user preferences

Αυστραλιανό συνδικαλιστικό κίνημα

category Ινδονησία / Φιλιππίνες / Αυστραλία | Ιστορία (γενική) | Κριτική / Παρουσίαση author Friday July 11, 2008 14:48author by Dimitri (MACG) - Anarkismoauthor email ngnm55 at gmail dot com Report this post to the editors

Και ελληνική μετανάστευση – Μέρος Β’

Αυστραλιανό συνδικαλιστικό κίνημα και ελληνική μετανάστευση - Ιστορικές παραθέσεις και απόπειρες αποτίμησης.

ΣΥΝΤΟΜΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

Το 1788 έχουμε την πρώτη άφιξη των πρώτων λευκών και την έναρξη αποικισμού στο Port Jackson (Σίδνεϊ) της New South Wales. Το 1793 φτάνουν οι πρώτοι ελεύθεροι άποικοι (11 άτομα) στους οποίους παραχωρείται γη μεταξύ Σίδνεϊ και Parramatta. (Οι αποικιακές αρχές παραχωρούσαν δωρεάν γη στους αξιωματικούς και στους πρώην κατάδικους που επιθυμούσαν να εγκατασταθούν μόνιμα στην Αυστραλία). Το 1804 αρχίζει η λευκή εποίκηση της Τασμανίας. Το 1824 κατάδικοι μεταφέρονται και εγκαθίστανται στο Moreton Bay, κοντά στο Brisbane. Το 1828, για πρώτη φορά οι ελεύθεροι άποικοι από την Αγγλία ξεπερνούν τα 1.000 άτομα. Τον επόμενο χρόνο, 1829, σημειώνεται η πρώτη εγκατάσταση λευκών στη Δυτική Αυστραλία.

Το 1832 καθιερώνεται το σύστημα της επιχορήγησης αυτών που θέλουν να μεταναστεύσουν (Assisted Immigration - Επιχορηγούμενη Μετανάστευση). Η κυβέρνηση εξασφαλίζει τα χρήματα για τις επιχορηγήσεις από την πώληση γης στην Αυστραλία. Το 1834 οι πρώτοι Ευρωπαίοι εγκαθίστανται στο Port Phillip Bay, εκεί που αργότερα θα κτιστεί η Μελβούρνη και θα ανοίξει ο δρόμος για τη δημιουργία της Πολιτείας της Βικτωρίας. Το 1836 φτάνουν οι πρώτοι λευκοί στη Νότια Αυστραλία.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1850 ο λευκός πληθυσμός της Αυστραλίας φτάνει τις 438.000. Την ίδια περίοδο, ανακοινώνεται η ανακάλυψη χρυσού, με αποτέλεσμα την άφιξη χιλιάδων νέων μεταναστών από την Ευρώπη, την Αγγλία και την Ασία. Μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, ο πληθυσμός υπερδιπλασιάζεται. Το 1852 σταματά η μεταφορά καταδίκων και το 1855 η Βικτώρια ψηφίζει νόμο περιορισμού της εισόδου Κινέζων, για να ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες Πολιτείες (αποικίες).

Το 1863 αρχίζει η μεταφορά εργατών από τα νησιά του Ειρηνικού στο Queensland. Το 1867 η Δυτική Αυστραλία είναι η τελευταία αποικία που τερματίζει τη μεταφορά καταδίκων, κλείνοντας έτσι ένα κεφάλαιο στην ιστορία της Αυστραλίας. Το 1869 η Βικτώρια ψηφίζει τα πρώτα προστατευτικά μέτρα για τους ιθαγενείς. Τον ίδιο χρόνο, αρχίζει η λευκή αποίκηση του Darwin. Το 1883 οι επιχορηγούμενοι μετανάστες στο Queensland φτάνουν τις 25.000 άτομα.

