user preferences

New Events

Ιβηρική

no event posted in the last week

Οι «Φίλοι του Ντουρρούτι»

category Ιβηρική | Αναρχική Ιστορία | Κριτική / Παρουσίαση author Monday May 22, 2006 13:59author by Abel Paz (Dmitri ed.) - Anarkismo Report this post to the editors

Ένα ακόμα ιστορικό κείμενο

Ένα κείμενο που δεν παρουσιάζει καν τους «Φίλους του Ντουρρούτι», αλλά που το παρουσιάζω εδώ μόνο για την ιστορική του αξία.

Από τις 7 Μάρτη ως τις 16 Απρίλη του 1937, ημέρα που επισήμως επιλύθηκε η κυβερνητική κρίση, παρ’ όλο που ουσιαστικά η κατάσταση παρέμενε η ίδια, οι αναρχικές ομάδες και η Ελευθεριακή Νεολαία καλούσαν συνεχώς συνελεύσεις και συζητήσεις, οι οποίες συνήθως κρατούσαν μέχρι αργά τη νύχτα. Μια και τα τρόφιμα είχαν αρχίσει ήδη να παρουσιάζουν μεγάλες ελλείψεις, οι συνελεύσεις αντικαθιστούσαν το δείπνο και μερικές φορές κρατούσαν τόσο πολύ, ώστε με τη λήξη τους έπρεπε να πάμε κατευθείαν για δουλειά. Υπήρχε συνεχής ένταση και το παραμικρό ατύχημα στη δουλειά προκαλούσε εκρήξεις θυμού, αφού κανείς πια δεν μπορούσε να συγκρατήσει τα νεύρα του.

Το θέμα των συνελεύσεων ήταν πάντα το ίδιο: οι συνεχείς επιθέσεις της αυτόνομης κυβέρνησης και η ύπουλη πολιτική του PSUC. Οι προκλήσεις δεν έλεγαν να σταματήσουν. Η πιο πρόσφατη: σαν αποτέλεσμα «τεχνικού λάθους», οι αναρχικές εφημερίδες τυπώνονταν με ορισμένες σελίδες λευκές. Μια πλάγια λογοκρισία, που ερχόταν να προστεθεί στο σύνολο της συνομωσίας που στόχευε στην απώλεια της ψυχραιμίας της βάσης της CΝΤ και της FΑΙ.

Εκείνη την εποχή έκανε την εμφάνιση της μια ομάδα με το όνομα «Οι Φίλοι του Ντουρρούτι». Πρωτεργάτες της ομάδας ήταν ο Pablo Ruiz και ο Jaime Balius. Ο Ρουίθ ήταν ένας παλιός αγωνιστής, γνωστός στο χώρο των αναρχικών για τον αυθορμητισμό και το ευμετάβλητο του χαρακτήρα του και αυτοί ήταν οι λόγοι για τους οποίους ήταν εύκολο γι’ αυτόν να υιοθετήσει ακραίες απόψεις. Ο Χάιμε Μπάλιους ήταν άλλη περίπτωση. Ήξερε πολύ καλά τι ήθελε και είναι σχεδόν σίγουρο πως η προοπτική που έθεταν «Οι Φίλοι του Ντουρρούτι» ήταν προϊόν δικών του προβληματισμών. Η ομάδα πρότεινε να αντιμετωπίσουμε τη σταλινική αντεπανάσταση χρησιμοποιώντας μεθόδους του πρώιμου μπολσεβικισμού, έλεγαν μάλιστα πως αυτό ήταν κάτι που θα έπρεπε να είχαμε κάνει από την πρώτη στιγμή. Να καταλάβουμε δηλαδή την εξουσία, να διώξουμε από το κυβερνητικό μέγαρο τον Κομπάνυς και τους κομπάρσους του και να συγκροτήσουμε ένα Επαναστατικό Συμβούλιο που θα είχε τον απόλυτο έλεγχο. Εκτός όμως από τα ίδια τα μέλη της ομάδας, αυτές οι προτάσεις δεν βρήκαν απήχηση στον οργανωμένο αναρχισμό της Βαρκελώνης, την Ελευθεριακή Νεολαία και τις αναρχικές ομάδες. Αν και όλοι βρισκόμασταν στα όρια της υπομονής μας, κανείς δεν θεωρούσε ότι είχε φτάσει η ώρα των όπλων. Ήταν όμως σίγουρο πως αυτά τα όρια σύντομα θα ξεπερνιόντουσαν, γιατί το PSUC συνέχιζε την πολιτική των προκλήσεων. Στις 25 Απρίλη, ο Roldan Cortada, γραμματέας της UGΤ και υπουργός Εργασίας και Δημόσιων Έργων της αυτόνομης κυβέρνησης μαζί με τον Rafel Vidiella του PSUC βρέθηκαν σε ένα σημείο ελέγχου, στο Hospitalet. Η συνοδεία τους άρχισε να ανταλλάσσει πυροβολισμούς με την περιπολία των πολιτοφυλάκων που ήταν υπεύθυνη για το σημείο ελέγχου. Από τους πυροβολισμούς σκοτώθηκε ο Ρολντάν Κορτάδα.

