user preferences

Αναρχία σημαίνει ενάντια στην εξουσία...,

category Διεθνή | Φύλο | Γνώμη / Ανάλυση author Friday November 07, 2014 17:11author by Dmitri (republishing) - MACG (personal capacity) Report this post to the editors

τον φασισμό και την πατριαρχ… oh, wait!

Μια αφίσα για ένα φεστιβάλ οικονομικής στήριξης σε συλληφθέντες αντιφασίστες ανακινεί, μάλλον επίτηδες, θαμμένες ιστορίες στις μνήμες του αντιεξουσιαστικού/αναρχικού κινήματος στη Γαλλία. Ιστορίες που τραυμάτισαν τα άτομα που τις βίωσαν και που είχαν αντίκτυπο στις ζωές τους. Έθεσαν επίσης σε προβληματισμό τον κόσμο που τις έμαθε. Η αφίσα η ίδια, η επιλογή του καλλιτέχνη που τη δημιούργησε, αλλά και η αντίδραση στη μετέπειτα κριτική που έγινε, είναι ενδεικτικές των πατριαρχικών λογικών/λόγων/νοοτροπιών, αλλά και των πατριαρχικών τρόπων οργάνωσης, αναπαράστασης και απεικόνισης που εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμα και μέσα στα αντιεξουσιαστικά/αναρχικά/αυτόνομα κινήματα. Και όχι μόνο στη Γαλλία.
intersectionalrevolution.png

Αναρχία σημαίνει ενάντια στην εξουσία..., τον φασισμό και την πατριαρχ… oh, wait!

Μια αφίσα για ένα φεστιβάλ οικονομικής στήριξης σε συλληφθέντες αντιφασίστες ανακινεί, μάλλον επίτηδες, θαμμένες ιστορίες στις μνήμες του αντιεξουσιαστικού/αναρχικού κινήματος στη Γαλλία. Ιστορίες που τραυμάτισαν τα άτομα που τις βίωσαν και που είχαν αντίκτυπο στις ζωές τους. Έθεσαν επίσης σε προβληματισμό τον κόσμο που τις έμαθε. Η αφίσα η ίδια, η επιλογή του καλλιτέχνη που τη δημιούργησε, αλλά και η αντίδραση στη μετέπειτα κριτική που έγινε, είναι ενδεικτικές των πατριαρχικών λογικών/λόγων/νοοτροπιών, αλλά και των πατριαρχικών τρόπων οργάνωσης, αναπαράστασης και απεικόνισης που εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμα και μέσα στα αντιεξουσιαστικά/αναρχικά/αυτόνομα κινήματα. Και όχι μόνο στη Γαλλία.

Η αφίσα απεικόνιζε έναν άντρα και μια γυναίκα. Φαινομενικά, αυτό μοιάζει να είναι ίση εκπροσώπηση των φύλων, έτσι δεν είναι; Χμ, μόνο αν ακολουθήσουμε την καθεστωτική ρητορική ότι τα φύλα είναι δύο. Ρητορική η οποία δυστυχώς είναι κυρίαρχη στις κοινωνίες που ζούμε, ακόμα και εντός των α/α/α κινημάτων, τα οποία στην πλειοψηφία τους φαίνεται να αποδέχονται τη ρητορική περί διπολικότητας των φύλων χωρίς αμφισβήτηση και προβληματισμό.

Ένας άντρας και μια γυναίκα, λοιπόν. Οι δύο κυρίαρχες έμφυλες ταυτότητες. Καμία εκπροσώπηση των ανθρώπων που δεν χωρούν σε κάποιο από τα δύο κουτάκια, των ανθρώπων που δεν αυτοπροσδιορίζονται ως γυναίκες ή ως άντρες και που διεκδικούν μια άλλη ή καμία έμφυλη ταυτότητα.