Οι αποικίες Βικτώρια, Ν.Ν.Ουαλία και Queensland γνωρίζουν το 1890 την πρώτη οικονομική κρίση (Depression) στην ιστορία τους, με άμεσο αποτέλεσμα τον ουσιαστικό τερματισμό της μετανάστευσης. Η κατάσταση αυτή διαρκεί όλη την επόμενη δεκαετία. Το 1892 ανακαλύπτεται χρυσός και στη Δυτική Αυστραλία, με αποτέλεσμα να κινηθεί προς εκεί ένα σοβαρό μεταναστευτικό ρεύμα από τις ανατολικές αποικίες και την Ευρώπη.

Το 1901, οι 6 αποικίες της Αυστραλίας συγκροτούν ομοσπονδιακό κράτος με την ονομασία «Κοινοπολιτεία της Αυστραλίας» που γίνεται αμέσως μέλος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Τον ίδιο χρόνο, η ομοσπονδιακή βουλή ψηφίζει νόμο καθιέρωσης του περιβόητου «Dictation Test» (με αποκλειστικό στόχο το δραστικό περιορισμό της μετανάστευσης μη Ευρωπαίων). Ταυτόχρονα, ψηφίζεται νόμος που επιτρέπει την απέλαση εργατών προερχόμενων από τα νησιά του Ειρηνικού. Καθιερωνόταν δηλαδή και επίσημα η ρατσιστική White Australian Policy (Πολιτική για μια Λευκή Αυστραλία) που στόχευσε στη δημιουργία «ενός λευκού φρουρίου στους πρόποδες της Ασίας», όπως ήθελαν οι Άγγλοι την Αυστραλία. Το 1903 ψηφίζεται ο Νόμος περί Υπηκοότητας (Naturalisation Act) που αποκλείει τους Ασιάτες και τους μη Ευρωπαίους από το να γίνονται Αυστραλοί πολίτες. Το 1904 αρχίζουν οι απελάσεις εγχρώμων (ειδικά εργατών Κανάκ από τη Νέα Καληδονία) από το Queensland. Το 1905: επαναφέρεται το καθεστώς του Assisted Immigration από την Αγγλία.

Με το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, σταματά η είσοδος μεταναστών και καθιερώνεται ο έλεγχος της παραμονής «εχθρών αλλοδαπών», κυρίως των Γερμανών μεταναστών. Το 1917 τροποποιείται ο Νόμος περί Υπηκοότητας και εισάγεται νέα διάταξη με την οποία απαιτείται από όσους ζητούν να γίνουν Αυστραλοί πολίτες να αποκηρύττουν προηγουμένως την εθνικότητά τους και να αποδεικνύουν ότι ξέρουν να διαβάζουν και να γράφουν Αγγλικά. Το 1920 η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αναλαμβάνει την επιλογή των νέων μεταναστών, ευθύνη που μέχρι τότε είχαν οι Πολιτείες. Το 1922 Αγγλία και Αυστραλία συμφωνούν για την αποστολή στη δεύτερη 212.000 Βρετανών μεταναστών στα προσεχή 10 χρόνια. Αλλά το 1929 τερματίζεται η μετανάστευση εξαιτίας της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που είχε άμεσες συνέπειες και στην Αυστραλία. Η διακοπή της μετανάστευσης συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια, ειδικά το 1939, με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Το 1945 ιδρύεται το ομοσπονδιακό Υπουργείο Μετανάστευσης με πρώτο υπουργό τον Α.Κάλγουελ. Η ομοσπονδιακή βουλή της Καμπέρας ψηφίζει το νομοσχέδιο για την έναρξη του μεγάλου μεταναστευτικού προγράμματος, που στα επόμενα χρόνια θα φέρει στην Αυστραλία πάνω από τρία εκατομμύρια μετανάστες. Η μαζική άφιξη νέων μεταναστών αρχίζει το 1947 και τον Δεκέμβριο εγκαινιάζεται το «Κέντρο Υποδοχής» στην Bonegilla. Το 1951, υπογράφεται Μεταναστευτική Συμφωνία με Ολλανδία και Ιταλία και το 1952 με Ελλάδα, Ισπανία, Αυστρία, Βέλγιο και Δ. Γερμανία.

