100 χρόνια από την εξέγερση της Κροστάνδης

Να θυμάσαι σημαίνει να αγωνίζεσαι!

Στις 1 Μαρτίου 1921, το σοβιέτ της Κροστάνδης εξεγέρθηκε ενάντια στο καθεστώς του Ρωσικού «Κομμουνιστικού» Κόμματος. Ο εμφύλιος πόλεμος είχε αισίως τελειώσει, καθώς οι τελευταίες στρατιές των Λευκών ηττήθηκαν τον Νοέμβριο του 1920. Οι υπόλοιπες μάχες στη Σιβηρία και την Κεντρική Ασία σχετίζονταν με την εδαφική επέκταση της ΕΣΣΔ. Ωστόσο, οι οικονομικές συνθήκες παρέμεναν άθλιες. Ως απάντηση, απεργίες ξέσπασαν σε όλη την Πετρούπολη τον Φεβρουάριο του 1921. Οι ναύτες της Κροστάνδης έστειλαν μια αντιπροσωπεία, για να διερευνήσει τις απεργίες.

100 χρόνια από την εξέγερση της Κροστάνδης:

Να θυμάσαι σημαίνει να αγωνίζεσαι!

Διεθνής αναρχική ανακοίνωση για την εκατοστή επέτειο της εξέγερσης της Κροστάνδης

«Ας γνωρίζουν οι εργάτες όλου του κόσμου ότι εμείς, οι υπερασπιστές της εξουσίας των σοβιέτ, θα προασπίσουμε τα κεκτημένα της κοινωνικής επανάστασης. Θα νικήσουμε ή θα πεθάνουμε κάτω από τα ερείπια της Κροστάνδης, αγωνιζόμενοι για τη δίκαιη υπόθεση των εργατικών μαζών. Οι εργάτες όλου του κόσμου θα μας κρίνουν. Το αίμα των αθώων θα είναι στα κεφάλια των κομμουνιστών, που είναι μεθυσμένοι για εξουσία.
Ζήτω η εξουσία των σοβιέτ!». Προσωρινή Επαναστατική Επιτροπή της Κροστάνδης

Στις 1 Μαρτίου 1921, το σοβιέτ της Κροστάνδης εξεγέρθηκε ενάντια στο καθεστώς του Ρωσικού «Κομμουνιστικού» Κόμματος. Ο εμφύλιος πόλεμος είχε αισίως τελειώσει, καθώς οι τελευταίες στρατιές των Λευκών ηττήθηκαν τον Νοέμβριο του 1920. Οι υπόλοιπες μάχες στη Σιβηρία και την Κεντρική Ασία σχετίζονταν με την εδαφική επέκταση της ΕΣΣΔ. Ωστόσο, οι οικονομικές συνθήκες παρέμεναν άθλιες. Ως απάντηση, απεργίες ξέσπασαν σε όλη την Πετρούπολη τον Φεβρουάριο του 1921. Οι ναύτες της Κροστάνδης έστειλαν μια αντιπροσωπεία, για να διερευνήσει τις απεργίες.

Το ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο

Η πόλη της Κροστάνδης βρίσκεται στο νησί Κότλιν, το οποίο ελέγχει τις εισόδους για την Πετρούπολη. Φιλοξενούσε τη μεγαλύτερη ρωσική ναυτική βάση και ήταν προμαχώνας της επαναστατικής πολιτικής από το 1905. Έπαιξε διακεκριμένο ρόλο στις επαναστάσεις του 1905 και του 1917. Το σοβιέτ της Κροστάνδης ιδρύθηκε τον Μάιο του 1917, λίγο μετά την ίδρυση του σοβιέτ της Πετρούπολης.

Καθ’ όλη τη διάρκεια του 1917 τα σοβιέτ είχαν πολλαπλασιαστεί και ισχυροποιηθεί σε ολόκληρη τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Τον Οκτώβριο ανέτρεψαν την Προσωρινή Κυβέρνηση. Το Β’ Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ πήρε την εξουσία στα χέρια του. Το Β’ Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ, ωστόσο, συμφώνησε στην πρόταση των μπολσεβίκων για τον διορισμό ενός Συμβουλίου Λαϊκών Επιτρόπων που θα ενεργεί ως εκτελεστικό υπουργικό συμβούλιο πάνω από τα σοβιέτ. Οι μπολσεβίκοι δεν έχασαν χρόνο να δημιουργήσουν έναν κρατικό μηχανισμό με καταναγκαστική ισχύ. Με αποφασιστικότητα υπέταξαν τα τοπικά και τα περιφερειακά σοβιέτ στο κεντρικό.

