Δεν θυμόμαστε τους ευκαιριακούς που έχτισαν καριέρες, τις στρατιές των καιροσκόπων που βρήκαν ευκαιρία να περηφανευτούν για κάτι στη ζωή τους, αυτούς που 7 χρόνια “διάβαζαν”, “δούλευαν” και έκαναν ότι δεν πήραν χαμπάρι τα βασανιστήρια και τις διώξεις. Δεν θυμόμαστε ένα χλιαρό, άχρωμο και ακίνδυνο μνημόσυνο που έχει αφομοιωθεί πλήρως από τους από πάνω και το πλασάρουν όπως θέλουν. Δεν θυμόμαστε τα κόμματα γιατί όταν έγινε η εξέγερση το 1973 όλα τα κόμματα ήταν εναντίον της. Θυμόμαστε ότι ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εξουσία είναι ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη.

Το Πολυτεχνείο που θυμόμαστε

Δήμος Βοσινάκης

Φοβάμαι τους ανθρώπους που εφτά χρόνια
έκαναν πως δεν είχαν πάρει χαμπάρι
και μια ωραία πρωία –μεσούντος κάποιου Ιουλίου–
βγήκαν στις πλατείες με σημαιάκια κραυγάζοντας
“Δώστε τη χούντα στο λαό”.

Μανώλης Αναγνωστάκης «Φοβάμαι»

48 χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973, οι νέες και οι νέοι της ελληνικής επικράτειας έχουν κάθε λόγο να θέλουν να γκρεμίσουν την κοινωνική, ηθική, πνευματική, οικονομική και πολιτική σαπίλα που αποπνέει σήμερα η χώρα. Βέβαια, οι συνθήκες είναι διαφορετικές θα πει κάποιος και θα έχει δίκιο. Μετά το 1974, υπάρχει ένα καλογυαλισμένο πέπλο αστικής δημοκρατίας, υπάρχει το Σύνταγμα και οι νόμοι, υπάρχουν κατοχυρωμένα ανθρώπινα δικαιώματα, υπάρχει ελευθερία του λόγου, υπάρχει (στα χαρτιά) ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και το πολιτικό προσωπικό που σχηματίζει την εκάστοτε κυβέρνηση, έρχεται στην εξουσία με τις ψήφους του λαού και όχι με τα τανκς.

Δηλαδή έχουμε αποφύγει οριστικά τον κίνδυνο του ολοκληρωτισμού ή κάποιας σύγχρονης μορφής δικτατορίας; Φυσικά και όχι. Εδώ και μια δεκαετία, η εξουσία έχει εθιστεί στα προεδρικά διατάγματα, τις απαγορεύσεις κυκλοφορίας, τα πάσης φύσεως ιδιώνυμα και τα κωμικοτραγικά μέτρα τύπου sms για να βγεις από το σπίτι. Η «ανεξάρτητη» δικαιοσύνη δαγκώνει αποκλειστικά τους φτωχούς και τους ξυπόλητους. Έχει γίνει μόδα η ουδετερότητα και το απολιτίκ ενώ η χώρα παρακμάζει και βλέπει κάθε μέρα τα παιδιά της να φεύγουν στο εξωτερικό. Η Ελλάδα χάνει καθημερινά τα νιάτα της, εξαθλιώνεται και φτωχοποιείται. Ποιο είναι το μέλλον της; Αυτό που την αναγκάζει να παράγει τυφλά οικονομικά πλεονάσματα μέχρι το 2060. Την ίδια ώρα, η ελληνική κυβέρνηση προσλαμβάνει συνεχώς μπάτσους και αναβαθμίζει το στόλο της αστυνομίας, ελέγχει πλήρως τα ΜΜΕ, πνίγει τις αντίθετες απόψεις και σπέρνει φόβο και διχασμό με κάθε ευκαιρία.

Κάθε τέτοια μέρα, το μυαλό ταξιδεύει νοερά σε αυτούς που αντιμετώπισαν τον φόβο τους και επέλεξαν συνειδητά την αντίσταση. Σε αυτούς που έκαναν τις πρώτες καταλήψεις, σε αυτούς που δεν εξαργύρωσαν ούτε γραμμάριο από την επαναστατική δράση τους, σε αυτούς που πάλεψαν με το τέρας και το νίκησαν, σε αυτούς που ποτέ δεν σταμάτησαν να παλεύουν για ένα καλύτερο αύριο. Σε αυτούς που απέδωσαν πραγματική δικαιοσύνη στους βασανιστές της χούντας. Το μυαλό πάει και σε εκείνους που έπεσαν νεκροί εκείνο το Νοέμβρη του 1973. Αυτούς που ο ανεκδιήγητος συρφετός των χουντολάγνων θέλει να εξαφανίσει, λες και έχει σημασία αν οι νεκροί από τις σφαίρες της αστυνομίας και τους ελεύθερους σκοπευτές της χούντας είναι μέσα στο κτίριο του Πολυτεχνείου ή αν είναι στη διασταύρωση της Πατησίων με τη Στουρνάρη.

Θυμόμαστε τον Σπύρο Κοντομάρη και τον 17χρονο Διομήδη Κομνηνό που έφαγε σφαίρες στην καρδιά από τη φρουρά του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Θυμόμαστε τον Σωκράτη Μιχαήλ και την 22χρονη Νορβηγίδα φοιτήτρια Toril Margrethe Engeland που έφαγε σφαίρες από τους μπάτσους της χούντας και μεταφέρθηκε νεκρή στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών στην 3ης Σεπτεμβρίου. Θυμόμαστε τον 26χρονο Βασίλη Φάμελλο που πυροβολήθηκε στο κεφάλι και τον 22χρονο Γιώργο Σαμούρη που έπεσε από τα πυρά της αστυνομίας. Θυμόμαστε τον 35χρονο οικοδόμο Δημήτρη Κυριακόπουλο που έφαγε δακρυγόνα και ξύλο μέχρι θανάτου και τον Σπύρο Μαρίνο.