Το 1958, στα πλαίσια ευρύτατων αλλαγών στη μετανάστευση, καταργείται το «Dictation Test», ενώ στη δεκαετία του 1960 σημειώνονται αλλαγές στο νόμο περί υπηκοότητας και σταματά η απαγόρευση της εισόδου μη Ευρωπαίων, με αποτέλεσμα στη διάρκεια του οικονομικού έτους 1969-70 να σημειωθεί ρεκόρ άφιξης μεταναστών, με 185.000 αφίξεις. Ο αλλαγές συνεχίστηκαν και το 1972 καταργούνται όλες σχεδόν οι διακρίσεις στην επιλογή μεταναστών, τερματίζοντας ουσιαστικά την «Πολιτική της Λευκής Αυστραλίας». Το 1973, καθιερώνεται η τηλεφωνική υπηρεσία διερμηνέων και καταργούνται και οι τελευταίες διακρίσεις στο θέμα της υπηκοότητας. Κοσμοϊστορικά γεγονότα συμβαίνουν και το 1975 καθώς ιδρύονται οι μεταναστευτικοί ραδιοσταθμοί 3ΕΑ στη Μελβούρνη και 2ΕΑ στο Σίδνεϊ, φτάνουν οι πρώτοι Βιετναμέζοι πρόσφυγες, ενώ η ομοσπονδιακή βουλή ψηφίζει νόμο που θεωρεί αδίκημα τις διακρίσεις λόγω φυλής, χρώματος κ.λπ. Η πολιτική του πολυπολιτισμού γίνεται νόμος του κράτους το 1978 καθώς η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δέχεται τις Εισηγήσεις Galbaly. Το 1981 τερματίζεται η ισχύς του συστήματος του Assisted Immigration και το 1983 καταργούνται οι ευεργεσίες που προέβλεπε η σχετική νομοθεσία για τους Άγγλους μετανάστες. Από εκεί και πέρα, η Αυστραλία μετατρέπεται σε μια πολυεθνική και πολυπολιτιστική χώρα, με πάνω από 200 διαφορετικές εθνικές μεταναστευτικές κοινότητες.

ΠΡΩΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ Είναι γνωστό ότι οι πρώτοι, ιστορικά καταγραμμένοι, Έλληνες που πάτησαν το πόδι τους στην Αυστραλία ήσαν 7 ναυτικοί, τους οποίους οι Άγγλοι είχαν κατηγορήσει και καταδικάσει για «πειρατεία». Την υπόθεση της άφιξης, έστω και αναγκαστικής, αυτών των Ελλήνων στην Αυστραλία την έχει ερευνήσει διεξοδικά - όπως και τη γενικότερη ιστορία της ελληνικής μετανάστευσης στην ήπειρο αυτή - ο Hugh Gilchrist, σύμφωνα με τον οποίο οι Έλληνες πρώτοι που ήρθαν στην Αυστραλία ως κατάδικοι και έφτασαν στο Σίδνεϊ στις 28 Αυγούστου 1829 ήσαν οι Γεώργιος Βασιλάκης, Γκίκας Βούλγαρης, Γεώργιος Λαρίτσος, Αντώνης Μανόλης, Δαμιανός Νίνης, Νικόλαος Παπανδρέας και Κωνσταντίνος Στρομπόλης.

Την αμέσως επόμενη περίοδο αυτή, έχουμε την παρουσία Ελλήνων – που προέρχονταν κυρίως από νησιά του Ιονίου και του Αιγαίου και λιγότερο από την ηπειρωτική Ελλάδα - ως χρυσοθήρων. Ο ιστορικός Μιχάλης Τσούνης αναφέρει ότι η πλειοψηφία των Ελλήνων αυτών έμεναν σε επαρχιακά κέντρα και εργάζονταν ως χρυσοθήρες και σε άλλα επαγγέλματα - που δεν ήσαν πάντα προσοδοφόρα - και έτσι άρχισαν να συγκεντρώνονται στις πόλεις αναζητώντας καλύτερη τύχη.

