Bloed, water & olie: Bedrieglijkheden van de Darfur Oorlog

De Darfur Oorlog is omschreven als het ergste conflict in de wereld nu – en toch worden ondanks intensieve dekking door de media veel aspecten van het conflict niet begrepen vanwege de propaganda strijd die tegelijk met de oorlog wordt geleverd. Het inzicht vanaf het slagveld biedt verschillende perspectieven.

---

Bloed, water & olie: Bedrieglijkheden van de Darfur Oorlog

door Michael Schmidt

De Darfur Oorlog is omschreven als het ergste conflict in de wereld nu – en toch worden ondanks intensieve dekking door de media veel aspecten van het conflict niet begrepen vanwege de propaganda strijd die tegelijk met de oorlog wordt geleverd. Het inzicht vanaf het slagveld biedt verschillende perspectieven.

Veel is geschreven over de crisis in Darfur, de drie meest westelijk gelegen provincies van Soedan, dus zal ik het hier niet herhalen. Het volstaat te zeggen dat de VS beweren dat genocide wordt gepleegd tegen de Fur, Masaalit en Zaghawa stammen door de door Khartoem gesteunde Janjaweed militie – een belang dat ongetwijfeld wordt gestimuleerd door Washington’s wens om toegang te krijgen tot Soedan’s olie reserves, die op dit moment exclusief worden gebruikt door China en in mindere mate Maleisië en India.

Aan de andere kant heeft Nafi Ali Nafi, de tweede leider van de regerende Nationale Congres Partij, toegegeven dat Khartoem een “verdedigingskracht van het volk” bestaande uit burgers heeft bewapend en getraind, om te worden gebruikt om het leger van Soedan te steunen in diens strijd tegen rebellen in Darfur, terwijl hij een campagne van genocide ontkent.

Soedan blijft, in termen van de Wereldbank, een arm land met veel schulden. Maar olie verandert dat alles: in 2006 droeg olie voor meer dan 25% bij aan Soedan’s bruto nationaal product. Echter, weinig van de rijkdom van die 120.000 vaten olie per jaar vecht de weg naar een economie die wordt gesteund door gastarbeiders uit Bangladesh die op basis van valse beloftes naar Soedan zijn gelokt (ze maken de vloeren schoon voor 100 Amerikaanse dollars per maand), of naar genegeerde buitengebieden als Darfur.

Het Internationaal Monetair Fonds heeft aangedrongen op het fatale beleid van privatisering in Soedan, dat aan de ene kant impopulaire bezuinigingsmaatregelen in eigen land heeft genomen, terwijl het zich in het buitenland aansloot bij het initiatief voor een Vrijhandelsgebied voor oost en zuidelijk Afrika.

Ook werd vorig jaar geschat dat 200.000 mensen in Darfur direct of indirect waren gestorven als gevolg van de oorlog en 2,2 miljoen mensen zijn gevlucht. Voor zover bekend is er geen olie in Darfur, maar het China Nationale Petroleum Bedrijf is er op uit een pijpleiding door Darfur te leggen om Port Soedan aan de Rode Zee via Soedan’s olierijke Abeyi regio te verbinden met nieuwe reserves in Equatoriaal Guinee. Maar er is ook een reusachtige waterhoudende laag, die loopt van de grens van Libië onder Darfur tot de Nijl, en grondwater zal spoedig, zo voorspel ik, na olie het meest gewaardeerde goed worden, aangezien duurzaam gebruik van de Nijl dicht bij de capaciteit komt.

Na het doorbrengen van tijd in el-Fasher en Nyala, de hoofdsteden van Noord en Zuid Darfur, afgelopen maand, bied ik deze korte gedachten aan over de situatie in Darfur, waarvan ik hoop dat ze een ander licht op de oorlog laten schijnen:

1. Het conflict in Darfur is niet tussen “Arabieren” en “Afrikanen”. In Darfur is het duidelijk dat zulke onderscheidingen, hoewel ze worden benadrukt door een minderheid van de mensen, in feite niet stand houden omdat degenen die zo worden gedefinieerd allemaal Arabisch spreken, zich hetzelfde kleden en de zelfde cultuur hebben. Binnen de zelfde familie drukken de gelaatskenmerken de gemengde erfenis van de inwoners van Darfur zich uit. De verschillen die bestaan hebben eerder te maken met de stammen dan met de etniciteit, wat de vraag oproept waarom de kwestie Darfur in de Westerse media tot een kwestie van ras is gemaakt. Het conflict in zuid Soedan zou gemakkelijk door het Westen emotioneel kunnen worden gebruikt voor geo-politieke doelen door te suggereren dat het een strijd is tussen een onderdrukte zuidelijke Christelijke cultuur en een dominante noordelijke Islamitische cultuur. Het zelfde argument kan niet worden gebruikt in Darfur, dat een grotendeels homogene bevolking heeft – en toch blijft in het Westen een subtiele, oneerlijke versie er van rond waren (van Arabieren versus Afrikanen). Dit kan alleen gaan over de demonisering van Arabische en Islamitische cultuur door Amerika’s fundamentalisch Christelijke krijgsheren van de Nieuwe Kruistochten.

