user preferences

Ούτε θύτης – ούτε θύμα(τα)

category Διεθνή | Διάφορα | Γνώμη / Ανάλυση author Tuesday November 05, 2019 15:11author by Αργύρης Αργυριάδηςauthor email ngnm55 at gmail dot com Report this post to the editors

Ξεπερνώντας την συνεξάρτηση

Αυτό που χρειάζεται στην ουσία είναι να σπάσει αυτός ο βάναυσος κύκλος και να γίνει η «έξοδος» από αυτή την σχέση, χωρίς περιττές ηθικές και παραπλανητικές ερμηνείες, την πίστη ότι «μπορώ να πάρω την κατάσταση στα χέρια μου», ένα διαφορετικό αυτοπροσδιορισμό, με ασφάλεια και αξιοπρέπεια, χάνοντας τις διευκολύνσεις, την δύναμη ακόμα και τον πλούτο. Η έξοδος αυτή σημαίνει ελευθερία από τέτοιες αιματηρές εξαγορές αλλά και εκ νέου προσπάθεια για να αυτονομία και αυτοδιάθεση. Εν κατακλείδι είναι η επιβεβλημένη ρήξη για την επανεδιεκδίκηση του αυτεξούσιου. Κάτι που ως πολιτικά όντα είναι πέρα από το αυτονόητο ζητούμενο.
74615449_576380759837311_4018109177204310016_n.png

Ούτε θύτης – ούτε θύμα(τα), ξεπερνώντας την συνεξάρτηση

Το δίδυμο «θύτης-θύμα(τα)» δεν αφορά μόνο τη σωματική και ψυχολογική κακοποίηση, έχει ένα ευρύ πεδίο εφαρμογής και αφορά κάθε στενή σχέση, διαπροσωπική ή πολιτική, με έκδηλα τα σημάδια εξάρτησης. Αν και ο θύτης συνήθως είναι ένας τα θύματα ενδέχεται να είναι πάνω παραπάνω από ένα οπότε είναι δόκιμη η χρήση του πληθυντικού. Άλλωστε η ενοχή θεωρείται ατομική και εκφράζεται στο άτομο στον ενικό, η κυριαρχία επιβάλετε σε πληθυντικό αριθμό και επιδιώκει την συλλογική επικράτηση.
Είναι πασιφανές ότι, η πιο περιφρονημένη αγάπη είναι η αγάπη του εαυτού. Αυτόν τον βάζουμε τελευταίο, τον έχουμε σίγουρο, μας ανήκει, κανείς δεν θα μας τον πάρει. Και όμως, τον χάνουμε τον εαυτό μας. Στην προσπάθεια να μην χάσουμε τους άλλους, τον παραχωρούμε για κάποια ανταλλάγματα. Υποκύπτουμε σε μια μορφή δωροδοκίας. Χάνουμε τον εαυτό μας μόνο και μόνο για να είμαστε με κάποιον-ους.

Οι περισσότεροι έχουν δοκιμάσει αυτή την ήπια μορφή της θυματοποίησης, σε κάποιες μεγάλες ή μικρές χρονικές περιόδους της ζωής τους. Στον αντίποδα αν και πολλές από τις συχνές συμπεριφορές ή κοινωνικές αντιλήψεις που κατατάσσονται στο εκτός «του συνηθισμένου» τελικά είναι πολύ δυσάρεστες, δεν δείχνουν να υπόσχονται γαλήνη και πληρότητα, όσο κι αν είναι πολιτικά ή ριζοσπαστικά αποδεκτές και εκτός της κυρίαρχης κανονικότητας. Θύτης και θύμα(τα), με αυτή την ευρύτερη έννοια, ποιος επιβάλλει σε ποιόν την εξουσία, είναι συνδεμένοι με την επιθετικότητα του θύτη και το έλλειμμα αυτοεκτίμησης του θύματος.

Η Κεντρική δομή του θύτη περιλαμβάνει την παροχή διευκολύνσεων, λύσεων, προστασίας αλλά και κατάχρηση εξουσίας και ελέγχου. Οι θύτες είναι άτομα κυριαρχικά και αδιάλλακτα, αδιάφορα για τα συναισθήματα των άλλων, δε σέβονται την ελευθερία τους, έχουν άκαμπτα όρια , επιβάλλουν χωρίς δεύτερη κουβέντα ό,τι θέλουν ή θεωρούν σωστό, όπως αυτοί νομίζουν και όποτε. Ενώ η κεντρική δομή του θύματος περικλείει ανθρώπους που είναι ή κατασκευάζονται και γίνονται αδύναμοι, υποτακτικοί, φοβισμένοι, παθητικοί επειδή πιστεύουν ότι δεν θα τα καταφέρουν στην ζωή (πολιτική, κοινωνική, κλπ) χωρίς τον θύτη τους, συνήθως θαυμάζουν απεριόριστα κάποιες, πιθανά και φαντασιακές, ικανότητές του, απολαμβάνουν την προστασία του και ισχυρίζονται ότι βιώνουν συναισθηματικό κενό χωρίς αυτόν.