Η Αυστραλία εκείνης, αλλά και της αμέσως μετά, εποχής δεν ήταν φιλόξενη χώρα. Η οικονομική στασιμότητα που επικρατούσε από το 1890 και έπειτα, τα δημόσια χρέη στους Άγγλους τοκογλύφους, η ανεργία και η στυγνή εκμετάλλευση των εργατών που ήταν αφόρητη, ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η κρίση του 1929-1932, καθιστούσαν ακατόρθωτο το να ορθοποδήσουν οι Έλληνες και οι άλλοι μετανάστες. Σ’ αυτά θα πρέπει να προστεθεί και ο ρατσισμός και οι κάθε είδους διακρίσεις, από τα σημαντικότερα όπλα της αυστραλιανής άρχουσας τάξης και των κυβερνήσεών της. Οι ελληνικές και άλλες μεταναστευτικές οργανώσεις και το τότε συνδικαλιστικό κίνημα όσο και η περίφημη αυστραλιανή συντροφικότητα (mateship) στάθηκαν αρκετά ανίσχυρα μέσα αγώνα στο κλίμα αυτό. Η συντροφικότητα αυτή ήταν προνόμιο των λευκών καθώς το όλο αυστραλιανό οικοδόμημα βασίστηκε εξαρχής στο ρατσισμό απέναντι σε κάθε μη λευκό, ή, μάλλον, το μη αγγλικό. Οι Έλληνες στάθηκαν αδύναμοι να καταπολεμήσουν το ρατσισμό, επειδή, με την άφιξή τους, καταπιάστηκαν κυρίως με τομείς που δεν ελέγχονταν από τις τότε οργανωμένες κοινωνικές τάξεις του λευκού πληθυσμού, όπως ψαράδικα, εστιατόρια, μανάβικα, ζαχαροπλαστεία και διάφορα μικρομάγαζα, ενώ αρκετοί ήσαν πλανόδιοι πωλητές ή πλανόδιοι εργάτες, που γύριζαν από μέρος σε μέρος στην επαρχία, κάνοντας διάφορες δουλειές. Αυτό καθιστούσε αδύνατη τη δημιουργία αποτελεσματικών συνδικαλιστικών οργανώσεων.

Λόγω του ότι η βάση της αυστραλιανής κοινωνίας εκείνης της εποχής ήταν ο ρατσισμός, ως πρωταρχικό αναπόσπαστο μέρος της ιδεολογίας της αυστραλιανής εκμεταλλεύτριας τάξης, η πλειοψηφία της λευκής εργατικής τάξης της εποχής δεν θα μπορούσε και αυτή παρά να διακατέχεται από ρατσιστικές προκαταλήψεις για να καταπολεμήσει τη φτηνή εργατική δύναμη που χρησιμοποιούσαν οι εργοδότες. Το διεθνές εργατικό κίνημα και οι διάφορες σοσιαλιστικές του εκφράσεις ήσαν αρκετά αδύναμες, απομονωμένες και περιθωριακές στην Αυστραλία εκείνη την εποχή και μια κάποια αξιοσημείωτη παρουσία της Αριστεράς άρχισε μετά το 1917-1918 στην Αυστραλία.

