – παρά τις κάποιες αναλαμπές τους (για τις οποίες θα μιλήσουμε σε άλλα άρθρα) - ήσαν αρκετά αδύναμες και απομονωμένες ή και περιθωριακές στην Αυστραλία εκείνη την εποχή. Μια αξιοσημείωτη κομμουνιστική παρουσία άρχισε μετά το 1917-1918 στην Αυστραλία.

Στο μεταξύ, οι Έλληνες της Αυστραλίας την εποχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου έπρεπε να αντιμετωπίσουν και έναν πρόσθετο λόγο ρατσισμού ενάντιά τους. Τη γερμανόφιλη στάση του τότε βασιλιά της Ελλάδας Κωνσταντίνου Α’ ενάντια στους Άγγλους και τους συμμάχους τους (Αντάντ). Οι Έλληνες θεωρήθηκαν εχθρικός πληθυσμός στην Αυστραλία και σημειώθηκαν αρκετές επιθέσεις σε καταστήματα Ελλήνων. Το 1915 δημιουργήθηκαν αρκετά επεισόδια στο Σίδνεϊ, όταν Αυστραλοί στρατιώτες έμπαιναν σε εστιατόρια Ελλήνων, όπου έτρωγαν, έπιναν, δεν πλήρωναν και μετά έσπαζαν τα πάντα. Το 1916 η αστυνομία διατάχθηκε να διενεργήσει μυστική απογραφή όλων των Ελλήνων, να δουν ποιοι και πόσοι είναι, πού συγκεντρώνονταν και τι έλεγαν.

Αλλά ακόμα χειρότερη ήταν η συμπεριφορά ενάντια στους Γερμανούς μετανάστες, οι οποίοι διώχτηκαν ανελέητα, φυλακίστηκαν και έκλεισαν τα 60 περίπου ημερήσια σχολεία τους.

Ο ρατσισμός είχε γίνει πλέον τρόπος ζωής και ιδεολογία πολλών Αγγλοαυστραλών και, όπως είπαμε πριν, ακόμα και σημαντικού μέρους της εργατικής τάξης και των συνδικάτων, τα οποία δεν δέχονταν ως μέλη τους Κινέζους και διάφορους άλλους μετανάστες. Επικεφαλείς των ρατσιστικών κηρυγμάτων και δραστηριοτήτων ήσαν οι σύνδεσμοι αποστράτων (RSL) και ο «κίτρινος τύπος» και ειδικά η εφημερίδα «Truth» («Αλήθεια»), η οποία, με τεράστιους τίτλους, έγραφε ότι «το βρώμικο ρεύμα ρέει από την Ελλάδα και τη Μάλτα». Ο ρατσισμός είχε επηρεάσει και τη δικαιοσύνη. Μια Βασιλική Επιτροπή του Queensland έλεγε το 1924 ότι «κοινωνικά ο Έλληνας μετανάστης αποτελεί συμφορά στην κοινωνία που κατοικεί και θα είναι προς όφελος της Πολιτείας εάν η είσοδός του απαγορευόταν τελείως». Ένας δικαστής στην Αδελαΐδα το 1927, δικάζοντας ένα Σκοτσέζο επειδή μαχαίρωσε κάποιον συμπολίτη του, δήλωσε ότι «τέτοια μαχαιρώματα μπορεί να είναι το έθιμο των Ελλήνων και όχι του βρετανικού λαού».