Η σχέση θύτη & θύματος έχει μια ιδιαίτερη συμβιωτική διεργασία. Κυριαρχείται από τον ψυχαναγκασμό της επανάληψης και αναπτύσσεται ανάμεσα σε άτομα τραυματισμένα από τις εμπειρίες της ζωής, με αμοιβαία και παράλογα διαπλεκόμενα συμφέροντα: ο θύτης «απαγορεύει» την έξοδο από τον κύκλο, χρησιμοποιώντας διάφορα τεχνάσματα από την άσκηση πίεσης και την απειλή μέχρι την δωροδοκία, την εξαγορά, την μετάνοια και τις υποσχέσεις ότι θα σταματήσει την αφόρητη πίεση. Ο ψυχαναγκασμός της επανάληψης είναι επίσης μέρος της ψυχολογίας του θύτη και του θύματος στην αλλαγή των ρόλων: ο θύτης θα προσφέρει τον εαυτό του ως θύμα, προκειμένου να μη σταματήσει ο κύκλος της εξουσίας-καταπίεσης, να αρχίσει πάλι από την αρχή και το θύμα, θα απολαύσει για λίγο τη γεύση της εξουσίας, θα ξαναμπεί στην προσδοκία ότι αυτή τη φορά τα πράγματα θα είναι διαφορετικά, χωρίς τους παλιούς όρους και όρια.

Η πραγματικότητα όμως δείχνει ότι τίποτα δεν αλλάζει σε αυτόν τον κύκλο επέρχεται γρήγορα η επαναφορά των πρότερων ρόλων και αυτό διότι ο θύτης έχει άκαμπτα όρια, έναντι μιας στρεβλής διαλλακτικότητας που δημιουργείται στο θύμα(τα). Στο όνομα του κύρους και της υπεροχής του, θα φορέσει βαριές πανοπλίες, συναισθηματικά αδιαπέραστες, για να χωρέσει τα δικά του πληγωμένα συναισθήματα, μέχρι να αναγκάσει το άλλο μέρος να γίνει τόσο ανεκτικό, ώστε να καταφύγει δηλαδή στην θέση του θύματος για να μπορέσει να τον πλησιάσει και να τον κερδίσει. Ο θύτης δεν διαπραγματεύεται ποτέ τί θέλει και τί όχι, ενώ το θύμα, στην προσπάθειά του να προσαρμοσθεί για να μην τον χάσει γίνεται όλο και πιο ελαστικό, μέχρι να χάσει εντελώς την αυτοπεποίθησή του καθώς και την αυτονομία του, εγκιβωτίζεται δηλαδή ως προσωπικότητα. Ελαστικά όρια σημαίνει ότι ένα άτομο αδυνατεί να εμπνεύσει κύρος και «πετραδάκι πετραδάκι» θα κατεδαφίσει την αυτοεκτίμησή του, θα μάθει να ανέχεται όλο και περισσότερο, όλο και περισσότερους.

Το θύμα(τα) έχει πάντα προσδοκίες αλλαγής ακόμη κι όταν ο κύκλος επαναλαμβάνεται ανόθευτος για χρόνια, πάντα ελπίζει, προβάλλει ως επιχείρημα την αγάπη, ηθικοποιεί τη συμπεριφορά του, με τον ισχυρισμό ότι ανέχεται για χάρη της συλλογικότητας η ενός σκοπού, ισχυρίζεται ότι ο θύτης του κατά βάθος είναι καλός άνθρωπος ή ότι έχει απόλυτη ανάγκη την συμβολή του, αν πρόκειται για πολιτική σχέση. Αυτό φυσικά δεν είναι τίποτα άλλο από εξαρτημένα αντανακλαστικά, απότοκα της επικυριαρχίας της σχέσης με το θύτη που στην συνέχεια κατασκευάζουν και συγκροτούν την ψυχική δομή θύματος και φυσικά τον ετεροκαθορισμό τους και την αποδοχή της ετερονομίας του. Και αυτό διότι στις επικυριαρχικές σχέσεις, που είναι πάντα σχέσεις εξουσίας, η συνεξάρτηση είναι ασφαλώς μια πιο εύκολη κατάσταση από την ανεξαρτησία. Υπόσχεται διευκολύνσεις, ενέργεια και σταθερότητα, ποτέ όμως χωρίς ανταλλάγματα και εκεί επιβάλλεται ο θύτης.

Το θύμα(τα) μέσα σε αυτό τον αδηφάγο κύκλο βιώνουν μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία εφόσον δεν προδίδεται από τον θύτη, ουσιαστικά προδίδει τον εαυτό του, επειδή ταυτίζεται με την ισχύ του θύτη, δανείζεται και θαυμάζει την δύναμη ή τον πλούτο του, υποστηρίζει τα συμφέροντά του, τον δικαιολογεί απίστευτα είτε γιατί θέλει κάτι να κερδίσει- να γίνει αποδεκτός για παράδειγμα- σκέφτεται πάντα με σκοπιμότητες και τελικά καταλήγει να ανέχεται δίχως όρους, στο όνομα της προστασίας που του υπόσχεται ο θύτης του, υποκύπτει δηλαδή σε μια γνωστική ασυμφωνία προσκόλλησης εφόσον εξορθολογεί τα δεινά του.

Αυτό που χρειάζεται στην ουσία είναι να σπάσει αυτός ο βάναυσος κύκλος και να γίνει η «έξοδος» από αυτή την σχέση, χωρίς περιττές ηθικές και παραπλανητικές ερμηνείες, την πίστη ότι «μπορώ να πάρω την κατάσταση στα χέρια μου», ένα διαφορετικό αυτοπροσδιορισμό, με ασφάλεια και αξιοπρέπεια, χάνοντας τις διευκολύνσεις, την δύναμη ακόμα και τον πλούτο. Η έξοδος αυτή σημαίνει ελευθερία από τέτοιες αιματηρές εξαγορές αλλά και εκ νέου προσπάθεια για να αυτονομία και αυτοδιάθεση. Εν κατακλείδι είναι η επιβεβλημένη ρήξη για την επανεδιεκδίκηση του αυτεξούσιου. Κάτι που ως πολιτικά όντα είναι πέρα από το αυτονόητο ζητούμενο.

Αργύρης Αργυριάδης, ΜD-PhD

This page has not been translated into Türkçe yet.

This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]