Θυμόμαστε τον Νίκο Μαρκούλη, την Βασιλική Μπεκιάρη, τον Γιώργο Γεριτσίδη, τον Δημήτρη Παπαϊωάννου, τον Αλέξανδρο Σπαρτίδη και τον Μάρκο Καραμάνη. Θυμόμαστε τον 27χρονο Γιάννη Χαλκίδη από τους Αμπελόκηπους (Επτάλοφο) της Θεσσαλονίκης, τον πρώτο νεκρό του αντιδικτατορικού αγώνα. Ο Γιάννης Χαλκίδης στις 5/9/1967 πυροβολήθηκε από τον ασφαλίτη Αντώνη Λεπενιώτη και άφησε την τελευταία του πνοή σε ένα πεζοδρόμιο στην οδό Κωνσταντινουπόλεως.

Δεν θυμόμαστε τους ευκαιριακούς που έχτισαν καριέρες, τις στρατιές των καιροσκόπων που βρήκαν ευκαιρία να περηφανευτούν για κάτι στη ζωή τους, αυτούς που 7 χρόνια “διάβαζαν”, “δούλευαν” και έκαναν ότι δεν πήραν χαμπάρι τα βασανιστήρια και τις διώξεις. Δεν θυμόμαστε ένα χλιαρό, άχρωμο και ακίνδυνο μνημόσυνο που έχει αφομοιωθεί πλήρως από τους από πάνω και το πλασάρουν όπως θέλουν. Δεν θυμόμαστε τα κόμματα γιατί όταν έγινε η εξέγερση το 1973 όλα τα κόμματα ήταν εναντίον της. Θυμόμαστε ότι ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εξουσία είναι ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη.

*Σχετικός σύνδεσμος: https://www.alerta.gr/archives/22643?fbclid=IwAR2IsAh-k-luJO7j4d_Yyii5t4kYrG36mpSLScxGlWmk2lWe3jVJ1BzVq-Y

In the wake of the pandemic, the outbreak of domestic violence has led the government to set up and increase victim support lines operating inside police stations. What this practically means is just another hotline in the policy directory. But women’s emancipation in the Greek context cannot come via a posteriori calls to the police. It requires systemic responses that will empower women, the same being true for any vulnerable individual, so that their decision to quit the sphere of violence will not involve the risk of poverty and social exclusion.

A Big Part of the Human Whole is Still Treated as Property: Femicides in Greece

by Nikos Vrantsis

According to the European Institute for Gender Equality, femicide is recognized as ”the murder of women and girls because of their gender.” Gender based violence and murders are not new, but they remain undisclosed.

Greece is no exception to that. According to Greek Police data, 69 women were murdered in the years 2013-2018, due to domestic intrafamily violence (which accounts for 30-50% of all women victims of homicides per year). Nevertheless, the number of femicides is in fact much higher, since before law 4531 passed in 2018, current/former permanent partners or parties to a cohabitation agreement did not qualify as family. Overall, from 2012 to 2018, there were 22,183 reported cases of intrafamily violence against women.

It was November 2018, when the shocking rape and murder of 21-year-old student Eleni Topaloudi in the island of Rhodes by two uncannily unapologetic young males, turned into a watershed case and led to a public outcry that strongly contributed for the term femicide to be dynamically introduced for the first time in the Greek public discourse. Thenceforth, ”femicides” begun to be reported by the media as well as human rights organizations, without, however, significant steps being taken to prevent and support victims of gender-based violence.

People as property

It did not occur to me when I chose on the destination of my summer vacation, when I looked down out of the plane window, or when I landed and drove down the narrow streets replete with bare rocks, prickly pears trees, dormant wind turbines and structures made of concrete.

Only two days later, when I found myself in the traditional village of Olympus and encountered local women wearing their traditional costumes, did I remember a monograph written by an anthropologist, Bernard Vernier, about family relations on the small island of Karpathos.

It’s been many years since I read the book, and I vaguely remember the arguments of its author, but I still retain the connection Vernier draws between the small size of owned property and the emergence of a special norm of patrimony called ”κανακαριά”.

On this arid island marked by the in-existence of arable land, parents were favoring their firstborn children to the detriment of those born later. Their property was not divided, neither shared. The mother transferred her entire property to the eldest daughter, while the father transferred his property undivided to the firstborn son. Second-graders were demoted to unpaid labourers in the service of their siblings, who as undisputed heirs had complete control over the latters’ life and a duty not to let their propertyless brothers and sisters starve out of poverty.

Dressed in the traditional costume of Olympus, Mrs. Dimitra, who makes a living selling souvenirs to tourists arriving in this secluded village, has an answer at once apologetic and critical: “It was unfair… I can tell you some horrible stories… But Karpathos is a desert island, when we talk about property we are talking about ten olive trees; if they got this divided all children would starve to death ”.

The dry land of Karpathos, the small size of property gave birth to family conflicts, social inequalities and collective emotions, hence the title that Vernier chose to give to his volume: “The social creation of emotions”. The form of property was the determining factor that shaped a system of intra-family slavery. But today it is the echoes of this social system that shape the face of the island.

In front of the concrete buildings — some complete, others half-finished, others glaring bare skeletons of future hotel units — there are US flags hanging from the façades or poles immersed in the front yard. These are all signs of a return, or more precisely of revenge. The horrible stories of Mrs. Dimitra, were all related to abusive control and violence exercised by the parents and firstborns on the body and psyche of those considered second-graders. Nevertheless, there were among them those who did not reconcile with their socially constructed destiny and migrated abroad, escaping from this micro-relationship of absolute control manifesting itself as a dual mechanism of security/coercion. They migrated mainly to the land of promise, that is the US.

Now, they themselves or their descendants nurtured into the resentment of their parents’ stories, return and ostentatiously invest their dollars into concrete structures of mega-hotels, at the sight of which the “old” Karpassians burst into contemptuous comments.

Hidden homelessness of women

It’s been almost five years now, that the vacant façades of abandoned properties, in the narrow pedestrian street named “Solomou”, in the centre of the small remote town of Naoussa in the Greek North West turned into cafes, with the kind sponsorship of EU funds. “Everyone opens cafes and pubs. If nothing works out, I will open one of those as well”, says Katerina[1] indirectly pointing at her bad financial state. Nevertheless, she gives the impression that she belongs to this category of people who would consider joining this common group of micro-entrepreneurs, with socially degrading connotations.

