Ταξικός πόλεμος - αντίδραση

Ιταλία / Ελβετία | Αναρχική Ιστορία | Γνώμη / Ανάλυση Saturday April 05, 2008 20:39 by Adriana Dada - FdCA

Και οι Ιταλοί αναρχικοί

Μια μελέτη του ιταλικού αναρχικού κινήματος στο πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα. Μέρος Στ’

ΜΙΑ ΕΠΑΝΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ

Για πολλά χρόνια στην Ιταλία, οι αναρχικοί «αποτέλεσαν, μετά τους κομμουνιστές, το μεγαλύτερο τμήμα των πολιτικών φυλακισμένων, των εγκλείστων και των θυμάτων των αστυνομικών ερευνών». (116) Στο μεταξύ, η μεταναστευτική κοινότητα (των Ιταλών αναρχικών κυρίως στις ΗΠΑ) είχε αρχίσει μια βασανιστική διαδικασία μελέτης των αιτιών της ήττας των αναρχικών, με βάση μια αναθεώρηση της στρατηγικής τους γραμμής και των αποφάσεών τους για δράση, που, εκτός από τις διάφορες τάσεις που αυτοεπαινούνταν, αποτέλεσαν την αρχική βάση για μια διευκρίνιση.

Μερικοί επιτέθηκαν ξαφνικά στις αρνητικές αποφάσεις του FUR για να αμφισβητήσουν ακόμη και την ανάγκη οποιασδήποτε συμφωνίας με την αριστερά, η οποία παρουσιαζόταν ως «μη έμπιστη» κατά τη διάρκεια του Biennio Rosso. Συνεπώς, οι αναρχικοί επεδίωξαν να διοχετεύσουν τις δραστηριότητές τους στην κατασκευή ενός αποκλειστικά «ελευθεριακού» συνασπισμού, ιδωμένου ως μια τεράστια και απροσδιόριστη σειρά συμμαχιών (που παρέχουν όσο το δυνατόν περισσότερο περιθώριο πρωτοβουλίας από τα άτομα και τις ομάδες, που διατηρούν τη συνοχή τους με βάση μια γενική αναφορά στις ελευθεριακές αρχές και μεθόδους) που θα έπαιρνε τη θέση της υπάρχουσας αναρχικής οργάνωσης η οποία αποδείχθηκε ανεπαρκής. Η επιλογή αυτή απεικονίστηκε στα όργανα του αγώνα κατά του φασισμού. Στην πραγματικότητα, μετά από την άσχημη εμπειρία του Comitato d’Azione Antifascista (Επιτροπή για την Αντι-φασιστική Δράση), που καθοδηγείτο από τον Ricciotti Garibaldi, συγκροτήθηκε στο Παρίσι το Comitato dell’ Alleanza Libertario (Επιτροπή Ελευθεριακής Συμμαχίας), που αποτελείτο μόνο από αναρχικούς. (117)