Ο Βιντιέγια απέδωσε την ευθύνη στους «ανεξέλεγκτους της FΑΙ» και δήλωσε ότι κάτω από τέτοιες συνθήκες ήταν αδιανόητος ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς. Όσο για την Πρωτομαγιά, η δήλωση του ήταν περιττή, γιατί οι μόνοι άνθρωποι σε ολόκληρη την Βαρκελώνη που ίσως θεωρούσαν ότι θα μπορούσε να υπάρξει εορτασμός, ήταν τα μέλη της κοινής επιτροπής επαφών της CΝΤ και της UGΤ. Ο θάνατος πάντως του Κορτάδα απαντήθηκε από την κυβέρνηση με τέτοια ταχύτητα, ώστε δημιουργείται η εντύπωση ότι και αυτό ακόμα ήταν προσχεδιασμένο, εννοώ το επεισόδιο, όχι ο θάνατος του υπουργού. Η απάντηση της κυβέρνησης ήταν η «Επιχείρηση Puigcerda», η έφοδος σε μια σημαντική επιχειρησιακή βάση της CΝΤ και της FΑΙ.

Από τις 19 Ιούλη του 1936 η συνοριακή ζώνη του Puigcerda βρισκόταν υπό τον έλεγχο της κοινής επαναστατικής επιτροπής της CΝΤ και της UGΤ. Η UGΤ της περιοχής όμως ήταν αριθμητικά ασήμαντη και έτσι πρακτικά η περιοχή βρισκόταν υπό τον έλεγχο της CΝΤ. Όλες οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις είχαν κολλεκτιβοποιηθεί. Το Puigcerda αποτελούσε πρόκληση για την αυτόνομη κυβέρνηση και έτσι ο υπουργός δημόσιας τάξης, ο Αρτέμι Αΐγουαδέ, διέταξε τον αστυνομικό διοικητή της Λέριδα να καταλάβει στρατιωτικά την περιοχή. Αστυνομικός διοικητής ήταν κάποιος Escofet, μέλος του «Καταλανικού Κράτους», ο οποίος εισέβαλε στην περιοχή δίνοντας διαταγές στις δυνάμεις του να ισοπεδώσουν τα πάντα.

Στην πρώτη συμπλοκή σκοτώθηκαν τρεις αναρχικοί αγωνιστές, ανάμεσά τους και ο Antonio Martin, από τους πιο γνωστούς πρωτεργάτες της «ελευθεριακής επαρχίας» του Puigcerda. Μόλις έγινε γνωστός ο θάνατος του Μαρτίν, όλοι οι αγρότες εξαγριώθηκαν και δεν θα είχαν αφήσει ούτε έναν αστυνομικό ζωντανό, αν δεν μεσολαβούσαν οι επιτροπές της CΝΤ για να αποτρέψουν τη σφαγή. Οι αστυνομικοί αποσύρθηκαν και η τάξη αποκαταστάθηκε. Όμως την επόμενη μέρα, η εφημερίδα του PSUC, η «Τreball», παρουσίασε τον Μαρτίν ως τύραννο του Puigcerda. Αυτό δεν εμπόδισε φυσικά τους κατοίκους της περιοχής να τον αποχαιρετήσουν με μια απίστευτα μαζική κηδεία. Τα προαναφερθέντα γεγονότα διαδραματίστηκαν στις 27 Απρίλη και είχαν μεγάλο αντίκτυπο στη Βαρκελώνη, θυμάμαι ότι σε μια συνάντηση των αναρχικών ομάδων που πραγματοποιήσαμε στο Κτίριο CΝΤ-FΑΙ, ολόκληρη η Περιφερειακή Επιτροπή της FΑΙ προσπαθούσε με νύχια και με δόντια να συγκρατήσει όσους συμφωνούσαν με την πρόταση που είχε καταθέσει κάποια από τις ομάδες που συμμετείχαν, να πηγαίναμε δηλαδή εκείνη τη στιγμή και να «καθαρίζαμε» τον Ροντρίγκεθ Σάλες που θεωρούνταν εμπνευστής της εφόδου. Η ατμόσφαιρα μύριζε μπαρούτι. Χρειαζόταν μονάχα μια σπίθα για να τιναχτούν όλα στον αέρα.

Στις 30 Απρίλη, η αυτόνομη κυβέρνηση ανήγγειλε ότι θα ανέβαλε τη συνεδρίασή της εξαιτίας των «επεισοδίων που προκαλούσαν ομάδες που είχαν αναπτυχθεί στους δρόμους της πόλης». Στην ίδια ανακοίνωση, αναφερόταν ότι θα έπρεπε να αποσυρθούν αμέσως από τους δρόμους όλες οι ένοπλες ομάδες που δεν βρίσκονταν υπό τον έλεγχο της αυτόνομης κυβέρνησης. Όταν ακούσαμε την ανακοίνωση, στην αρχή σκεφτήκαμε ότι ομάδες φασιστών είχαν εμφανιστεί στη Βαρκελώνη. Ποιους άλλους μπορεί να εννοούσαν, αφού στην αυτόνομη κυβέρνηση συμμετείχαν όλες οι πολιτικές δυνάμεις, εκτός από το ΡOUΜ. Μήπως εννοούσαν το ΡOUΜ; Περίεργο. Αλλά όχι και τόσο. Ήταν απλά το προοίμιο των γεγονότων του Μάη. Η αναβολή της συνεδρίασης της κυβέρνησης δεν ήταν παρά η προετοιμασία για την εκδίωξη από αυτήν της CΝΤ.

Παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης, που χειροτέρευε συνεχώς από τις προκλήσεις του συμβουλίου δημόσιας τάξης, που τώρα δήλωνε ότι εν όψει της ανωμαλίας που επικρατούσε στην πρωτεύουσα της Καταλωνίας, οι αστυνομικές δυνάμεις θα παρέμεναν στα στρατόπεδα, έτοιμες να αντιμετωπίσουν οποιονδήποτε θα απειλούσε τη δημόσια τάξη, κανείς από εμάς - και αναφέρομαι στο ελευθεριακό κίνημα στο σύνολο του - δεν διανοούνταν ότι βρισκόμασταν στις παραμονές μιας γενικευμένης ένοπλης σύρραξης με το PSUC και την αυτόνομη κυβέρνηση. Κανένας, από όσους διέθεταν στοιχειώδη λογική, δεν μπορούσε να πιστέψει ότι θα φτάναμε τελικά ως εκεί. Κι αυτό γιατί από κάτι τέτοιο, μοναδικός κερδισμένος θα ήταν οι φασίστες, ο εχθρός που είχαμε απέναντι μας σία πεδία της μάχης.

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο σκέψης, δεν είχαμε επεξεργαστεί κανένα σχέδιο επίθεσης ή άμυνας σε περίπτωση που θα μας επιτιθόταν ευθέως το PSUC Σε καμία από τις πολλές συνελεύσεις που παρακολούθησα εκείνες τις μέρες δεν εκφράστηκε η άποψη ότι είχαμε μπει αμετάκλητα στο δρόμο της ένοπλης αντιπαράθεσης. Ήταν κοινή εκτίμηση πως καμιά συνδικαλιστική ή πολιτική δύναμη δεν θα έκανε την αυτοκτονική επιλογή να ξεκινήσει έναν πόλεμο στο εσωτερικό του πολέμου που διεξάγομε ενάντια στους φασίστες.

Η κοινή επιτροπή επαφών της CΝΤ και της UGΤ αποφάσισε να μην εορτασθεί η Πρωτομαγιά του 1937 για να μην υπάρξει οποιαδήποτε αφορμή για επεισόδια. Ήταν η πρώτη φορά που το προλεταριάτο της Βαρκελώνης δεν θα έβγαινε στους δρόμους της πόλης για να γιορτάσει την επέτειο-συμβολο της εργατικής τάξης.

Όσο σοβαρή κι αν ήταν η κατάσταση, αν τα πράγματα είχαν ακολουθήσει τους εσωτερικούς ρυθμούς της ίδιας της επαναστατικής διαδικασίας, η σφαγή θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Όμως δεν ήταν έτσι. Ο Στάλιν είχε φυλακίσει στα δίχτυα του την επαναστατημένη Ισπανία και καθοδηγούσε τα βήματα της ιστορίας στο αναπόφευκτο.

Τι γνωρίζαμε τότε για την «Επιχείρηση Μόσχα» ή για την αρπαγή, στις 25-10-1936, του χρυσού της Ισπανίας από το Στάλιν; Πολύ λίγα πράγματα. Είμασταν εγκλωβισμένοι στα γεγονότα, δεν είχαμε την απαραίτητη απόσταση για να τα εκτιμήσουμε σωστά• και αυτό ίσχυε και για τους 32 μήνες που διήρκεσε ο πόλεμος. Διαισθανόμασταν χωρίς να γνωρίζουμε με στοιχεία, και αντιδρούσαμε ενστικτωδώς στην πολιτική του PSUC και της ERC που είχαν μετατραπεί σε τυφλά όργανα του ρώσου πρόξενου, του Αντόνωφ Οβσένκο.

Η ανταμοιβή που επεφύλαξε ο Στάλιν στον Οβσένκο για τις εξαιρετικές του υπηρεσίες, ήταν η εκτέλεση του. Όπως λένε, ήξερε πολλά. Ήξερε αυτά που εμείς δεν γνωρίζαμε τότε, και που ήταν τόσο σημαντικά, ώστε κανείς δεν μπορεί να αντιληφθεί τι πραγματικά συνέβη στην Ισπανία αν δεν τα λάβει υπ’ όψην.

* Περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Άμπελ Παζ «Ταξίδι στο Παρελθόν» (σελ. 139-142) που μεταφράστηκε και εκδόθηκε στα ελληνικά από την εκδοτική ομάδα της αναρχικής εφημερίδας «Άλφα» τον Ιούνη του 1996.

This page has not been translated into Kreyòl ayisyen yet.

This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]