Sitting opposite me, her carefully picked words show that she is focused on our discussion, though she does not make any eye contact, her gaze is glued on her four-year-old son who is playing ball on the sidewalk. Her quiet surveillance of the boy is interrupted by loud reminders to him to watch out for motorcycles, while she discloses her domestic strife to me.

Katerina was one of the few women who answered the anonymous questionnaire that our research team[2] distributed electronically in the small municipality of Naoussa with which we aimed at identifying the exposure of women to the housing crisis in this local setting. She was the only one who voluntarily provided her personal contacts in the survey in case they wanted to discuss their domestic issues in depth and at length.

Katerina’s story is indicative. After completing her successful undergraduate and postgraduate studies in economics in the city of Thessaloniki, she decided to return to the small town of Naoussa, in order to be close to her partner, while looking for work. Her efforts did not bear fruit. Today, at the age of thirty-five, she works for a local business, 10 hours a day for low pay. The financial contribution of her partner to cover the expenses of their family, triggered the emergence of domestic violence, primarily manifested in Katerina’s degradation as a wife and mother: ”During the pandemic this got worse. He drank, he insulted me, the place became even more toxic. I want to go”.

The nucleus of the familistic system is shaken

According to FEANTSA’s European Typology of Homelessness and Housing Exclusion (ETHOS), people living in precarious housing conditions or under threat of violence fall under the category of homeless. Living in seemingly safe homes but experiencing latent pressure and violence and constant insecurity render many women homeless.

Unfortunately, stories like Katerina’s are quite common; they remain unpublished , and underreported because from the most overt to the most sinister, oppression of women is far too normalised and even in some cases internalized by women themselves who have accepted their so called deserved ”inferiority”.

Trying to collect accounts of the housing conditions from people living in the poorest neighborhoods of Naoussa, when our research team encountered women they often hid, avoided talking to us, referred us to their husbands, and when the latter were absent we simply did not get any answer to questions such as: “How are the conditions in your home?”, “How do you warm up in winter?”, “What problems do you face?”. But even when they try to talk, in the absence of any administrative response, the feeling of exposure is amplified.

In the city of Naoussa, as in other localities throughout the country, the norm of “κανακαριά” may no longer be alive, but there are features in common with those described by Vernier. First and foremost, there still is a sub-category among the human whole that is by many considered “naturally” inferior, hence being dehumanised, and transformed into property: women.

However, according to the 2011 census, in this remote, shrinking town of the Greek North, which is an indicative case of trends observed throughout the rural side of the country, a major change is recorded. Single-member households increased by 45% compared to 2001, two-member households increased by 14%, while four-member households and all households with more members decreased significantly. This is largely due to (i) the fact that young people have left and chosen not to return, (ii) that young couples choose not to have children and (iii) that the number of women who broke up from their households has increased.

Just as the migration out from Karpathos was a way second-borns to get free from their social destiny, so the legal flight of women out of their households becomes a way to escape from symbolically and in cases physically painful relationships.

More and more often, women choose to leave the, often, suffocating shackles of their household. This is partly due to the fact that men, although they insist on considering their wives as their property, are unable to fulfil their own social roles as (financial) providers as easily as in the past, due to declining wages and rising unemployment. Reproduction of the performance of traditional gender roles is increasingly arduous. Nevertheless, what endures is when men perform their gendered duties like providing ‘protection’ what they ask in return is full control, full obedience, which often women refuse to give, preferring financial insecurity instead of psychological doom.

However, when women shred their violent relationships – psychological, physical or verbal – they often face insurmountable problems.

COVID-19, gender violence and femicide in Greece

During the pandemic, Greece recorded an outbreak of violence against women. The consequences of lockdown — financial insecurity, restriction, fear of disease and death, increased alcohol consumption and drug use — created the conditions in which abuse of women was enhanced. Many houses were turned into places of torture.

During the first lockdown, calls to the Support Line SOS 15900 run by the police for the support of victims of domestic violence increased by 230%. According to the data, the perpetrators are mainly current/former husbands by 56%, or current/former partners by 13%, while 12% of the victims complained that the perpetrator is a member of their nuclear family (brother, father or other relative).

Femicides, which eventually have started to be labeled and recorded as such, that is the successive murders of women, their shocking routine, show how entrenched and socially pervasive patriarchy is in Greek society, how “natural” murder seems to be as a solution of men who consider themselves to be entitled to exercise their “natural” property rights at the expense of women. There are thousands of men who feel they have every right to control, oppress, abuse and sometimes kill their wives, girlfriends, children, for reasons of ”non-compliance”.

What has created and sustains the patriarchal framing of gender relations in Greece has its traces in the societal set-up, diffused micro-property that favors unequal intra-family relations, and in the role of the state that governs mainly through management at the level of the household revolving around the male breadwinner; the main protagonist in moralising and normalising free labor and overt or concealed exploitation of women.

Conflicting directions

In the wake of the pandemic, the outbreak of domestic violence has led the government to set up and increase victim support lines operating inside police stations. What this practically means is just another hotline in the policy directory. But women’s emancipation in the Greek context cannot come via a posteriori calls to the police. It requires systemic responses that will empower women, the same being true for any vulnerable individual, so that their decision to quit the sphere of violence will not involve the risk of poverty and social exclusion.

However, the government fathoms it differently. A few days ago, the Greek prime minister announced that State provided houses would be offered to new couples. Apart from the distrust towards the proclamation coming from an overtly right wing government of a State that never designed or ever supported any centrally provided ready-made housing to its citizens (in opposition to other European countries after the end of WWII), the emphasis on ”the couple” with its potentiality to reproduce more nucleus households is indicative of the ethos of social support.

The administration’s response to the housing insecurity of large sections of the population, including many women, focuses on subsidizing a family-centered model, offering conditional housing, in many cases reproducing conditions of toxicity with housing assistance as a payoff.