Ήδη από τον Απρίλιο του 1918 οι μπολσεβίκοι άρχισαν την καταστολή ενάντια στους αναρχικούς και την εκκαθάριση των σοβιέτ. Η Οκτωβριανή Επανάσταση είχε καθιερώσει την ελευθερία του Τύπου και το δικαίωμα των στρατιωτών να εκλέγουν τους αξιωματικούς τους, αλλά οι μπολσεβίκοι κατάργησαν αυτές και πολλές άλλες ζωτικές κοινωνικές αλλαγές κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.

Η καταστολή κάθε αντιπολίτευσης, ο πολεμικός κομμουνισμός και οι αναγκαστικές επιτάξεις που επιβλήθηκαν με εκτελεστικά αποσπάσματα, μαζί με την εξάπλωση της φτώχειας και της πείνας, απομάκρυναν μεγάλο μέρος της συμπάθειας που είχαν εναποθέσει στο μπολσεβικισμό οι εργάτες και οι αγρότες. Οι διαμαρτυρίες των εργατών και των αγροτών κατά των αυταρχικών μέτρων των μπολσεβίκων ήταν συχνές από το 1918 έως το 1921, συμπεριλαμβανομένων αρκετών κυμάτων απεργιών των εργατών.

Το ψήφισμα του θωρηκτού Πετροπαβλόφσκ

Οι απεργίες στην Πετρούπολη τον Φεβρουάριο του 1921 ώθησαν τους ναύτες της Κροστάνδης να στείλουν μια αντιπροσωπεία, για να διερευνήσει την κατάσταση και να δώσει αναφορά. Οι ίδιοι οι ναύτες ήταν δυσαρεστημένοι με τη διοίκηση του Πολεμικού Ναυτικού και είχαν καθαιρέσει τον διοικητή τους τον Ιανουάριο. Η έκθεση της αντιπροσωπείας οδήγησε στην έγκριση του ψηφίσματος του θωρηκτού Πετροπαβλόφσκ:

• Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι τα σημερινά σοβιέτ δεν εκφράζουν τη βούληση των εργατών και των αγροτών, να διεξαχθούν άμεσα νέες εκλογές με μυστική ψηφοφορία και η προεκλογική εκστρατεία να διέπεται από την πλήρη ελευθερία της αγκιτάτσιας μεταξύ των εργατών και των αγροτών
• Καθιέρωση της ελευθερίας του λόγου και του τύπου για τους εργαζόμενους και τους αγρότες, για τους αναρχικούς και τα αριστερά σοσιαλιστικά κόμματα.
• Διασφάλιση της ελευθερίας του συνέρχεσθαι για τα εργατικά σωματεία και τις αγροτικές οργανώσεις.
• Σύγκληση μη κομματικής συνδιάσκεψης των εργατών, των στρατιωτών του Κόκκινου Στρατού και των ναυτών της Πετρούπολης, της Κροστάνδης και της επαρχίας της Πετρούπολης, το αργότερο μέχρι τις 10 Μαρτίου 1921.
• Απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατούμενων των σοσιαλιστικών κομμάτων, καθώς και όλων των εργατών, των αγροτών, των στρατιωτών και των ναυτών που φυλακίστηκαν σε σχέση με τα εργατικά και αγροτικά κινήματα.
• Εκλογή επιτροπής για την εξέταση των υποθέσεων όσων κρατούνται σε φυλακές και στρατόπεδα συγκέντρωσης.
• Κατάργηση όλων των πολιτικών γραφείων, διότι κανένα κόμμα δεν πρέπει να έχει ειδικά προνόμια στη διάδοση των ιδεών του ή να λαμβάνει την οικονομική υποστήριξη της κυβέρνησης για τέτοιους σκοπούς. Αντιθέτως, θα πρέπει να δημιουργηθούν εκπαιδευτικές και πολιτιστικές επιτροπές, τοπικά εκλεγμένες και χρηματοδοτούμενες από την κυβέρνηση.
• Άμεση κατάργηση όλων των ένοπλων μπολσεβίκικων μονάδων που καταστέλλουν την κυκλοφορία και κατάσχουν τρόφιμα.
• Εξίσωση των μεριδίων όλων των εργαζομένων, με εξαίρεση εκείνων που απασχολούνται σε εργασίες που είναι επιβλαβείς για την υγεία.
• Κατάργηση των μπολσεβίκικων πολεμικών αποσπασμάτων σε όλα τα τμήματα του Κόκκινου Στρατού, καθώς και των μπολσεβίκων φρουρών που διατηρούν καθήκοντα σε μύλους και εργοστάσια. Εάν κριθούν απαραίτητοι τέτοιοι φρουροί ή τέτοια στρατιωτικά αποσπάσματα, θα πρέπει να διοριστούν από τα κάτω στον στρατό, ενώ στα εργοστάσια σύμφωνα με την κρίση των εργατών.
• Ελεύθερη δραστηριότητα των αγροτών όσον αφορά τη γη τους, καθώς και το δικαίωμα διατήρησης βοοειδών, υπό την προϋπόθεση ότι οι αγρότες διαχειρίζονται την ιδιοκτησία τους με τα δικά τους μέσα, δηλαδή, χωρίς την εκμίσθωση και την εκμετάλλευση της εργασίας.
• Αίτηση σε όλα τα τμήματα του Κόκκινου Στρατού και των συντρόφων δόκιμων ναυτών να συμφωνήσουν με το ψήφισμά μας.
• Απαίτηση από τον τύπο να δώσει την πληρέστερη δημοσιότητα στα ψηφίσματά μας.
• Διορισμός Ταξιδιωτικής Επιτροπής Ελέγχου.
• Συναίνεση στην ελεύθερη ατομική παραγωγή μικρής κλίμακας.