Τα δύο υποκείμενα που εκπροσωπούνται στην αφίσα φαίνεται να προσαρμόζονται αρκετά καλά στα υπάρχοντα έμφυλα στερεότυπα. Τα ρούχα και ο σωματότυπος της γυναίκας εστιάζουν στο φύλο της μέσα από την αναπαραγωγή κυρίαρχων προτύπων για το «γυναικείο σώμα» και το «γυναικείο ντύσιμο»: φοράει φούστα, τονίζονται τα στήθη της και είναι αρκετά πιο κοντή από τον άντρα. Παράλληλα, ο άντρας που απεικονίζεται στην αφίσα ακολουθεί επίσης το κυρίαρχο πρότυπο για το πως πρέπει να είναι ένας άντρας: φοράει παντελόνι, έχει απλό, άνετο ντύσιμο και είναι αρκετά πιο ψηλός από τη γυναίκα. Δεν θεωρούμε κανένα από τα εν λόγω χαρακτηριστικά των δύο υποκειμένων προβληματικά από μόνα τους, ούτε και σε συνδυασμό μεταξύ τους. Θεωρούμε όμως πως είναι προβληματική η απεικόνιση του κυρίαρχου διπολικού στερεοτύπου, μέσα από το οποίο αναπαράγονται δύσκαμπτες αντιλήψεις σε σχέση με τις έμφυλες ταυτότητες και τους έμφυλους ρόλους, χωρίς μάλιστα να αφήνεται χώρος για οποιεσδήποτε ταυτότητες ή εμπειρίες πέρα από αυτό το κυρίαρχο δίπολο. Μια τέτοια απεικόνιση είναι ιδιαίτερα προβληματική, λαμβάνοντας υπόψη ότι εκφράζεται στο συγκεκριμένο πλαίσιο των πατριαρχικών κοινωνιών στις οποίες ζούμε και δρούμε. Είναι ακόμα πιο προβληματική άμα λάβουμε υπόψη ποιος είναι ο δημιουργός της αφίσας, το ιστορικό του όσον αφορά την άσκηση έμφυλης βίας, αλλά και την αμετανόητη θέση του (θέμα στο οποίο θα επανέλθουμε πιο κάτω).

Η αφίσα, πέρα από το ότι συντηρεί έμφυλους αποκλεισμούς εντός της δυιστικής αντίληψης των φύλων, αναπαράγει και τη λογική ότι η βία είναι το μόνο μέσο ενάντια στον φασισμό, αφού τα δύο υποκείμενα είναι εξοπλισμένα για μάχη, κάτι που δεν χρειάζεται για ένα φεστιβάλ μουσικής που σκοπό έχει να μαζέψει χρήματα για συλληφθέντες συντρόφους. Αναγνωρίζουμε πως συχνά οι περιστάσεις είναι τέτοιες όπου η χρήση βίας είναι αναπόφευκτη ή/και δικαιολογημένη. Τέτοιες απεικονίσεις όμως είναι συχνές στον α/α/α χώρο γενικά. Όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά και στην Κύπρο και αλλού. Επίσης εκτός από αχρείαστη, μια τέτοια προώθηση είναι συνυφασμένη με το πρότυπο μιας κυρίαρχης αρρενωπότητας, η οποία είναι αρκετά διαδεδομένη στον α/α/α και ιδιαίτερα στον αντιφασιστικό χώρο. Η βία και τα ένοπλα μέσα στις πατριαρχικές κοινωνίες που ζούμε είναι ιδιότητα και εργαλεία που εκφράζουν και εκφράζονται από αρρενωπές ταυτότητες: οι άντρες πάνε στον στρατό, οι άντρες εκπαιδεύονται σε πιο βίαιες και επιθετικές συμπεριφορές. Το γεγονός ότι στη συγκεκριμένη αφίσα η γυναίκα που απεικονίζεται έχει επίσης όπλα μαζί της δεν αναιρεί, ούτε απειλεί αυτή την έκφραση κυρίαρχης αρρενωπότητας, αφού στις σύγχρονες πατριαρχικές κοινωνίες, οι γυναίκες μπορούν και υιοθετούν αρρενωπούς ρόλους. Οι ρόλοι αυτοί όμως θεωρούνται αντρικοί και στα άτομα που τους επιτελούν αποδίδονται αρρενωπές ιδιότητες («λεβεντιά», «παλικαριά» κλπ). Η συγκεκριμένη αφίσα, αλλά και γενικότερα τέτοιες απεικονίσεις, δεν απειλούν, ούτε ανατρέπουν, ούτε αποδομούν τις κυρίαρχες αντιλήψεις περί αρρενωπότητας, αλλά μάλλον ταυτίζονται μαζί τους. Όπως φαίνεται, η αντιεξουσιαστική αντίληψη, στην προκειμένη περίπτωση, φτάνει μόνον ως εκεί, έχοντας τη ψευδαίσθηση πως επιτυγχάνεται έτσι μια ίση εκπροσώπηση των δύο (κυρίαρχων) φύλων. Αγνοώντας πως η απόδοση κυρίαρχων αρρενωπών ιδιοτήτων σε μια γυναίκα δεν ενδυναμώνει απαραίτητα τις γυναίκες, ούτε εγγυάται την ίση εκπροσώπησή τους, όπως και οι άντρες. Έτσι και αλλιώς, στην αφίσα, ο άντρας είναι εκείνος που κρατά τον αναμμένο πυρσό, προτάσσει το χέρι του και φαίνεται ενεργό υποκείμενο. Η γυναίκα, παρά τη φαινομενικά ίση εκπροσώπησή της με τον άντρα, διατηρεί μιαν αδρανή στάση σώματος (στέκεται απλά, με το ένα χέρι στη μέση και με το άλλο χέρι να στηρίζει το ρόπαλο στην πλάτη της) και η αυτενέργειά της είναι ανύπαρκτη.