The struggle of women for emancipation cannot be separated from any persons’ struggle against the systemic and structural binds generating precarity, every person who precisely because of this insecurity is forced to make a series of compromises that ultimately deprive him/her of his/her personality. And like any other emancipation, it requires a social upheaval that will lead to housing and employment support of women as independent individuals and not as “household members”.

Access to decent housing is a fundamental human right and a condition for a secure life. For such a right to be granted in a state that has always governed through the “holy Greek family”, we need a universal, but at the same time personal demand: housing support to each individual going through a housing crisis without the pre-condition of forming state-blessed heterosexual relations.

According to estimates and recent reports, Greek metropolitan centres as well as towns in rural settings are shrinking because of out-migration, hence up to one third of the total housing stock remains vacant and unused, despite it — or parts of it — being of good quality. These empty, good quality housing resources that exist in Greek cities could be the basis of a universal and socially just housing policy without preconditions perpetuating patriarchal structures to the detriment of women’s lives and integrity.

References:

[1] Names have been changed for anonymity purposes
[2] A team of independent researchers on housing deprivation in rural setting in Greece, called H.A.R.T.A (Housing Affordability in Real Terms Act).

October 29, 2021

https://trise.org/2021/10/29/a-big-part-of-the-human-whole-is-still-treated-as-property-femicides-in-greece/?fbclid=IwAR2nFVmGXqmTll22WcfaxZxJQFn4Km9...x5GDk

Θεωρούμε την ίδρυση του «Μαυροκόκκινου Νήματος» ως μια καλή αφετηρία για μια αποτελεσματικότερη και μεθοδικότερη διακίνηση των αναρχικών ιδεών, που θα συνδυάζει τόσο την προώθηση έργων της κλασικής και σύγχρονης αναρχικής σκέψης, όσο και την ιδεολογική και θεωρητική επεξεργασία μέσα από συναντήσεις επιμόρφωσης και ομάδων μελέτης.

Ιδρυτικό κείμενο του Βιβλιοπωλείου «Μαυροκόκκινο Νήμα» | Αναρχικό Στέκι Φιλοσοφικής

«Ο αναγνώστης δε χρειάζεται να γίνει αναρχικός. Αλλά δε θα πρέπει και να του συμβεί ό, τι συνέβηκε σ ένα γέρο καθηγητή που παρακολούθησε τυχαία μια αναρχική διάλεξη. Δακρυσμένος, μετά τη διάλεξη, είπε στους ακροατές που συγκεντρώθηκαν γύρω του: «να’ μαι, ένας καθηγητής με άσπρα μαλλιά, και μέχρι σήμερα δεν ήξερα τίποτα γι’ αυτή την αξιόλογη κι ωραία θεωρία…ντρέπομαι.». Ο αναγνώστης λοιπόν, δε χρειάζεται να γίνει ποτέ αναρχικός‧ γιατί το να είσαι αναρχικός δεν είναι υποχρεωτικό. Εκείνο όμως που είναι απαραίτητο, είναι να ξέρει τον αναρχισμό.»

Βολίν

Η αναρχική παρουσία μέσα στα πανεπιστήμια πολλές φορές υποτιμά τη σημασία της θεωρίας στην διαμόρφωση των συσχετισμών πολιτικής δύναμης. Όμως ο πολιτικός ανταγωνισμός, πρώτιστα είναι μια μάχη στην σφαίρα των ιδεών, μια μάχη «ιδεολογικής ηγεμονίας». Οι ιδέες έχουν καθοριστικό ρόλο στο εγχείρημα της λαϊκής αφύπνισης και στην ριζική κριτική των κυρίαρχων αξιών προς ένα συθέμελο επαναστατικό μετασχηματισμό. Ένα πραγματικά επαναστατικό κίνημα δεν μπορεί να αψηφά και να υποβαθμίζει την ιδεολογική σύγκρουση ως αναπόσπαστο κομμάτι της στρατηγικής του, γιατί τότε, συμβάλλει εκούσια στη διαιώνιση του κρατικού ελέγχου στην γνώση και την πληροφορία, στην συντήρηση ενός προπαγανδιστικού μονοπωλίου απ’ την πλευρά της κυρίαρχης ιδεολογίας.

Πίσω από την άμεση πολιτική αντιπαράθεση βρίσκεται μια μεγάλη σύγκρουση ιδεών, ένας αδυσώπητος πόλεμος μεταξύ των πολιτικών θεωριών και των συστημάτων κοινωνικής οργάνωσης που αυτές προτείνουν. Η σύγκρουση ιδεών δεν είναι φιλολογική ή ακαδημαϊκή. Είναι μια ταξική και πολιτική σύγκρουση. Σε όλη την ιστορία των ταξικών κοινωνιών εμφανίζονται θεωρίες που υπεραμύνονται της υφιστάμενης τάξης πραγμάτων, συνηγορούν υπέρ της συντήρησής της και μετατρέπονται σε ιδεολογικά «όπλα» της κυρίαρχης οικονομικής και πολιτικής τάξης. Τέτοια παραδείγματα συναντάμε από την εποχή της αρχαιότητας και του δουλοκτητικού συστήματος. Στον αντίποδα, αναβλύζουν αντικαθεστωτικές θεωρίες που προσπαθούν να στοχαστούν έξω απ’ τον κυρίαρχο κοινωνικό σχηματισμό και αξιώνουν την ανατροπή του, προς όφελος των κυριαρχούμενων και εκμεταλλευόμενων κοινωνικών τάξεων.