2. Soedan is niet een fundamentalistisch Islamitische staat. Ondanks de invoering in 1983, onder een eerder regime, van bepaalde aspecten van de sharia wetgeving en een beleid van islamisering dat technisch gezien alleen gold voor noorderlingen, is Soedan’s Islamitische traditie overwegend Soefi met de nadruk op persoonlijke vereniging met Allah. De strikte Salafistische Islam die groepen als Al-Qaida heeft voortgebracht blijft een minderheidstraditie binnen Soedan en van weinig sociaal en politiek effect (hoewel Osama bin Laden in de vroege jaren ’90 in Khartoem heeft gewoond). In beleid kan de Umma partij de anti-koloniale manie van de Mahdist Revolte van 1881-1885 oproepen, het blijft voornamelijk de hobby van de kleinzoon van de Mahdi’s, Sadiq al-Mahdi. Ondertussen werd de Moslim Broederschap niet geraadpleegd (zoals zou moeten volgens het shura principe van de sharia) over het Islamisering beleid van de regering, en sommige aspecten van de wet waren in direct conflict met de sharia, zodat de wet voor veel Soedanezen – waaronder Moslims – onacceptabel blijft.

3. De oorzaak van het conflict is niet alleen politiek. Het is duidelijk dat veel rebellen de wapens opnamen omdat ze die route zagen als de enige manier (gebaseerd op het schijnbare succes van de zuidelijke strijd) om Khartoem te overtuigen van het afstaan van macht en bronnen aan de gebieden van Darfur. Maar van grotere algemene zorg is de voortdurende opmars naar het oosten van de zanden van de Sahara, in een snelheid van bijna 10 km. per jaar. Bijvoorbeeld, in 1992 was de buitenkant van de woestijn gelegen 120 km. ten westen van Nyala. Nu ligt de woestijn op slechts 5 km. van de stadsgrenzen. Dus verwoestijning en degradatie van het milieu – nog verergerd door de sterke beperking van het aantal bomen van Darfur door verkopers van wouden – heeft de stammen samengedreven op steeds kleinere gebieden, waar ze ruzie maken en vechten om slinkende water bronnen en grasland. Modernisering sinds het Nimeri tijdperk (zie onder) betekende ook het einde van traditionele methodes van conflict oplossing, en heeft, net als in Somalië, de toevoeging van automatische wapens geleid tot bloedvergieten tussen de stammen ver voorbij de normale grenzen.

4. De vestiging van peacekeepers van de Verenigde Naties zal niet helpen. Het is duidelijk dat de vestiging van kampen voor “interne vluchtelingen” in heel Darfur in het voordeel van Khartoem werkt. De kampen, zoals die bij Abu Shouk ten noorden van el-Fasher waar 50.000 vluchtelingen wonen, worden beheerd door de regionale besturen, geholpen door de Verenigde Naties en ander hulp instanties, en worden tot een bepaalde mate door de Afrikaanse Unie bewaakt. Maar hoewel het leven in de kampen naar verhouding goed is, met alles van telefooncellen tot cosmetica die te koop is en een gezondheidssituatie die beter lijkt te zijn dan in de steden (in ieder geval in mijn vergelijking van Abu Shouk en el-Fasher), blijven ze concentratiekampen in de oorspronkelijke zin van de term.

Dat wil zeggen, ze dwingen voormalige nomadische volkeren zich gedurende jaren te concentreren in een kunstmatige “stad”, hen te urbaniseren en hen te verlokken met de verleidingen van de markt – en natuurlijk, het verwijderen van mogelijke steun van de rebellen. De vestiging van VN blauwhelmen zal dit patroon zeer waarschijnlijk alleen maar versterken, wat ten gunste van Khartoem en ten nadele van Darfur is.

Dat gezegd hebbende is Darfur duidelijk bezet gebied, met technische instrumenten van het leger van Soedan (Toyota vrachtwagens met zware machinegeweren aan de achterkant), met Chinese helikopter slagschepen bij el-Fasher en MiGs bij Nyala – en met een sterke aanwezigheid van de geheime dienst in burgerkleding.

We moeten als anarchistische communisten natuurlijk Khartoem’s brutale gebruik van gevolmachtigde troepen – en diens cynische gebruik van vluchtelingen kampen – om het politieke proces van de burgerbevolking in Darfur te beheersen veroordelen.

Maar we moeten ook zowel de racialisering van het debat door de Westerse media en de valse oplossing die een gewapende VN aanwezigheid zou brengen verwerpen. We zouden ook de bronnen van deze complexe oorlog wat betreft het milieu en de stammen moeten inzien en inzien dat, zoals de rebellen in Darfur zo goed inzien, de enige garantie van een beetje democratie in Darfur de overgang van macht naar het gewapende volk is (hoewel dit niet moet worden gelezen als een instemming van enig platform van rebellen).