Όπως είπαμε όμως και πιο πάνω, το πιο προβληματικό
είναι η επιλογή του δημιουργού της εν λόγω αφίσας. Την ίδια ώρα που οι διοργανωτ@ του φεστιβάλ δεχόντουσαν έντονη κριτική από διάφορες οργανώσεις σε αρκετές σελίδες αντιπληροφόρησης και φόρουμ σε σχέση με τον σεξισμό της αφίσας, ένα άρθρο στο indymedia Παρισιού αποκαλύπτει ότι ο άντρας στον οποίο ανατέθηκε ο σχεδιασμός της αφίσας και ο οποίος συμμετέχει στον α/α/α χώρο, είναι γνωστό πως έχει βιάσει τουλάχιστον μία γυναίκα. Οι πρώτες αποκαλύψεις για τον βιασμό αυτόν έγιναν το 2010. Εδώ θεωρούμε σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι διοργανωτ@ 2 μήνες μετά (!) την αποκάλυψη και μόλις 1 βδομάδα πριν το φεστιβάλ δήλωσαν απλά ότι δεν γνώριζαν ότι ο σχεδιαστής ήταν βιαστής και ότι «ο καθένας αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον φεμινισμό». Με αυτές τις δηλώσεις ουσιαστικά είπαν ότι η αφίσα για αυτ@ δεν έχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα. Τελικά, έβγαλαν μια νέα αφίσα και ανακοίνωσαν ότι το φεστιβάλ, που «είναι για καλό σκοπό», θα διεξαχθεί. Καμία ανάληψη πολιτικής ευθύνης για το λάθος που έκαναν και καμία απολογία για το ότι ανάθεσαν σε έναν βιαστή να σχεδιάσει ένα από τα σημαντικότερα μέσα προώθησης του φεστιβάλ.
Όπως είπαν, δεν ήξεραν ότι ο άντρας στον οποίο ανάθεσαν τον σχεδιασμό της αφίσας του φεστιβάλ είχε βιάσει τουλάχιστον μία γυναίκα. Το γεγονός και μόνο ότι δεν το ήξεραν, ενώ κείμενα της γυναίκας που μιλούσαν για την εμπειρία του βιασμού της από τον συγκεκριμένο άντρα είχαν κυκλοφορήσει καιρό μέσα στον α/α/α χώρο, είναι ενδεικτικό του πόσο σοβαρά παίρνουν οι ίδ@ τα έμφυλα ζητήματα ή του πόσο προβάλλονται τα έμφυλα ζητήματα μέσα στα α/α/α κινήματα. Ας δεχτούμε όμως ότι μπορεί να μην είναι ευθύνη τους που δεν το ήξεραν. Θα μπορούσαν να παρακολουθούν τα έμφυλα ζητήματα και πάλι να τύχαινε να μην το μάθαιναν, ίσως. Μεγαλύτερο θέμα είναι ότι ακόμη και αφότου το έμαθαν, αφότου τους ασκήθηκε κριτική, αντί να αναγνωρίσουν το λάθος τους και να δείξουν αλληλεγγύη στη συγκεκριμένη γυναίκα, αλλά και στους αγώνες ενάντια στην έμφυλη βία γενικότερα, η στάση τους ήταν μάλλον αμυντική, προσπαθώντας να δικαιολογήσουν τους εαυτούς τους, αλλά, κυρίως, προσπαθώντας να ακυρώσουν ή να μειώσουν την εμπειρία της συγκεκριμένης γυναίκας. Είπαν πως θα έπρεπε να επιβεβαιώσουν αν οι κατηγορίες που αφορούν τον εν λόγω άντρα για βιασμό ευσταθούν και κανόνισαν συνάντηση μαζί της για αυτό, βάζοντας τη γυναίκα αυτή σε μια θέση εξέτασης, αγνοώντας μάλιστα πως με αυτόν τον τρόπο, η ίδια έπρεπε να αναβιώσει μια ιδιαίτερα τραυματική εμπειρία. Σε ποια μορφή αλληλεγγύης άραγε άτομα που μαρτυρούν ότι έχουν βιώσει βία και καταπίεση αναγκάζονται σε εξέταση για να γίνουν πιστευτά;