Αυτή η σύγκρουση ιδεών μεταβιβάστηκε και στην σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία με πιο σύνθετους και περίπλοκους όρους, καθώς το πολιτικό φάσμα είναι πιο ευρύ, και, επιπροσθέτως, η κυρίαρχη αστική ιδεολογία έχει καταφέρει όχι μόνο να ενσωματώσει ένα μεγάλο πλέγμα θεωριών και ιδεών που υποτίθεται ότι στέκονταν καταγωγικά και καταστατικά απέναντί της, αλλά και να διαβρώσει και να εκφυλίσει επαναστατικές αντιλήψεις και αξίες εκ των έσω. Έτσι, αστικές θεωρίες που δεν αμφισβητούν την αστική ηγεμονία και αρνούνται την καθολική σύλληψη του κόσμου ως «ολότητας» (άρα και την ανατροπή του υφιστάμενου κοινωνικού σχηματισμού) μπορεί να εμφανίζονται ως «νέες ριζοσπαστικές θεωρίες», που στοχεύουν στην επανανάγνωση και στον επαναπροσδιορισμό της κλασικής επαναστατικής πολιτικής θεωρίας (π.χ. μετααναρχισμός – μεταμαρξισμός), ή και κλασικές θεωρίες να αναποδογυρίζουν και να σχηματίζουν ρεύματα σκέψης με αστικό χαρακτήρα (π.χ. ευρωκομμουνισμός, αναρχοκαπιταλισμός κ.α.).

Ασφαλώς δεν μας ενδιαφέρουν οι μαρξιστικοί αναθεωρητισμοί και οι επιδράσεις της κυρίαρχης ιδεολογίας σε ανταγωνιστικά ιδεολογικά-φιλοσοφικά και πολιτικά ρεύματα. Ζητούμενο για εμάς είναι η παραγωγή θεωρίας και η περιφρούρηση της επαναστατικής μνήμης από τη σκοπιά της αναρχικής επαναστατικής ιστορίας και των δικών μας επαναστατικών προταγμάτων. Η σταθερή και συγκροτημένη προώθηση της αναρχικής κοσμοθεώρησης, των ελευθεριακών αξιών και των προταγμάτων συνιστά αναγκαία προϋπόθεση, σημαντικό βήμα για την αποτελεσματικότητα του αναρχικού αγώνα.

Δυστυχώς, ο παραμερισμός της θεωρίας ως «δευτερεύον στοιχείο» έχει διαχρονικά ολέθριες συνέπειες για το αναρχικό κίνημα, οι οποίες αποτυπώνονται τόσο στην κοινωνική άγνοια για το τι είναι και τι πρεσβεύει ο αναρχισμός, αλλά και στο εσωτερικό του ίδιου του κινήματος. Κάπως έτσι διαμορφώνεται μια ιδιαίτερα ευνοϊκή πραγματικότητα για το καθεστώς, το οποίο διατηρεί το προπαγανδιστικό μονοπώλιο για να πλάσει μια ψεύτικη και εν πολλοίς συκοφαντική εικόνα του «αναρχικού», ενώ, απ’ την άλλη, αυτή η πραγματικότητα, της άγνοιας και της ιδεολογικής σύγχυσης, αναπαράγεται και μέσα στους αναρχικούς κύκλους.

Η ιεραρχική προτεραιότητα της δράσης έναντι της θεωρίας συνήθως βλάπτει την ίδια την δράση και την καθιστά αναποτελεσματική. Οι πρακτικές δραστηριότητες αφορούν τους τρόπους με τους οποίους οι ιδέες αποκτούν κοινωνική απήχηση και πολιτική ισχύ, ειδάλλως δεν είναι πολιτικές ούτε αναρχικές, εφόσον το υπόβαθρό τους βασίζεται στην αναζήτηση στιγμών «αδρεναλίνης» ή στην «εγωιστική αυτοπραγμάτωση», ή άλλους παράγοντες. Ας θυμηθούμε τα λόγια του Ντουρούτι, ενός αναρχικού επαναστάτη που πολέμησε στην Κοινωνική Επανάσταση του 36’ με το όπλο στο χέρι: «σε κάθε πόλη πρέπει να στηθεί και ένας αναρχικός εκδοτικός οίκος». Στην ίδια γραμμή και ο θεμελιωτής του αναρχισμού Μπακούνιν, άνθρωπος της δράσης και των οδοφραγμάτων, είναι αυτός που διατύπωσε την σημασία της «ιδεολογικής ηγεμονίας» στην οποία αναφερθήκαμε ήδη από τις πρώτες γραμμές.

Η διαμάχη μεταξύ θεωρίας και δράσης είναι μια διαμάχη παραπλανητική και ουσιαστικά δεν υφίσταται. Κάθε δράση εμφορείται από μια, έστω γενική, θεωρία. Αλλά καμία δράση δεν μπορεί να είναι ή να αξιώνει να είναι επαναστατική, αν δεν πηγάζει από μια πραγματικά επαναστατική θεωρία. Δεν είναι η μαχητικότητα της δράσης που την καθιστά επαναστατική, αλλά αυτό που θέλει να επιτύχει. Με βάση το ίδιο υπόδειγμα, καμία θεωρία δεν είναι επαναστατική αν δεν προωθείται επαναστατικά ή αν η δράση που την προωθεί δεν σκοπεύει να ανοίξει τον δρόμο για έναν επαναστατικό μετασχηματισμό, που θα την καθολικεύσει όχι μόνο στην σφαίρα της ιδεολογικής ηγεμονίας, αλλά και πρακτικά, στο επίπεδο της κοινωνικής και πολιτικής ηγεμονίας.

Ένα θεμελιακό διαφοροποιητικό στοιχείο του αναρχισμού από τις εξουσιαστικές θεωρίες είτε αυτές προκύπτουν από το σοσιαλιστικό είτε από το φιλελεύθερο πολιτικό φάσμα έγκειται στις μεθόδους προώθησης των ιδεών. Ο αναρχισμός δεν επιδιώκει την επιβολή των πολιτικών του προταγμάτων πάνω στον λαό (με δημοκρατικές εκλογές ή αυταρχικές δικτατορίες), αλλά την επαναστατική επιβολή των προταγμάτων του από τον ίδιο τον λαό. Κοντολογίς, το αναρχικό κίνημα δεν είναι μια δύναμη εξωτερική από την κοινωνία που στοχεύει στην χειραγώγηση και την καθοδήγησή της, όπως οι αυτοανακηρυσσόμενες μαρξιστολενινιστικές «πρωτοπορίες», αλλά ούτε και παθητικός ακόλουθος των κοινωνικών διεργασιών. Είναι οδηγός της κοινωνικής και ταξικής πάλης μέσα από αυτήν και για αυτήν. Ο αναρχισμός δεν είναι κλειστό δόγμα των πιστών του, αλλά η επαναστατική κοσμοθεωρία της εργατικής τάξης, το ελευθεριακό της απαύγασμα. Δεν είναι μια διαχωρισμένη θεωρία μιας πνευματικής ελίτ, αλλά προϊόν του εργατικού κινήματος και της σοσιαλιστικής επαναστατικής σκέψης, που στοχεύει στην ανατροπή της κυριαρχίας του καπιταλισμού και του κράτους και την κοινωνική ανοικοδόμηση στην βάση της πολιτικής ελευθερίας, της οικονομικής ισότητας και της κοινωνικής αλληλοβοήθειας.