Έτσι, οι Έλληνες, αλλά και, γενικά, οι διάφοροι Νοτιοευρωπαίοι μετανάστες, εκτός από απεργοσπάστες, εθνικά ύποπτοι και βρώμικοι, θεωρούνταν και μαχαιροβγάλτες και ήσαν υπαίτιοι για πολλά κακά, την ανεργία, τη φτώχεια και την εξαθλίωση. Παντού ακούγονταν οι υβριστικές φράσεις «bloody Greek» («βρώμικος Έλληνας» και «bloody dago» («βρώμικο σκυλί»), ενώ οι βρισιές, οι εξευτελισμοί και οι επιθέσεις ενάντια σε όσους δεν μίλαγαν αγγλικά ήσαν καθημερινό φαινόμενο. Διάφοροι ελληνικοί οργανισμοί για να καλμάρουν το ρατσιστικό μένος ενάντια στους Έλληνες μετανάστες, έκαναν συχνές δωρεές σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, έρανο για την αυστραλιανή αεροπορία το 1938-39 και διάφορα άλλα - ατυχή, κατά τη γνώμη μας - που ελάχιστα άλλαξαν το κλίμα.

Την εποχή εκείνη εμφανίστηκαν και οι πρώτες οργανωμένες προσπάθειες των Ελλήνων αριστερών και κομμουνιστών με την ίδρυση των εργατικών και πολιτιστικών κέντρων «Δημόκριτος» στη Μελβούρνη και «Άτλας» στο Σίδνεϊ (αργότερα στην Αδελαίδα ιδρύθηκε και ο «Πλάτων»), οργανώσεις που υπάρχουν μέχρι σήμερα. (Η παρουσίαση της δράσης των Ελλήνων κομμουνιστών και άλλων κοινωνικών αγωνιστών στην Αυστραλία θα αποτελέσει άλλο κεφάλαιο).

Αλλά τις χειρότερες στιγμές εξαιτίας του ρατσισμού και της οικονομικής κρίσης τις πέρασαν οι Έλληνες και οι διάφοροι μετανάστες το διάστημα Γενάρη-Φλεβάρη 1934, στην πόλη Kalgoorlie της Δυτικής Αυστραλίας, όπου είχαν μαζευτεί χιλιάδες εργατών για εργασία στα εκεί ορυχεία. Εκεί οι εργοδότες χρησιμοποιούσαν τους μετανάστες ως φτηνή εργατική δύναμη, αλλά οι Αυστραλοί εργάτες τους αντιμετώπιζαν ως όργανα των εργοδοτών.

Τα ονομαστά γεγονότα - γνωστά και ως anti-dago riots (αντιμεταναστευτική εξέγερση) - άρχισαν ως εξής: Ένας Αυστραλός προσκάλεσε έναν Ιταλό να μονομαχήσουν, μετά το κλείσιμο μιας μπυραρίας, σύμφωνα με το αυστραλιανό έθιμο όταν δύο άντρες πρέπει να ξεκαθαρίσουν τους λογαριασμούς μεταξύ τους. Ο Ιταλός δέχτηκε και στη μονομαχία κέρδισε τον Αυστραλό, ο οποίος κάποια στιγμή, πέφτοντας κάτω, χτύπησε το κεφάλι του σε κάποιο σκληρό τσιμέντο και πέθανε. Αυτό έγινε η αφορμή να αρχίσει μια τριήμερη επίθεση ενάντια σε κάθε ανύποπτο και αθώο μετανάστη στην πόλη. Επί τρεις μέρες και νύχτες οι ρατσιστές έκαιγαν καταστήματα, σπίτια και φτοχωκάλυβα, έδερναν, έκλεβαν και, τελικά, έδιωξαν και τους 1000 περίπου μετανάστες από την πόλη και τα γύρω χωριά. Οι μετανάστες κατέφυγαν στην πάντα, σχεδόν, φλεγόμενη έρημο σε θερμοκρασία 100 βαθμών Φαρενάιτ, χωρίς νερό και εφόδια. Μόνο οι Γιουγκοσλάβοι μετανάστες αντιστάθηκαν λίγο έξω από ένα χωριό με ό,τι βρήκαν μπροστά τους. Η απουσία της αστυνομίας και των αρχών ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής μόλις άρχισαν τα γεγονότα. Ο δε τοπικός βουλευτής μεθούσε σε μια μπυραρία. Η αστυνομία έφερε ενισχύσεις από την πρωτεύουσα της Πολιτείας, Περθ, αλλά αφού είχαν λήξει τα επεισόδια.