Αυτό το ψήφισμα μπορεί να συνοψιστεί ότι περιέχει δύο βασικές απαιτήσεις: την αποκατάσταση της σοβιετικής δημοκρατίας και έναν οικονομικό συμβιβασμό με τους αγρότες.

Επανάσταση και καταστολή

Την 1η Μαρτίου μια μαζική συνέλευση που συγκλήθηκε από το σοβιέτ της Κροστάνδης επικύρωσε το ψήφισμα του θωρηκτού Πετροπαβλόφσκ. Ήταν η αρχή της εξέγερσης της Κροστάνδης. Τις επόμενες μέρες, οι εξεγερμένοι προσπάθησαν να διαπραγματευτούν με τη μπολσεβίκικη κυβέρνηση. Επέτρεψαν στον Καλίνιν να επιστρέψει στην Πετρούπολη. Αγνόησαν τη συμβουλή των τσαρικών αξιωματικών (που είχαν διοριστεί από το Ναυτικό ως τεχνικοί σύμβουλοι) για τη λήψη στρατιωτικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων των επιθέσεων στην ηπειρωτική χώρα. Στον αντίποδα, οι μπολσεβίκοι συνέλαβαν τους εκπροσώπους της Κροστάνδης που έφτασαν σε μέρη της ηπειρωτικής χώρας.

Η κυβέρνηση επιτέθηκε στις 7 Μαρτίου, αλλά αποκρούστηκε, έχοντας χάσει σημαντικές δυνάμεις λόγω αυτομόλησης. Μια πιο σφοδρή επίθεση στις 10 Μαρτίου κατατροπώθηκε και οι μπολσεβίκοι υπέστησαν σοβαρές απώλειες. Η τελική επίθεση, με πολύ μεγαλύτερες δυνάμεις, πραγματοποιήθηκε στις 17-18 Μαρτίου και κατάφερε να καταλάβει την Κροστάνδη και να καταστείλει την εξέγερση.

Η παρακαταθήκη

Σήμερα οι αναρχικοί θυμούνται την εκατοστή επέτειο της εξέγερσης της Κροστάνδης για δύο λόγους. Πρώτον, καταδεικνύει ότι δεν είναι αλήθεια πως η μόνη εναλλακτική λύση στον καπιταλισμό στη Ρωσία ήταν το αυταρχικό και καταπιεστικό καθεστώς του λεγόμενου «Κομμουνιστικού» Κόμματος. Οι εξεγερμένοι της Κροστάνδης είχαν διατηρήσει ζωντανές τις αρχικές αξίες της Ρωσικής Επανάστασης και τις δυνάμωναν ξανά εναντίον της κομματικής κυβέρνησης των κομισάριων. Απέτυχαν, επειδή ο λαός της Ρωσίας είχε εξαντληθεί, όχι επειδή οι ιδέες τους απορρίφθηκαν.

Δεύτερον, θυμόμαστε την Κροστάνδη, επειδή η πραγματική ιστορία της εξέγερσης είναι πολύ διαφορετική από τις ψευδείς εκδοχές που διαδίδονται από διάφορες λενινιστικές ομάδες και αποδεικνύει πόσο μακριά είχαν παρεκκλίνει οι μπολσεβίκοι από τις αρχές στις οποίες βασίστηκε η Οκτωβριανή Επανάσταση.