Απλούστερα, ο αναρχισμός επιδιώκει την κοινωνική υιοθέτηση των προταγμάτων του και την πρακτική τους εφαρμογή από την λαϊκή αυτενέργεια: το χτίσιμο της νέας κοινωνίας από εμάς για εμάς και την «απελευθέρωση της εργατικής τάξης από την ίδια την εργατική τάξη», όπως διακήρυξε η πρώτη Διεθνής Ένωση των Εργαζομένων. Όμως, αυτή η αρχή δεν συνεπάγεται επ’ ουδενί την υποτίμηση του ρόλου του επαναστατικού πολιτικού υποκειμένου και τον υποβιβασμό των αναρχικών σε ρόλο ακολούθου του «κοινωνικού αυθορμητισμού». Η επαναστατική αλλαγή δεν προκύπτει από το πουθενά, δεν είναι ούτε αδύνατη, αλλά ούτε και εύκολη. Δεν είναι μια μεταφυσική τελεολογία την οποία οι «πιστοί» του δόγματος αναμένουν να προκύψει σαν ώριμο φρούτο, αλλά το τελικό προϊόν της κοινωνικής εξέλιξης της ταξικής πάλης. Επομένως, η αντίληψη ότι η επανάσταση είναι έργο των ίδιων των καταπιεσμένων και εκμεταλλευόμενων ανθρώπων συνεπιφέρει υψηλά επαναστατικά, οργανωτικά και πολιτικά καθήκοντα, για να εμπεδωθεί ως ρεαλιστική προοπτική στην τάξη μας. Καθήκοντα που υπαγορεύουν διαλεκτικά την αναγκαιότητα της θεωρητικής επεξεργασίας και την αναγκαιότητα της στρατηγικής δράσης για την ανάπτυξη ενός επαναστατικού κινήματος ανατροπής.

H ιδεολογική προπαγάνδα είναι ένα κρατικό εργαλείο στρατηγικής σημασίας σε κάθε εκπαιδευτική βαθμίδα που ξεκινά ακόμα και από την προσχολική ηλικία, ώστε να επιβληθεί η υποταγή από τα πάνω και να αναπαραχθεί η κυρίαρχη ιδεολογία. Γι’ αυτό και η συνειδησιακή «διάπλαση» των νέων είναι ένας συνταγματικά κατοχυρωμένος στόχος του αστικοδημοκρατικού πολιτεύματος: “Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες” Σύνταγμα της Ελλάδος, άρθρο 16, παράγραφος 2.

Στο χώρο του πανεπιστημίου και ειδικότερα σε μια σχολή όπως η φιλοσοφική, όπου ο ιδεολογικός πόλεμος βρίσκεται ενσωματωμένος μέσα στην ίδια την διδασκαλία, η ανάπτυξη της αναρχικής θεωρίας είναι προϋπόθεση για την ισχυροποίηση των αναρχικών ιδεών. Συγγράμματα, διαλέξεις, διδακτικές ύλες, δεν είναι ούτε πολιτικά ούτε φιλοσοφικά ούτε ιδεολογικά ουδέτερες γνώσεις. Η φοίτηση δε συνεπάγεται την ανάπτυξη κριτικών εργαλείων αξιολόγησης θεωριών και πολιτικών συστημάτων, καθώς αυτή οργανώνεται προπαγανδιστικά από το κυρίαρχο αστικό σύστημα, ενώ, επιπλέον, η βαθμοθηρία στην οποία δομείται το αστικό σύστημα εκπαίδευσης αποτελεί πάντα έναν παράγοντα μηχανιστικής και όχι ουσιαστικής σύλληψης της γνώσης.

Λαμβάνοντας υπόψιν τα παραπάνω, ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2020, θέσαμε ως άμεση πολιτική αναγκαιότητα τη δημιουργία μιας πολιτικής δομής θεωρητικής, ερευνητικής και εκδοτικής, στην φιλοσοφική σχολή Αθηνών. Μέσα στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, ξεκινήσαμε μια επικοινωνία με εκδοτικούς οίκους και συγκεντρώσαμε μια εκτενή βιβλιογραφία που παρατίθεται στον ιστότοπό μας. Στην συνέχεια, προχωρήσαμε σε μεταφράσεις και προετοιμασίες για δικές μας εκδόσεις, οι οποίες θα παρουσιαστούν μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα. Οι σχεδιασμοί μας κατά την προηγούμενη σεζόν μπορεί να σκόνταψαν πάνω στα lockdown, ωστόσο η πειραματική λειτουργία των bazaar βιβλίου που συνόδευαν τα πολιτικά ανοίγματα του στεκιού μας βοήθησαν στην απόκτηση οργανωτική πείρας για το στήσιμο ενός τέτοιου εγχειρήματος, ενώ το ενδιαφέρον του κόσμου μας έδωσε αισιοδοξία για την επιτυχία του.

Θεωρούμε την ίδρυση του «Μαυροκόκκινου Νήματος» ως μια καλή αφετηρία για μια αποτελεσματικότερη και μεθοδικότερη διακίνηση των αναρχικών ιδεών, που θα συνδυάζει τόσο την προώθηση έργων της κλασικής και σύγχρονης αναρχικής σκέψης, όσο και την ιδεολογική και θεωρητική επεξεργασία μέσα από συναντήσεις επιμόρφωσης και ομάδων μελέτης. Συγκεκριμένα, οι υποδομές αυτού του εγχειρήματος μπορούν να συνοψιστούν –με βάση την υφιστάμενη προετοιμασία- στα εξής :

• Το βιβλιοπωλείο, το οποίο περιλαμβάνει πλήθος ελευθεριακών και αναρχικών εκδόσεων.