Λένε πως το φεστιβάλ είναι για καλό σκοπό αφήνοντας να εννοηθεί ότι… ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Παράλληλα, υποβιβάζουν τα θέματα του βιασμού, του σεξισμού και της έμφυλης βίας σε ζητήματα… προσωπικής αντίληψης (αν ο φεμινισμός ήταν θέμα προσωπικής αντίληψης, όπως είπαν, τότε και τα θέματά του θα ήταν επίσης… ζητήματα προσωπικής άποψης), αφαιρώντας την πολιτική του διάσταση και ακυρώνοντας τις εμπειρίες όχι μόνο της γυναίκας που κατήγγειλε τον βιασμό της από τον συγκεκριμένο άντρα, αλλά και κάθε ατόμου που βίωσε βιασμό/σεξουαλική παρενόχληση. Ακόμα, αναπαράγουν μια κυρίαρχη λογική ιεράρχησης των θεμάτων που προκύπτουν σε μιαν κοινωνία, σύμφωνα με την οποία κάποια ζητήματα (σε αυτήν την περίπτωση ο φασισμός) είναι πιο σημαντικά από άλλα (σε αυτήν την περίπτωση, η έμφυλη βία). Κατά την ίδια λογική, κάποιοι κινηματικοί αγώνες (σε αυτήν την περίπτωση ο αντιφασισμός) είναι πιο σημαντικοί από άλλους (φεμινιστικοί αγώνες/αγώνες ενάντια στην έμφυλη βία).

Το 2010 η γυναίκα που βιάστηκε από τον εν λόγω άντρα και η οποία είναι συντρόφισσα στον α/α/α χώρο δημοσίευσε 3 μισοτελειωμένα άρθρα με τον τίτλο «Πόσες φορές κάθε 4 χρόνια;» αναφερόμενη στις φορές που ανάβαλλε επί 4 χρόνια να μιλήσει ανοιχτά για τον βιασμό της. Αναβολές που οφείλονταν στο φόβο ότι, αν μιλούσε για αυτόν, οι συντροφ@ της θα την αντιμετώπιζαν, στην καλύτερη περίπτωση, ως μια «μικρή κοπελίτσα» που απογοητεύτηκε επειδή την άφησε ο γκόμενός της που είναι γνωστός στον κινηματικό χώρο, ειδικά στις καταλήψεις και στα φεστιβάλ και είναι τραγουδιστής ενός αναρχοπάνκ συγκροτήματος. Η γυναίκα αυτή αποφάσισε τελικά να μιλήσει για τον βιασμό που έζησε στα 18 της (το 2000) όταν, μετά από συναυλία του εν λόγω συγκροτήματος, πήγε στο σπίτι της μαζί με τον τραγουδιστή. Εκείνη κάποια στιγμή του είπε ότι δεν ήταν έτοιμη να έχει την πρώτη της σεξουαλική επαφή και ότι ήθελε να σταματήσουν. Εκείνος συνέχισε αγνοώντας την. Όταν την επόμενη μέρα ξύπνησαν και ενώ εκείνη ήθελε να συζητήσουν αυτά που είχαν γίνει, εκείνος της είπε ότι «έπρεπε να φύγει με το γκρουπ» και έφυγε [1]. Ακολούθησε μια περίοδος άγχους, με εξετάσεις για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα σύνδρομα υγείας και τεστ εγκυμοσύνης. Όλες αυτές τις διαδικασίες και το άγχος, η γυναίκα αυτή, όπως πολλά άλλα άτομα που έχουν βιώσει βιασμό/σεξουαλική παρενόχληση/άλλη μορφή έμφυλης βίας, τα πέρασε μόνη της, αφού δεν είχε το θάρρος να μιλήσει για τον βιασμό της. Η ίδια μιλά επίσης για τον φόβο που ένιωθε όταν σκεφτόταν τον βιασμό της. Το 2004 έκανε μια προσπάθεια να γράψει κάτι και να το δημοσιεύσει, αλλά τελικά το άφησε. Το ίδιο προσπάθησε να κάνει και το 2008, αλλά πάλι το άφησε. Το 2010, όταν έμαθε ότι ο άντρας που τη βίασε είχε προβλήματα και με την τότε συντρόφισσά του, την οποία πιθανόν βίασε επίσης, αποφάσισε και μίλησε. Πρώτα στις φίλες της και σε άτομα του αναρχοφεμινιστικού χώρου στον οποίο συμμετείχε και αργότερα δημοσίευσε τα κείμενά της στη σελίδα αντιπληροφόρησης infokiosques.net.

Τα παραπάνω δεν αφορούν, βέβαια, μόνο τα α/α/α κινήματα στη Γαλλία, αφού τέτοια περιστατικά συμβαίνουν – μάλλον – παντού. Η εξιστόρηση της γυναίκας αυτής δεν αποτελεί μόνο έκφραση των συναισθημάτων της, αλλά και κριτική στα α/α/α κινήματα και στις πατριαρχικές δομές που διατηρούνται εντός τους. Διαβάζοντας, λοιπόν, τα κείμενά της μπορεί κάποι@ να διακρίνει τους έντονους προβληματισμούς της γύρω από τη ζωή και τη λειτουργία των καταλήψεων, αλλά και τον τρόπο που ένα άτομο αντιμετωπίζεται μέσα σε αυτές, ανάλογα με το φύλο του. Τα συναισθήματα και η ανάλυση στην μαρτυρία της είναι απόψεις προερχόμενες από μια γυναίκα που βίωσε και βιώνει τον α/α/α χώρο συμμετέχοντας ενεργά σε αυτόν. Οι εμπειρίες της δεν είναι κάποια εξαίρεση, αλλά παρόμοιες εμπειρίες βίωσαν, βιώνουν και θα βιώσουν και άλλα άτομα μέσα στον α/α/α χώρο, μέχρι να συνειδητοποιήσουμε όλ@ ότι ο αντισεξισμός και οι αγώνες ενάντια στις πατριαρχικές δομές πρέπει να είναι αναπόσπαστα μέρη των α/α/α κινημάτων και το ίδιο σημαντικά όπως όλοι οι υπόλοιποι αγώνες.