Οι εξεγερμένοι της Κροστάνδης ήθελαν δημοκρατικά σοβιέτ, όχι μια Συντακτική Συνέλευση που θα μπορούσε να εδραιώσει μόνο μια καπιταλιστική κυβέρνηση. Απέρριψαν τη βοήθεια από το εξωτερικό και αντί αυτής στράφηκαν στους εργάτες και τους αγρότες της Ρωσίας. Επιπλέον, παρουσίασαν σταθερά υψηλότερες αξίες κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, προσπαθώντας ανά πάσα στιγμή, ακόμη και κατά τη διάρκεια της τελικής μάχης, να αδελφοποιηθούν με τα κυβερνητικά στρατεύματα και να τα κερδίσουν πολιτικά. Μερικοί λενινιστές, όντας απελπισμένοι να υπερασπιστούν την αξιοπιστία της καταγγελίας των μπολσεβίκων για την εξέγερση της εξέγερσης της Κροστάνδης ως αντεπαναστατικής, αναφέρουν τις δηλώσεις των μπολσεβίκων που βρίσκονταν στην Κροστάνδη μετά την καταστολή της εξέγερσης. Θεωρούμε απαραίτητο να επισημάνουμε ότι αυτές οι δηλώσεις υπογράφηκαν από άτομα που κρατούνταν στη φυλακή και απειλούνταν με εκτέλεση. Οι ψευδείς δηλώσεις μπορούν συνήθως να αποσπαστούν για πολύ λιγότερα.

Οι μπολσεβίκοι (τότε αυτοαποκαλούνταν «Κομμουνιστικό» Κόμμα) πραγματοποίησαν το 10ο Συνέδριό τους κατά την περίοδο της εξέγερσης της Κροστάνδης. Οι επικριτές της εξέγερσης συχνά μνημονεύουν τα άρθρα του ψηφίσματος του θωρηκτού Πετροπαβλόφσκ ως απαίτηση ενός απαράδεκτου συμβιβασμού με τους αγρότες, αλλά σπανίως αναφέρουν ότι το 10ο Συνέδριο ενέκρινε τη Νέα Οικονομική Πολιτική, η οποία ήταν ένας πολύ πιο εκτεταμένος συμβιβασμός. Στην πραγματικότητα, οι απόψεις του ψηφίσματος του θωρηκτού Πετροπαβλόφσκ, οι οποίες ήταν απαράδεκτες για τους μπολσεβίκους, ήταν εκείνες που εξέθεσαν το αίτημα για σοβιετική δημοκρατία. Οι μπολσεβίκοι στάθηκαν απέναντι στην εργατική τάξη και όχι οι εξεγερμένοι της Κροστάνδης.

Σήμερα, οι αναρχικοί αγωνίζονται διεθνώς για τις νέες επαναστάσεις των εργατικών και λαϊκών μαζών και παλεύουν για την πληρέστερη άμεση δημοκρατία σε αυτές. Εμπνεόμαστε από τους εξεγερμένους της Κροστάνδης και σκοπεύουμε να διασφαλίσουμε ότι δεν έχυσαν το αίμα τους μάταια.

Όλη η εξουσία στα σοβιέτ και όχι στα κόμματα!
Ζήτω η εξουσία των ελεύθερα εκλεγμένων σοβιέτ!

☆ Alternativa Libertaria/Federazione dei Comunisti Anarchici (AL/FdCA) – Ιταλία
☆ Anarchist Communist Group (ACG) – Μ. Βρετανία
☆Αναρχική Ομοσπονδία – Ελλάδα
☆ Aotearoa Workers Solidarity Movement (AWSM) – Νέα Ζηλανδία
☆ Coordenação Anarquista Brasileira (CAB) – Βραζιλία
☆Devrimci Anarşist Faaliyet (DAF) – Τουρκία
☆ Die Plattform - Anarchakommunistische Organisation – Γερμανία
☆ Embat - Organització Libertària de Catalunya – Καταλονία
☆ Federación Anarquista de Rosario (FAR) – Αργεντινή
☆ Federación Anarquista de Santiago (FAS) – Χιλή
☆ Federación Anarquista Uruguaya (FAU) – Ουρουγουάη
☆ Grupo Libertario Vía Libre – Κολομβία
☆ Libertäre Aktion – Ελβετία
☆ Melbourne Anarchist Communist Group (MACG) – Αυστραλία
☆ Organización Anarquista de Córdoba (OAC) – Αργεντινή
☆ Organización Anarquista de Tucumán (OAT) – Αργεντινή
☆ Organisation Socialiste Libertaire (OSL) – Ελβετία
☆ Union Communiste Libertaire (UCL) – Γαλλία
☆ Workers Solidarity Movement (WSM) – Ιρλανδία
☆ Zabalaza Anarchist Communist Front (ZACF) – Νότια Αφρική