Τουλάχιστον δύο Έλληνες έχει εξακριβωθεί ότι υπήρξαν μέλη του Victorian Socialist Party (VSP – Βικτωριανό Σοσιαλιστικό Κόμμα), που υπήρξε η οργάνωση-προκάτοχος του Κομμουνιστικού Κόμματος Αυστραλίας. Αυτοί ήσαν Νικόλαος Ξενοδόχος - ο οποίος έγινε μέλος του VSP το 1916 - και ο Νικόλαος Γεωργούλης. Και οι δύο θεωρούνταν αφοσιωμένοι κομμουνιστές και άρχισαν την προπαγάνδα τους στο μικρό ελληνικό καφενείο «Patimeni» στην Lonsdale Street. Υπήρξαν από τους ιδρυτές του Κομμουνιστικού Κόμματος Αυστραλίας (Κ.Κ.Α.) το 1920. Ο Ξενοδόχος φαίνεται, επίσης, ότι ήταν ο πρώτος Έλληνας που ήταν οργανωμένος σε συνδικάτο, το Hotel Club and Restaurant Employees Union (Συνδικάτο Υπαλλήλων Μπυραριών, Λεσχών και Εστιατορίων). Εκτός από τους Ν. Ξενοδόχο και Ν. Γεωργούλη, έχουμε την παρουσία και ενός τρίτου κομμουνιστή, του Βασίλη Ζαβογιάννη στο Σίδνεϊ, για τον οποίο δεν έχουν γίνει αρκετά γνωστά έως τώρα. Είναι διαπιστωμένο, ωστόσο, ότι γεννήθηκε περίπου το 1875 και ήρθε στην Αυστραλία στις αρχές του 20ού αιώνα. Εργαζόταν στην ψαραγορά και το απόγευμα πήγαινε στα ελληνικά καφενεία όπου διάβαζε τις εφημερίδες και έπαιρνε μέρος σε ατέλειωτες πολιτικές συζητήσεις. Ήταν μέλος του Κ.Κ.Α. και για αρκετά χρόνια, ανάμεσα στα άλλα, δραστηριοποιείτο και στην Ελληνική Κοινότητα του Σίδνεϊ από κοινού με τους άλλους αριστερούς.

Πάντως, τη δεκαετία του 1920, αν και υπήρξε πυρήνας Ελλήνων μελών του Κ.Κ.Α., ειδικά στη Μελβούρνη οι Έλληνες οργανωμένοι κομμουνιστές δεν φαίνεται ότι ξεπέρασαν τους 20.

Οι Έλληνες κομμουνιστές του Σίδνεϊ οργάνωσαν και επηρέασαν την Ελληνική Κοινότητα και, αργότερα, στη δεκαετία του 1930, με πρωτεργάτες τους Ανδρέα Ραυτόπουλο και Δημήτρη Μητσόπουλο δραστηριοποιήθηκαν για τη ίδρυση του Εργατικού Συνδέσμου «Άτλας», που τελικά ιδρύθηκε το 1939. Στη Μελβούρνη, νωρίτερα, το 1935, με πρωτοβουλία των Ελλήνων κομμουνιστών, ιδρύθηκε ο Εργατικός Σύνδεσμος «Δημόκριτος», τα μέλη του οποίου ειδικά στο διάστημα 1953-1957 πρέπει να ξεπέρασαν τα 300. Το 1944 επήλθε ρήξη των Ελλήνων αριστερών με τον εκδότη της αντιδραστικής εφημερίδας «Φως» Παναγιωτόπουλο και ο Γεώργιος Τόλλης κατέθεσε αίτηση για έκδοση της εφημερίδας «Australian Greek Weekly Newspaper», αλλά απορρίφθηκε. Η εφημερίδα εκδόθηκε, τελικά, παράνομα και την διακινούσαν σε ελληνικά καφενεία και συγκεντρώσεις, μέχρι που το 1949 εκδόθηκε ο «Αυστραλοέλληνας».

Η πρώτη μαζική απόλυση Ελλήνων εργατών έγινε στα χυτήρια του Port Pirie της Νότιας Αυστραλίας. Η πόλη αυτή το 1924 αριθμούσε περίπου 700 Έλληνες, από τους οποίους οι περισσότεροι το 1929 έμειναν άνεργοι και κατευθύνθηκαν προς άλλα μέρη, κυρίως την κοντινή Αδελαΐδα, όπου ζούσαν ομαδικά σε παλιόσπιτα, πάμφτωχοι και κουρελήδες, ενώ αρκετοί το έριξαν στον τζόγο και το ποτό. Όταν τύχαινε να δουλέψουν το έκαναν στην κυριολεξία για ένα κομμάτι ψωμί. Σύμφωνα με την απογραφή του 1933, το 35% των Ελλήνων της Αυστραλίας ήταν άνεργοι και οι περισσότεροι ζούσαν στην ύπαιθρο, σε σπίτια σαν τσαντίρια που τα έφτιαχναν με παλιές λαμαρίνες, τσουβάλια και ξύλα.