Η συντρόφισσα αναφέρει ότι σε μερικές α/α/α καταλήψεις/χώρους ένιωσε ότι μια γυναίκα, για να είναι ορατή και να μπορεί να έχει φωνή εντός τους, θα πρέπει να κάνει σεξ με κάποιον από τους άντρες που συμμετέχουν εκεί ή να είναι πολύ όμορφη (σύμφωνα με την κυρίαρχη αντίληψη περί «ομορφιάς»), προκειμένου να τη βλέπουν (αλλά χωρίς κατανάγκη να την ακούν ή να τη λαμβάνουν σοβαρά υπόψη). Η ίδια λέει ότι αντιλήφθηκε πολλές φορές να αλλάζει ο τρόπος που την αντιμετώπιζαν (και όχι μόνο εκείνη, αλλά και άλλες γυναίκες) τα υπόλοιπα άτομα μέσα σε μιαν α/α/α κατάληψη/χώρο αφότου είχε κάνει σεξ με κάποιον. Δηλαδή, ακόμα και μέσα σε α/α/α χώρους, μια γυναίκα αποκτά υπόσταση μόνο μέσα από τη σχέση της με έναν άντρα. Οι ίδιες οι γυναίκες, ως αυτόνομα και αυτενεργά πρόσωπα, φαίνεται να αντιμετωπίζονται από κάποι@ εντός του κινήματος σαν μη άξιες ιδιαίτερου σεβασμού, παρά μόνο εάν και εφόσον συσχετιστούν με κάποιον άντρα. Οι γυναίκες, μέσα στα α/α/α κινήματα, όπως και μέσα στην υπόλοιπη κοινωνία, συχνά χρειάζεται να αποδείξουν ότι αξίζουν σεβασμό. Για κάποι@, μια γυναίκα αξίζει σεβασμό όταν τη συστήσει ένας άντρας. Για κάποι@, μια γυναίκα έχει υπόσταση μέσα σε έναν χώρο, όταν είναι σεξουαλικά ενεργή (προσδίδοντάς της κάποια χρηστική αξία). Και για κάποι@, μια γυναίκα είναι ορατή μόνον όταν μπορεί να θεωρηθεί (με βάση τα ισχύοντα κοινωνικά στερεότυπα και πρότυπα) ότι είναι όμορφη (αισθητική αξία). Και όλα αυτά μέσα σε ένα κίνημα, το οποίο διεκδικεί κατά τα άλλα αυτονομία για όλ@. Για αυτόν τον λόγο, η συντρόφισσα ξεκαθαρίζει ότι στόχος της και αγώνας της είναι η δημιουργία μιας κοινωνίας στην οποία να μην χρειάζεται, ούτε η ίδια ούτε οποιαδήποτε γυναίκα, τις απόψεις των αντρών για την ύπαρξή της. Μια κοινωνία όπου όλα τα άτομα, ανεξαρτήτως φύλου, είναι σεβαστά. Ακόμα, τονίζει ότι δεν θέλει πλέον να πρέπει να αποδείξει ότι είναι wonderwoman για να τη σέβονται. Ούτε να ακολουθεί πρότυπα για το πώς πρέπει να είναι προκειμένου να τη σέβονται. Θέλει να μπορεί η ίδια, όπως και το οποιοδήποτε άτομο, να είναι ντροπαλό, ρομαντικό και ό,τι άλλο θέλει/του βγαίνει.

Τέτοια γεγονότα δεν περιορίζονται βέβαια σε καμία περίπτωση στη Γαλλία. Ας μην έχουμε αυταπάτες. Αυτά τα θέματα τα συναντάμε σε οποιαδήποτε γεωγραφική περιοχή υπάρχουν πατριαρχικές κοινωνίες και α/α/α κινήματα και η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση. Στην Κύπρο μάλιστα ίσως είναι ακόμα πιο δύσκολα τα πράματα, αφού δεν υπήρξαν ποτέ φεμινιστικές ή κουίαρ α/α/α ομάδες.