• Εκδόσεις του Μαυροκόκκινου Νήματος, οι οποίες θα στοχεύσουν στον εμπλουτισμό της ελευθεριακής και αναρχικής βιβλιογραφίας στον ελλαδικό χώρο, με παλαιά και νεότερα βιβλία και κείμενα.

• Αρχείο ιστορικού αναρχικού υλικού, το οποίο περιλαμβάνει περιοδικά, εφημερίδες, μπροσούρες, συλλογές κειμένων από το αναρχικό κίνημα στην Ελλάδα από την εμφάνισή του έως σήμερα.

• Ομάδες μελέτης, που θα καταπιάνονται με την μελέτη και την παραγωγή αναλύσεων, πάνω σε ζητήματα επιλεγόμενης θεματολογίας. Στόχος είναι, με βάση το ιστορικό παρελθόν και τις θεωρητικές βάσεις του αναρχικού κινήματος και δια μέσω της συστηματικής μελέτης, να προχωρήσουν σε σύγχρονες τεκμηριωμένες αναλύσεις, που θα αναδεικνύουν την επικαιρότητα των αναρχικών ιδεών στον 21ο αι.. Η θεωρητική εργασία που θα κάνουν αυτές οι ομάδες θα προβάλλεται και θα παρουσιάζεται είτε μέσα από ανοικτές εκδηλώσεις, είτε υπό την μορφή μπροσούρων, βιβλίων κ.λπ.

Η δομή αυτή θέλουμε να αποτελέσει ένα κινηματικού χαρακτήρα εγχείρημα και να πλαισιωθεί και από κόσμο εκτός σχολής. Ως εκ τούτου οι συναντήσεις της θα είναι ανακοινωμένες, ανοιχτές και προσβάσιμες για τον καθένα και την καθεμία.

Θεωρούμε πως η συμβολή αυτής τη δομής στο θεωρητικό πεδίο και στην διάδοση των ελευθεριακών και εξισωτικών ιδεών εντός, αλλά και εκτός πανεπιστημίου, θα είναι σημαντική. Παρ’ όλ’ αυτά, η συνεισφορά αυτή, αν και είναι αναγκαία, ακόμα και αν έχει επιτυχή εξέλιξη δεν μπορεί από μόνη της να τροφοδοτήσει με ολιστική επάρκεια, πόσο μάλλον να οδηγήσει, στην ανατροπή των συσχετισμών δύναμης. Η θεωρία δεν αποκόπτεται από τη δράση και η επαναστατική προοπτική δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας αφηρημένης διανοητικής προσπάθειας.

Ιδιαίτερα στην εποχή μας, που όπως προαναφέραμε αφενός επικρατεί μια σύγχυση σχετικά με το ιδεολογικό περιεχόμενο του αναρχισμού και τις πολιτικές του στοχεύσεις και αφετέρου παρατηρείται μια έλλειψη κοινωνικοποίησης των αναρχικών ιδεών και προταγμάτων, η αναγκαιότητα της θεωρητικής επεξεργασίας και της ιδεολογικής αποκρυστάλλωσης συμπλέει με την επιτακτικότητα της στρατηγικά σχεδιασμένης πάλης. Ο αναρχισμός είναι ένα φιλοσοφικό, ιδεολογικό και πολιτικό σύστημα σκέψης και ταυτόχρονα μια επαναστατική κοινωνική πρόταση. Όσο δεν αποκωδικοποιούνται με ευκρίνεια οι ελευθεριακές και εξισωτικές του στοχεύσεις, που εκτός από δίκαιες, είναι ορθολογικές και εφαρμόσιμες, τόσο θα κερδίζουν έδαφος οι προπαγανδιστικές απόψεις περί «ουτοπίας» και «απραγματοποίητων ιδεών του αναρχισμού». Και αντίστοιχα, όσο δεν κερδίζει έδαφος η μαχητική και οργανωμένη δράση τόσο το κεφάλαιο και το κράτος θα φαντάζουν ακλόνητοι και ανίκητοι και θα επιβάλλουν τους δικούς τους όρους στην ταξική και πολιτική πάλη.

Αναρχικό Στέκι Φιλοσοφικής

Ιστότοπος: https://steki-fls.espivblogs.net

Επικοινωνία: anarxikes.oi-fls@espiv.net & facebook

Αλήθεια πιστεύουμε ότι αυτό είναι κάτι που επηρέασε αρνητικά τη ψυχολογία των οπαδών της χρυσής αυγής ή άλλων ακροδεξιών γκρουπούσκουλων ή ότι ενίσχυσε έτι περισσότερο την αυτοπεποίθηση τους να δρουν όπως δρούσαν; Ένα χρόνο από την καταδικαστική απόφαση δε βλέπουμε τους φασίστες στις τρύπες τους άλλα έξω από αυτές να αλωνίζουν ελεύθερα ξανά. Να υποθέσουμε επομένως ότι το περιβόητο τοίχος της Δημοκρατίας μάλλον δεν έκανε και τόσο καλή δουλειά ή είναι λίγο νωρίς για τέτοιες εκτιμήσεις;

Δίκη της Χρυσής Αυγής, άγνωστα σημεία και προεκτάσεις - Ο μύθος των δύο άκρων

The Blast

Η δίκη της Χρυσής Αυγής παραμένει στο επίκεντρο του πολιτικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος ακόμα κι ένα χρόνο μετά, ιδίως τώρα που υπάρχει εκ νέου έξαρση της ακροδεξιάς επιθετικότητας και «το τοίχος της δημοκρατίας ενάντια στο φασισμό» έχει διαρραγεί με την κυβερνητική παράταξη να έχει κεντρικό της αφήγημα τη θεωρία των δύο άκρων. Για να εκτιμήσουμε όμως τον αντίχτυπο αυτή της δικής συνολικά πρέπει να πάμε λίγο πίσω στο χρόνο.