Πολλοί ήταν εκείνοι που καταδίκασαν τα επεισόδια, αλλά τα αντιμετώπισαν ως μια οχλαγωγία μεθυσμένων...! Μόνο μια κομμουνιστική οργάνωση της πόλης καταδίκασε την επίθεση ως μέρος της γενικότερης ρατσιστικής ιδεολογίας και πρακτικής της αυστραλιανής εκμεταλλεύτριας τάξης και κάλεσε όλους τους εργάτες να ενωθούν και να αγωνιστούν ενάντια στον κοινό εχθρό.

Το αποτέλεσμα των επιθέσεων αυτών ήταν 5 νεκροί μετανάστες, νεαροί στην ηλικία, δεκάδες τραυματίες και ζημιές εκατοντάδων χιλιάδων δολαρίων.

Από ελληνικής πλευράς το μόνο που έγινε ήταν ότι στάλθηκε ένας μητροπολίτης στην πόλη για να εμψυχώσει τους Έλληνες μετανάστες, ενώ ελληνικές εφημερίδες, όπως ο «Ελληνικός Κήρυκας» που εξέφραζε τις απόψεις του ελληνικού κατεστημένου της Αυστραλίας (γιατί υπήρχε και τέτοιο) αντιμετώπισαν εντελώς αρνητικά το όλο ζήτημα, λέγοντας ότι «πρέπει να δούμε και την άποψη των Αυστραλών εργατών και το ίδιο θα κάναμε κι εμείς αν έρχονταν ξένοι στην Ελλάδα και έπαιρναν τις δουλειές μας», αναδεικνύοντας, τελικά, την υποτέλεια των εθνικοθρησκευτικών και κοινοτικών παραγόντων της ελληνικής παροικίας στις δυνάμεις του ρατσισμού και της αυστραλιανής άρχουσας τάξης.

Η στάση των Αυστραλών απέναντι στους Έλληνες άλλαξε δραστικά από τον Οκτώβρη του 1940, όταν η Ελλάδα είπε το περίφημο «Όχι» στα ιταλικά στρατεύματα, και έπειτα. Μάλιστα, έξω από ελληνικά καταστήματα τοποθετήθηκαν τότε πλακάτ με την ελληνική σημαία, για να ξεχωρίζουν από αυτά των Ιταλών (που εξακολουθούσαν να θεωρούνται εχθροί)!

* Το κείμενο αυτό είναι μόνο ένα μικρό μέρος από την πραγματική ιστορία της ελληνικής παρουσίας στην Αυστραλία, μιας παρουσίας η οποία συμβαδίζει και με την παρουσία και άλλων μεταναστευτικών κοινοτήτων στη μακρινή αυτή χώρα του νότου. Δεν φιλοδοξεί να αποτελέσει κάτι το οριστικό, αφού σκοπός μας είναι να ανιχνεύσουμε εκ νέου και από μια γενικότερη κοινωνική θεώρηση την παρουσία αυτή. Έτσι, θα καταβληθεί προσπάθεια στο μέλλον να υπάρξουν και άλλα ανάλογα δημοσιεύματα. Επιφυλασσόμαστε γι’ αυτό. Πάντως, δύο μικρά χρονικά του αναρχικού και επαναστατικού κινήματος στην Αυστραλία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Contact» και στις ιστοσελίδες www.punk.gr/nogod-nomaster και www.anatolikos.com

** Για το παρόν κείμενο χρησιμοποιήθηκαν κυρίως ιστορικά άρθρα του Έλληνα ιστορικού και πανεπιστημιακού, Μιχάλη Τσούνη, ο οποίος ζει και εργάζεται στην Αδελαΐδα της Αυστραλίας.

This page has not been translated into Esperanto yet.

This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]