Συναντάμε, για παράδειγμα, πολλές φορές και εντός των α/α/α κινημάτων στην Κύπρο κριτικές για το πως ντύνεται ή εκφράζεται κάποι@, ότι «δεν ταιριάζει σε αναρχικ@». Λες και το να θέτεις τέτοια όρια στο κάθε άτομο δεν είναι στέρηση ελευθερίας. Λες και υπάρχει κάποιο αναρχόμετρο και μετράμε και κάποι@ είναι κάτω από το επιτρεπτό όριο ή ακόμη και εγχειρίδιο τρόπου έκφρασης και ντυσίματος και μπορεί κάποι@ να μην το τηρεί σωστά.

Την ίδια στιγμή που κρίνονται τα πιο πάνω, δεν ακούμε τσιμουδιά για τον σεξιστικό λόγο που κυριαρχεί στα συνθήματα ή/και σε κείμενα διάφορων α/α/α ομάδων. Ένας λόγος που χρησιμοποιεί το σεξ ως τιμωρητικό σε πάρα πολλά συνθήματα (π.χ. «θα σας γαμήσουμε») και εκφέρεται υποτιμητικά για τις γυναίκες (π.χ. «μπάτσοι μουνιά»). Ταυτόχρονα, τα παραπάνω συνθήματα, αφίσες, μιμς κλπ εκφράζουν άντρες. Σπάνια είναι ορατές οι γυναίκες και σχεδόν (;) ποτέ άλλα φύλα. Παράλληλα, επικρατεί μια αδιαφορία για τις προσπάθειες που γίνονται από διάφορες συλλογικότητες/ συντρoφ@ να αντικαταστήσουμε στα κείμενα και στην καθημερινότητα το κυρίαρχο αρσενικό γένος με άλλες καταλήξεις και αντωνυμίες που να μην περιθωριοποιούν, ούτε να διαγράφουν έμφυλες ταυτότητες. Προσπάθειες που αποσκοπούν στο να αποβληθεί ο σεξιστικός λόγος από τις ζωές μας, καθώς και στο να αναγνωριστούν οι υπάρξεις, οι φωνές και οι εμπειρίες των υπόλοιπων φύλων ή α-φύλων, συμπεριλαμβανομένων και όσων δεν εμπίπτουν στο δίπολο «άντρας-γυναίκα». Οι δικαιολογίες σε αυτές τις συζητήσεις είναι του τύπου «δεν φαίνεται από τη γλώσσα αν είμαστε σεξιστές ή όχι, άρα γιατί να το κάνουμε; Με το να αλλάξουμε τον τρόπο που γράφουμε/μιλούμε δεν θα σταματήσει να υπάρχει σεξισμός/πατριαρχία, έτσι κι αλλιώς». Παράλληλα βέβαια κάποι@ θα μπορούσε να ρωτήσει, «με το να βάζουμε αλφάδια σε πανό δεν δημιουργούμε κάποια αναρχική κοινωνία, ούτε σταματάμε την κοινωνική καταπίεση, άρα για ποιο λόγο τα βάζουμε;». Γιατί είμαστε τόσο πρόθυμ@, ως κινήματα, να αναπαράγουμε τον κυρίαρχο έμφυλο λόγο και νιώθουμε ότι πρέπει να τον υπερασπιστούμε; Η άλλη δικαιολογία είναι «μα η γλώσσα δεν είναι σεξιστική», αγνοώντας έτσι παντελώς ότι η γλώσσα διαμορφώνεται μέσα σε συγκεκριμένες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες και βέβαια τις αντανακλά.

Ο φεμινισμός στον α/α/α χώρο, όπως και στην υπόλοιπη κοινωνία, είναι ταμπού. Όταν δηλώνεις φεμινίστρια, πολλ@ σε κοιτάνε περίεργα. Ακόμα πιο περίεργα όταν δηλώνεις φεμινιστής. Ως φεμινίστρια, ακούς άκυρα σχόλια του στυλ «μα είσαι φεμινίστρια και μαγειρεύεις;», «κάνε σεξ να σου περάσει», «προσπαθείτε να καταπιέσετε τους άντρες», «είστε ευνουχίστριες» κλπ. Ως φεμινιστής ακούς επίσης άκυρα σχόλια όπως «η κοπέλα σου σε κάνει ό,τι θέλει», «ευνουχίστηκες» κλπ. Οι υποθέσεις για τον σεξουαλικό προσανατολισμό των φεμινιστ@ είναι επίσης συχνές και συνήθως συνοδεύονται από ομοφοβικά σχόλια.