De duidelijke vraag wordt dan, wat is het alternatief? Daarvoor zal ik overgaan naar een kort overzicht van links in Soedan. De Soedanese Communistische Partij (HSS) werd opgericht in 1946 tijdens de wereldwijde opleving van anti-koloniaal sentiment, en kreeg de eerste smaak van macht in 1964 toen een overgangsregering alle facties inclusief de Moslim Broederschap omvatte. Maar nadat verkiezingen in 1965 werden gevolgd door serieuze gevechten met groepen uit het zuiden die zich wilden afscheiden maakte de regering een ruk naar rechts en de HSS werd verboden.

De partij werd opnieuw gevormd in 1969, dankzij de staatsgreep door kolonel Gafaar Mohammed Nimeri, die een regering van het leger en de HSS vormde en de basis legde voor een een-partij staat die bondgenoot werd van de Sovjet Unie. Maar in 1970 kondigden Nimeri, Libië’s Muammar Gadaffi en Egypte’s Anwar Sadat aan dat ze de drie landen zouden verenigen in een federatie.

Dit was onacceptabel voor de HSS en het pleegde een staatsgreep onder majoor Hashim al-Ata die Nimeri afzette – maar hij kwam binnen drie dagen opnieuw aan de macht en de HSS werd weer ondergronds gedreven.

Nimeri’s politieke oriëntatie ging ondertussen met een ruk in de richting van de VS, in de nasleep van de moord op Sadat in 1981, die hem had teleurgesteld door een aparte vrede met Israel te sluiten. In 1985 bracht een algemene staking Khartoem tot stilstand en die liep vooruit op de val van Nimeri die in de VS op bezoek was, in een bloedeloze staatsgreep. Dr. Gizuli Dafallah, een vakbondslid die prominent aanwezig was bij de stakingsactie, werd oor de militaire overgangsraad tot premier benoemd, een indicatie van de groeiende macht van de Soedanese vakbondsbeweging.

Maar de regering bleek instabiel te zijn in de context van het optreden van een nieuwe afscheidende kracht in het zuiden, de Soedan Volksbevrijdingsbeweging/Leger (SPLM/A) en met zich verdiepende verdelingen over Islamisering van de wet uit het Nimeri-tijdperk en in 1989 pleegde brigadier Omar el-Bashir een staatsgreep in de naam van de Revolutionaire Commando Raad voor Nationale Redding.

Het links nationalistische SPLM/A genoot van de steun van het Stalinistische regime van Mengistu Haile Mariam in het naburige Ethiopië, maar hij zelf werd in 1991 afgezet, als een echo van de algemene ineenstorting van het Oostblok en de bevrijdingsbewegingen die het steunde.

In 2001 had het Bikisha Media Collective in Zuid Afrika – dat door ging om de kern van de huidige Zabalaza Anarchist Communist Federation te vormen – contact met een majoor die een rebellerende commandant was binnen de Nationaal Democratische Alliantie (TWD). Gevormd in 1989 had de TWD de basis in ballingschap in Eritrea, omvatte 11 noordelijke en zuidelijke oppositiegroepen waaronder de HSS, SPLM/A en verschillende vakbonden, en had als doel de vervanging van het el-Bashir regime met een parlementaire democratie.

De TWD majoor vroeg: “Met groot respect als kameraden in de strijd, zou ik meer informatie willen hebben over de revolutie, want het is het recht van iedereen om voor vrijheid te vechten, die ons als vredelievende Afrikanen is ontzegd omdat we mentaal gevangenen zijn gebleven…”

Hij ging door te verzoeken om informatie over de “beste formatie” en “gedefinieerde technieken” die noodzakelijk zijn voor de overwinning en we verwezen hem naar het Organisatorisch Platform van de Libertaire Communisten. Hoewel het contact later verloren ging toont dit aan dat er een honger was voor de soort van praktische politiek die het anarchistische communisme kan leveren.

Dit is niet om het potentieel voor een anarchistisch communistisch project in Soedan nu te overschatten. Het betrekken van de SPLM/A bij de regering door de alomvattende vredesovereenkomst die werd gesloten in 2005 heeft het potentieel van diens meer radicale tendensen afgesneden (en dissidenten binnen de beweging neigen er toe zich te baseren op etniciteit).

Legalisatie heeft het oude Stalinistische bolwerk van de HSS fractie laten zien, echter, daarbij splitsten verschillende “ultra-linkse” tendensen zich af, voornamelijk onder studenten van de Universiteit in Khartoem. Hoewel deze grotendeels een Maoistische inslag hebben, omdat ze zijn beïnvloed door de omstandigheden van oorlog op het platteland, blijft het potentieel voor anarchistisch communisme bestaan om hier met frisse ideeën op te komen. En de vakbondsbeweging, hoewel zwaar stedelijk, blijft sterk, wat een goed teken is voor iedereen die een versterkte Soedanese arbeidersklasse wil zien.


Artikel geschreven voor Anarkismo.net


Translation by a-infos-nl