Οι ίδιες θέσεις είχαν ήδη υιοθετηθεί και το 1922 από την ομάδα πίσω από L’Adunata dei Refrattari (118). Κληρονόμος της χειρότερης ατομικιστικής παράδοσης της Cronaca Sovversiva, από την οποία και άντλησε έμπνευση, η εφημερίδα αυτή άρχισε να κυκλοφορεί κατά τη διάρκεια μιας δύσκολης περιόδου άγριας καταστολής που ακολούθησε τον πόλεμο και που είχε επιπτώσεις στο τοπικό επαναστατικό εργατικό κίνημα, περιλαμβάνοντας τους Ιταλοαμερικανούς αναρχικούς. Παραδείγματα των θέσεων αυτών ήταν η υπόθεση Sacco και Vanzetti, οι οποίοι καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν για εγκλήματα που δεν είχαν διαπράξει, η υπόθεση Salsedo ο οποίος συνελήφθη και «αυτοκτόνησε» στη φυλακή, αλλά και η υπόθεση Galleani ο οποίος απελάθηκε στην Ιταλία και ετέθη αμέσως υπό περιορισμό από το καθεστώς. (119) Μια τέτοια κατάσταση θα έπρεπε να είχε οδηγήσει στο σχηματισμό ενός όσο το δυνατόν ευρύτερου προλεταριακού κινήματος με μια ένωση των αναρχικών δυνάμεων ως αναπόσπαστο τμήμα του. Αντί αυτού, η L’Adunata dei Refrattari από την αρχή υιοθέτησε την τακτική της «διατάραξης αυτής της άνετης αρμονίας που θεωρητικοποίεται μέσα από την οικογένεια και που είναι στη μόδα εδώ και κάποιο καιρό, με το πρόσχημα ενός Ενιαίου Μετώπου και μιας εργατικής συμμαχίας». Όσον αφορούσε τον αγώνα κατά του φασισμού, έθεσε ως αίτημα μια ιδεολογική «αγνότητα» μέσω της οποίας, απορρίπτοντας την οργάνωση των εργατών ως «ένα εμπόδιο παρά μια βοήθεια στην χειραφέτηση των εργατών», προώθησε την καθαρή και ηρωική μεμονωμένη δράση (120). Φτάνοντας στις ΗΠΑ, ο Armando Borghi επιτάχυνε τη σύγκλιση των αντι-οργανωτικών ρευμάτων και προώθησε μια εκστρατεία ενάντια σε οποιαδήποτε ενωμένη αντιφασιστική συμφωνία που, κατά την άποψή του, θα ήταν μόνο μια επανάληψη της αποτυχημένης εμπειρίας της FUR. (121) Στο στάδιο αυτό γινόταν αναπόφευκτο ότι θα υπήρχε σύγκρουση με τους οργανωτικούς, οι οποίοι το 1923 είχαν συγκροτήσει την Alleanza Antifascista del Nord America (Αντι-φασιστική Συμμαχία Βόρειας Αμερικής), με μια αυτόνομη και αυθεντική πολιτική γραμμή, με στόχο το φασισμό στην Ιταλία και τη διάδοσή του στις Ηνωμένες Πολιτείες, συγκεντρώνοντας στις γραμμές της όλες εκείνες τις πολιτικές και εργατικές οργανώσεις που συμφωνούσαν με το στόχο αυτό. (122).

Η αυξανόμενη πικρία εξαιτίας των εσωτερικών αυτών συγκρούσεων (η κορύφωση των οποίων άρχισε το 1926) προκάλεσε διάσπαση μεταξύ των Ιταλών αναρχικών μεταναστών σε δύο αντιτιθέμενα στρατόπεδα. Ήταν μια διάσπαση που επρόκειτο να αρχίσει από τις ΗΠΑ και να εξαπλωθεί στην Ευρώπη, όπου με τη βοήθεια διαφόρων παραγόντων, μεταξύ των οποίων η πίεση και τα προβλήματα της εξορίας, η αντι-οργανωτική τάση έμελλε να αποκτήσει τη μεγαλύτερη ορμή. Αν και σε μια δημόσια δήλωσή του ο Malatesta υιοθέτησε μια συνετή γραμμή για να μην διευρυνθεί η διαίρεση, θεώρησε ότι ήταν απαραίτητο να υποστηριχτεί μια αποφασισμένη θέση σε ιδιωτικό επίπεδο. Γράφοντας στον Borghi τον Ιούλιο του 1926, έλεγε:

«Όσον με αφορά, η οργάνωση μεταξύ των ατόμων με τους ίδιους στόχους στους οποίους θέλουν να φθάσουν με τα ίδια μέσα είναι πάντα το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει. Δεδομένου ότι η UAI έχει ένα πρόγραμμα που αποδέχομαι και επιδιώκει να ενώσει μόνο εκείνους που δέχονται το πρόγραμμά της, είμαι στη διάθεση της UAI. Εγκάρδιες σχέσεις με τους αναρχικούς όλων των τάσεων, συγκεκριμένες συμφωνίες για συγκεκριμένους στόχους, γενική συνεργασία σε όλα για τα οποία υπάρχει μια συμφωνία, ναι, αλλά συγχώνευση και σύγχυση, όχι. Ένωση σε οποιαδήποτε άλλη βάση με τους αποκαλούμενους ατομικιστές και τους αντι-οργανωτικούς θα σήμαινε να θέσουμε αποτελεσματικά κάποιον υπό τον έλεγχο αυτών των ανθρώπων που, όταν δεν είναι je m’en fautiste, είναι εξουσιαστές που απορρίπτουν τη λέξη οργάνωση, αλλά που στην πραγματικότητα στοχεύουν στη δημιουργία των προσωπικών οργανώσεων, εξαρτώμενων από τις ανεξέλεγκτες επιθυμίες μερικών ανθρώπων [...] Εκτός από οτιδήποτε άλλο, αυτό που μου φαίνεται είναι σημαντικό δεν είναι η οργάνωση υπό αυτήν τη μορφή, αλλά το πνεύμα της οργάνωσης. Όταν υπάρχει αυτό το πνεύμα της οργάνωσης, η οργάνωση προκύπτει όταν χρειάζεται και παίρνει τη μορφή που απαιτούν και επιτρέπουν οι περιστάσεις. Τώρα, είναι το πνεύμα της οργάνωσης που απουσιάζει γενικά από τους αναρχικούς και αναμιγνύοντας μαζί τους οργανωτικούς και τους αντι-οργανωτικούς αυτός δεν είναι τρόπος ανάπτυξης. Η επιθυμία μου θα ήταν όλοι οι αναρχικοί να οργανωθούν σύμφωνα με τις διάφορες τάσεις τους και οι διάφορες οργανώσεις να δημιουργήσουν εγκάρδιες σχέσεις αμοιβαίας βοήθειας. Και αυτό θα γινόταν φυσικά χωρίς να σταματήσουμε τα άτομα ή τις μικρές ομάδες, είτε ανήκουν σε γενικές οργανώσεις είτε όχι, από να ενεργούν χωριστά και για συγκεκριμένους λόγους. Θα ήταν ελεύθεροι να το κάνουν αυτό και επίσης θα ελάμβαναν, όταν ήταν δυνατό, οποιαδήποτε απαραίτητη βοήθεια. Θα μπορούσαν να το κάνουν αυτό, αντί να ενεργούν με ηλίθιο τρόπο!» (123).

Ήταν πικρή η συνειδητοποίηση της αποτυχίας της προσπάθειας που έγινε το 1920 να διατηρηθούν ενωμένες οι διάφορες τάσεις με την παράλειψη των ίδιων των στοιχείων που παρέχουν αυτή τη σαφήνεια που είναι αναπόφευκτη για τη ζωή μιας πολιτικής οργάνωσης εάν πρόκειται να είναι επιτυχής και να αποτελέσει το σημείο αναφοράς για τις μάζες. Στην πραγματικότητα, η φύση μιας σύνθεσης (περισσότερο στο όνομα παρά στην πραγματικότητα) των ανομοιογενών θέσεων των μεταναστευτικών αναρχικών οργανώσεων δεν θα μπορούσε να απονείμει σε αυτές την παρουσία και τη δύναμη την οποία ακόμη και η UAI, με όλα τα ελαττώματά της, είχε επιδείξει κατά τη διάρκεια του Biennio Rosso, δεδομένου ότι στερούνταν τα απαραίτητα στοιχεία που είχε η UAI: ένα πρόγραμμα και μια στρατηγική δημιουργίας των απαραίτητων συμμαχιών προκειμένου να αναλάβει δημόσια δράση. Στις περιστάσεις αυτές, η αδιάλλακτη αντίσταση στο φασισμό από τους αναρχικούς, ακόμα κι αν διεξαγόταν σκληρά κάτω από διάφορες μορφές μέσα και έξω από τη χώρα, στερήθηκε σοβαρού συντονισμού και, ακόμα περισσότερο, ενοποιητικής στρατηγικής.