Ένα άλλο συχνό δείγμα των ριζωμένων πατριαρχικών δομών εντός των α/α/α κινημάτων είναι η μη αναγνώριση του αντρικού προνομίου. Για παράδειγμα, σε συνελεύσεις του χώρου συνηθίζεται να μιλούν μόνο ή συχνότερα οι άντρες, επειδή μιλούν πιο δυνατά κι έντονα. Αναγνωρίζουμε πως οι περισσότεροι δεν το κάνουν σκόπιμα συνήθως. Μέσα από την κοινωνικοποίησή τους στις πατριαρχικές κοινωνίες που ζούμε, οι άντρες έμαθαν να εκφράζονται έτσι. Μπορούν όμως και οι ίδιοι να καταβάλουν προσπάθεια να το αναγνωρίσουν και να δουλέψουν προκειμένου να το αλλάξουν και να αφήνουν χώρο έκφρασης για όλ@.

Επίσης, συχνά, κατά τον καθορισμό τόπου και χρόνου συνελεύσεων ή/και δράσεων δεν λαμβάνονται υπόψη ανάγκες που μπορεί να έχουν τα παιδιά. Με αυτόν τον τρόπο αποκλείονται γυναίκες που είναι μητέρες, αφού συνήθως οι μητέρες έχουν τις πιο πολλές ευθύνες που αφορούν τη φροντίδα των παιδιών (ναι, αυτό συμβαίνει και με τα παιδιά του α/α/α χώρου…).

Η έμφυλη βία είναι ταμπού επίσης. Άμα εγείρονται τέτοια ζητήματα, συνήθως η απάντηση, ειδικά αν αφορά άντρα του χώρου, είναι ότι «είναι προσωπικά σας αυτά. Δεν μας αφορούν». Το προσωπικό είναι πολιτικό, όμως, όπως επανειλημμένα λέμε οι φεμινιστ@. Η έμφυλη βία είναι άσκηση εξουσίας και αυτό είναι ανάγκη να αναγνωρίζεται, ιδιαίτερα μέσα σε κινήματα τα οποία ασκούν κριτική στην εξουσία.

Ε, και άμα τα πράματα είναι τόσο δύσκολα για τις γυναίκες στο χώρο, που να μιλήσουμε για άτομα που αυτοπροσδιορίζονται έξω από δυιστικές αντιλήψεις περί έμφυλων ταυτοτήτων… Τα ίντερσεξ άτομα, τα άφυλα άτομα, τα τρανς άτομα, τα gender-queer άτομα, τα gender-bender άτομα, τα gender non-conforming άτομα, τα gender-neutral άτομα και όλα τα άτομα που δεν χωρούν στα κουτάκια «άντρας»/«γυναίκα» είναι βασικά ανύπαρκτα για τα και μέσα στα α/α/α κινήματα. Προφανώς, δεν νιώθουν άνετα ή/και ασφάλεια να υπάρξουν ή να εκφράσουν τις ταυτότητές τους μέσα σε αυτά. Και αυτό είναι ξεκάθαρα αποτυχία των α/α/α κινημάτων. Και είναι κάτι που ως αντιεξουσιαστ@, αναρχικ@ και αυτόνομ@ έχουμε ευθύνη να δουλέψουμε για να αλλάξει.