Ήταν συνηθισμένο εκείνη την εποχή να βλέπεις ομάδες μεταναστών να περπατούν εκατοντάδες μίλια για να πάνε να δουλέψουν σε κάποια φυτεία. Μερικοί μετανάστες παγιδεύτηκαν από τους εργοδότες και την άσχημη οικονομική κατάσταση και έγιναν απεργοσπάστες (scabs) και έτσι η μεγάλη απεργία των λιμενεργατών το 1928 εξελίχθηκε με απρόβλεπτες και δραματικές συνέπειες. Ένα από τα επακόλουθα της απεργίας αυτής ήταν και η έκρηξη βόμβας στο ελληνικό καφενείο «Ακρόπολις» στη Μελβούρνη, όπου τραυματίστηκαν 15 μετανάστες. Για την έκρηξη αυτή κατηγορήθηκαν δύο Αυστραλοί συνδικαλιστές χωρίς στοιχεία και κάθισαν αρκετά χρόνια στη φυλακή. Αλλά το στίγμα του απεργοσπάστη δυνάμωσε τις ρατσιστικές προκαταλήψεις ενάντια στους μετανάστες εργάτες.

author by Dimitri (MACG) - Anarkismopublication date Fri Jul 11, 2008 14:51author address author phone Report this post to the editors

Το διάστημα Γενάρη-Φλεβάρη 1934, στο Kalgoorlie της Δυτικής Αυστραλίας, η κατάσταση ήταν αρκετά τεταμένη. Βρίσκονταν συγκεντρωμένοι στην περιοχή χιλιάδες εργάτες για εργασία στα εκεί ορυχεία και οι εργοδότες χρησιμοποιούσαν τους μετανάστες ως φτηνή εργατική δύναμη, ενώ οι Αυστραλοί εργάτες τους αντιμετώπιζαν ως όργανα των εργοδοτών. Τα ονομαστά γεγονότα - γνωστά και ως anti-dago riots (αντι-μεταναστευτική εξέγερση) - άρχισαν όταν ένας Αυστραλός πέθανε μετά από επεισόδιο και μονομαχία με έναν Ιταλό. Επί τρεις μέρες και νύχτες οι ρατσιστές έκαιγαν καταστήματα, σπίτια και φτωχοκάλυβα, έδερναν, έκλεβαν και, τελικά, έδιωξαν και τους 1000 περίπου μετανάστες από την πόλη και τα γύρω χωριά. Οι μετανάστες κατέφυγαν στη φλεγόμενη έρημο σε θερμοκρασία 100 βαθμών Φαρενάιτ, χωρίς νερό και εφόδια. Μόνο οι Γιουγκοσλάβοι μετανάστες αντιστάθηκαν λίγο έξω από ένα χωριό με ό,τι βρήκαν μπροστά τους. Το αποτέλεσμα των επιθέσεων αυτών ήταν 5 νεκροί μετανάστες, νεαροί στην ηλικία, δεκάδες τραυματίες και ζημιές εκατοντάδων χιλιάδων δολαρίων. Η απουσία της αστυνομίας και των αρχών ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής μόλις άρχισαν τα γεγονότα. Ο δε τοπικός βουλευτής μεθούσε σε μια μπυραρία. Η αστυνομία έφερε ενισχύσεις από την πρωτεύουσα της Πολιτείας, Περθ, αλλά αφού είχαν λήξει τα επεισόδια.

Πολλοί ήταν εκείνοι που καταδίκασαν τα επεισόδια, αλλά τα αντιμετώπισαν ως μια οχλαγωγία μεθυσμένων...! Μόνο η οργάνωση του Κομμουνιστική Κόμματος της πόλης καταδίκασε την επίθεση ως μέρος της γενικότερης ρατσιστικής ιδεολογίας και πρακτικής της αυστραλιανής εκμεταλλεύτριας τάξης και κάλεσε όλους τους εργάτες να ενωθούν και να αγωνιστούν ενάντια στον κοινό εχθρό.

 

This page has not been translated into Castellano yet.

This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]