Εντούτοις, υπήρξε τώρα μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση της ανάγκης για μια κριτική επανεκτίμηση των αιτιών της ήττας της επανάστασης στην Ιταλία και αλλού στον κόσμο, της ανάγκης να βρεθεί ένα σχέδιο, μια στρατηγική, μια οργανωτική και λειτουργική αντίληψη που θα μπορούσε να καθιερώσει τον αναρχισμό σταθερά στην αριστερά και να του επιτρέψει να επανακτήσει την κυρίαρχη θέση του στην επαναστατική διαδικασία. Ένα σταθερό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή έγινε με την «Οργανωτική Πλατφόρμα της Γενικής Ένωσης των Αναρχικών - Σχέδιο» που κυκλοφόρησε στο Παρίσι από την ομάδα Delo Truda των εξόριστων Ρώσων αναρχικών. (124) Τα προγραμματικά του σημεία ήταν: η αρχή της ταξικής πάλης και του αναρχικού κομμουνισμού, η εργατική δραστηριότητα ως απαραίτητη μέθοδος επαναστατικού αγώνα και η δημιουργία ενός θετικού προγράμματος για την περίοδο μετάβασης της επανάστασης. Προώθησε επίσης την αντίληψη μιας οργάνωσης τα μέλη της οποίας θα έπρεπε να είναι πλήρως υπεύθυνα όσον αφορά την κοινή στρατηγική.

Αφήνοντας κατά μέρος την υπερβολική σημασία που δίνεται στις οργανωτικές δομές, πρέπει να αναγνωριστεί ότι η «Πλατφόρμα» ήταν η πρώτη εποικοδομητική επανεξέταση της διεθνούς ήττας που υπέστησαν οι αναρχικοί στη δεκαετία του 1920 και επρόκειτο να γίνει δεκτή με ενθουσιασμό από μερικές οργανώσεις, όπως η γαλλική και η βουλγαρική ομοσπονδία. Οπωσδήποτε, μια τέτοια πρόταση προκάλεσε μια μακρά συζήτηση στους ελευθεριακούς κύκλους της Ιταλίας. Μια ομάδα αγωνιστών προσχώρησε στην όλη πρωτοβουλία και συγκρότησε το 1ο Ιταλικό Τμήμα της νέας οργάνωσης. (125) Ο Fabbri έδωσε μια ήρεμη και ισορροπημένη άποψη όταν έγραψε ότι

«θέτει υπό συζήτηση έναν αριθμό προβλημάτων έμφυτων στο αναρχικό κίνημα, στη θέση των αναρχικών στην επανάσταση, στην αναρχική οργάνωση στο γενικότερο αγώνα, και άλλα. Αυτά πρέπει να επιλυθούν εάν ο αναρχισμός πρόκειται να συνεχίσει να παρέχει απαντήσεις στις αυξανόμενες ανάγκες του αγώνα και της παρούσας κοινωνικής ζωής. «(126)

Εντούτοις, η πλειοψηφία του ιταλικού κινήματος αν και δεχόταν ότι είχε προβεί σε μερικά από τα λάθη που υποδείκνυε το ντοκουμέντο, αρνήθηκε να δεχτεί τις οργανωτικές προτάσεις του, που ήταν ουσιαστικές εάν επρόκειτο να δοθεί μια νέα κατεύθυνση. Και η έλλειψη δεκτικότητας σε αυτό το ουσιαστικό σημείο επρόκειτο να είναι μια από τις κύριες αιτίες της πτώσης της αναρχικής παρουσίας στους κοινωνικούς αγώνες στην Ιταλία.