Υπάρχουν πολλές νόρμες και στερεότυπα, ακόμα και εντός των α/α/α κινημάτων, που χρειάζεται να αποδομήσουμε προκειμένου να μπορούμε να κινηθούμε προς μια κοινωνία ελεύθερη, αυτόνομη, στη βάση της αλληλεγγύης και όπου το κάθε πρόσωπο θα σέβεται την ελευθερία και την αυτονομία τ@ άλλ@. Τα α/α/α κινήματα δεν είναι υπεράνω πάσης υποψίας όσον αφορά την άσκηση διακρίσεων και εξουσίας. Μέχρι σήμερα, τα ζητήματα έμφυλων ανισοτήτων είναι θαμμένα με δικαιολογίες όπως «δεν είναι της ώρας», «υπάρχουν πιο επείγοντα θέματα να λύσουμε», «είναι ξεπερασμένα, αφού τα πράματα είναι καλύτερα σε σχέση με παλιά», «είναι υπερβολές των φεμινιστριών που θέλουν να ευνουχίσουν τους άντρες» ή «οι φεμινιστικές διεκδικήσεις χωρίζουν και διασπούν το κίνημα». Δυστυχώς όμως η αλήθεια είναι ότι οι πατριαρχικές δομές είναι ορατές και βαθιά ριζωμένες ακόμα και μέσα στα α/α/α κινήματα και αυτό είναι κάτι που πρέπει να δουλέψουμε για να αλλάξει, χωρίς να βρίσκουμε δικαιολογίες, αν ο πραγματικός στόχος μας είναι να διεκδικήσουμε αυτονομία και ελευθερία για όλ@. Και αυτή η αλλαγή δεν θα έρθει αν δεν αποβάλουμε πρώτα οι ίδι@ αυτά τα στοιχεία από πάνω μας. Όσ@ συνεχίζουν να κουβαλάνε μαζί τους αυτά τα στοιχεία και φανερώνουν είτε αδιαφορία, είτε μη θέληση για αλλαγή, πρέπει να μη νιώθουν άνετα να υπάρχουν και να δρουν μέσα στα α/α/α κινήματα. Τουλάχιστον όχι χωρίς να αλλάξουν και να δουλέψουν τ@ εαυτ@ τους, με τον ίδιον τρόπο που κάποι@ καπιταλιστ@ ή εθνικιστ@ ή ρατσιστ@ δε νιώθει άνετα να προσεγγίσει τα α/α/α κινήματα.
Στην περίπτωση του σχεδιαστή της αφίσας στη Γαλλία, ο οποίος έχει βιάσει μια τουλάχιστον γυναίκα, μια κατάληψη έκλεισε την πόρτα της και δεν του επέτρεψε να μπει μετά τη δημοσίευση των κειμένων με τη μαρτυρία της γυναίκας που βίασε. Πολλές συλλογικότητες που συνεργάζονταν για αφίσες ή και συναυλίες τον περιθωριοποίησαν και πλέον δεν του ζητούν τίποτε, δείχνοντας έτσι ότι τέτοιες συμπεριφορές και πατριαρχικές εξουσίες δεν έχουν καμία θέση στα α/α/α κινήματα.
Εμείς ας προσπαθούμε όπως μπορούμε προκειμένου σεξιστ@, τρανσφοβικ@, ομοφοβικ@, βιαστ@ να μη νιώθουν άνετα να δρουν και να υπάρχουν μέσα στα α/α/α κινήματα. Για τη δική μας ουτοπία, όπου σεξιστικές, τρανσφοβικές, ομοφοβικές, μισογυνιστικές συμπεριφορές, αντιλήψεις, νοοτροπίες και πρακτικές δεν θα χωρούν. Κατά τον ίδιο τρόπο που δεν χωρούν ρατσιστικές, εθνικιστικές και φασιστικές συμπεριφορές, αντιλήψεις, νοοτροπίες, πρακτικές. Μέχρι την κατάλυση κάθε εξουσιαστικής δομής, συμπεριλαμβανομένων και των πατριαρχικών δομών.

[1] Δεν θεωρούμε ότι για να είναι πιστευτή η καταγγελία οποιουδήποτε ατόμου πρέπει να περιγράφονται λεπτομέρειες για το πως έγινε ο βιασμός. Ο μόνος λόγος που παραθέτουμε τέτοιες λεπτομέρειες είναι επειδή επικρατεί γενικά μια αντίληψη ότι ένας βιασμός για να αναγνωριστεί ως τέτοιος πρέπει να συμπεριλαμβάνει κάποια στοιχεία, όπως ξυλοδαρμός, επίθεση στον δρόμο από άγνωστο κλπ. Θεωρούμε πως είναι σημαντικό να σταματήσει να υπάρχει αυτή η αντίληψη και να γίνει κατανοητό ότι υφίσταται βιασμός όταν απουσιάζει η συναίνεση, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, ακόμα και από συντρόφους είτε είναι πολιτικοί σύντροφοι ή/και σεξουαλικοί/ερωτικοί.

[2] Η «διαθεματικότητα» είναι η κινηματική προσέγγιση κατά την οποία όλα τα στοιχεία (τάξη, φύλο, ταυτότητα φύλου, σεξουαλικός προσανατολισμός, μεταναστευτικό υπόβαθρο, εθνοτική καταγωγή, αναπηρία ή ικανότητα κοκ) λαμβάνονται υπόψη κατά την εξέταση ενός θέματος που αφορά δομές καταπίεσης. Για παράδειγμα, μια μαύρη γυναίκα επιχειρηματολογεί ότι η καταπίεση που υφίσταται δεν μπορεί να κατανοηθεί ξεχωριστά. Δεν μπορεί, δηλαδή, η καταπίεση ότι είναι μαύρη άνθρωπος και η καταπίεση ότι είναι γυναίκα να προσεγγισθεί και να κατανοηθεί ανεξάρτητα, αλλά σε συνδυασμό.
[3] Το @ χρησιμοποιείται στη θέση έμφυλων καταλήξεων, όταν το υποκείμενο είναι γενικό, προκειμένου να μην αναπαράγουμε πατριαρχικές δομές στη γλώσσα, οι οποίες θέτουν ένα φύλο (ή στην «καλύτερη» περίπτωση δύο φύλα) και τα άτομα που το (τα) εκφράζουν στην κορυφή της έμφυλης πυραμίδας, αποσιωπώντας, περιθωριοποιώντας και αποκλείοντας άλλα (εκτός από τα κυρίαρχα, δηλαδή) φύλα, καθώς και τα άτομα που εκφράζονται στα φύλα αυτά.

This page has not been translated into Čeština yet.

This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]