Πριν ακόμα από την έκδοση της απόφασης με την οποία κρίθηκε πρωτοδίκως ως εγκληματική οργάνωση η αντιπαράθεση είχε χτυπήσει κόκκινο. Εντός και εκτός βουλής, στο διαδίκτυο, στον τύπο και στα τηλεοπτικά μέσα ενημέρωσης όπου φιλοξενούσαν απόψεις και οπτικές γύρω από την εξέλιξη της δίκης. Ωστόσο κάποια πράγματα περίτεχνα έχουν μείνει στο σκοτάδι, δεν συζητήθηκαν ιδιαίτερα, δεν τονίστηκαν ιδιαίτερα κι αυτό σίγουρα δεν είναι άνευ σημασίας. Μπορεί μέσα στα εφτά χρόνια που υφίστατο η δικογραφία εναντίον της Χρυσής Αυγής κάποια από αυτά να είχαν ακουστεί λιγότερο ή περισσότερο, ακόμα και εντός της δικαστικής αιθούσης, σε κάποιο άρθρο ίσως, σε κάποια τοποθέτηση στα social media, αλλά ποτέ δεν μπήκαν στο δημόσιο διάλογο ηχηρά, με πάταγο και με κρότο, ως θα όφειλαν.

Το πρώτο είναι το τι σηματοδοτεί η δίωξη της Χρυσής Αυγής ως απλής εγκληματικής οργάνωσης. Όπως είναι γνωστό η Χρυσή Αυγή είναι πολιτική οργάνωση του ακροδεξιού χώρου ήδη από το 1990, με καταστατικές θέσεις υπέρ του ναζισμού, υπέρ της κατάργησης του δημοκρατικού πολιτεύματος και υπέρ της βίας. Από τις αρχές της ίδρυσης της η Χρυσή Αυγή φέρεται να έχει εμπλακεί σε πολλά επεισόδια βίας, πολλά από αυτά επώνυμα, καθώς ανελάμβανε την ευθύνη μέσα από τα έντυπα της ενώ ο λόγος της συνιστούσε μια διαρκής διέγερση σε ρατσιστικά και άλλα εγκλήματα. Στη συνέχεια η Χρυσή Αυγή μορφοποιείται σε πολιτικό κόμμα φτάνοντας να έχει εκπροσώπηση σε δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια ακόμα και στην ίδια τη Βουλή ως τρίτο κόμμα. Πρόκειται επομένως για ένα πολιτικό μόρφωμα δεδηλωμένα εχθρικό προς την αστική δημοκρατία το οποίο ασπάζεται και υιοθετεί πρακτικές πολιτικής βίας. Άρα δεν πρόκειται για μια οποιαδήποτε συμμορία του κοινού ποινικού δικαίου αλλά για μια πολιτική εξτρεμιστική οργάνωση και από όσο ξέρουμε, η διεθνής τάση και πρακτική είναι εδώ και δεκαετίες, τέτοιου τύπου οργανώσεις να αντιμετωπίζονται ως τρομοκρατικές και να διώκονται με αντίστοιχα νομοθετικά πλαίσια.

Το 2002 το Συμβούλιο της Ευρώπης εξέδωσε σχετική απόφαση-πλαίσιο (2002/475/ΔΕΥ) με την οποία καλούσε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες να εναρμονιστούν στο ζήτημα της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, με τις αντίστοιχες οδηγίες όπως αυτές διατυπώνονταν στη σχετική απόφαση. Οι ελληνικές αρχές έχοντας ως τότε νομικό πλαίσιο αντιμετώπισης το άρθρο 187 του Ποινικού Κώδικα περί εγκληματικής οργάνωσης προέβησαν σε σχετικές διώξεις την περίοδο 2002-2004 βάση αυτού. Έκτοτε με το νόμο 3251/2004 εναρμονίζεται και η ελληνική νομοθεσία με τα ευρωπαϊκά πρότυπα με το άρθρο 187α του Ποινικού Κώδικα που προβλέπει και ορίζει τι συνιστά τρομοκρατία για το ελληνικό νομικό σύστημα. Η τρομοκρατική δράση αποκτά επομένως τη δική της νομική τυποποίηση η οποία περιγράφεται ως τέλεση κακουργήματος ή οποιουδήποτε εγκλήματος γενικής διακινδύνευσης ή εγκλήματος κατά της δημόσιας τάξης υπό συνθήκες ή με τέτοιον τρόπο ή σε τέτοια έκταση που να προκαλεί σοβαρό κίνδυνο για τη χώρα ή για διεθνή οργανισμό και με σκοπό να εκφοβίσει σοβαρά έναν πληθυσμό ή να εξαναγκάσει παρανόμως δημόσια αρχή ή διεθνή οργανισμό να εκτελέσει οποιαδήποτε πράξη ή να απόσχει από αυτή ή να βλάψει σοβαρά ή να καταστρέψει τις θεμελιώδεις συνταγματικές, πολιτικές ή οικονομικές δομές μιας χώρας ή ενός διεθνούς οργανισμού.

Από τη στιγμή που αριστερές ή αναρχικές πολιτικές εξτρεμιστικές οργανώσεις διώκονται τουλάχιστον δυο δεκαετίες στη χώρα μας βάση αυτού του νομικού πλαισίου, θα περίμενε κανείς να δει και μια εξτρεμιστική οργάνωση του ακροδεξιού χώρου να εμπίπτει στο ίδιο πλαίσιο καθόσον πέρα της ιδεολογικής διαφοροποίησης που υποθετικά ούτως ή άλλως δε λαμβάνει υπόψη του ο νομοθέτης (καθώς ήδη από την Ευρωπαϊκή σύμβαση 1977 υπάρχει σχετική σύσταση ώστε τα εγκλήματα τρομοκρατίας να μη μπορούν να θεωρηθούν ως πολιτικά εγκλήματα, εγκλήματα συναφή με πολιτικό έγκλημα ή εγκλήματα εμπνεόμενα από πολιτικά κίνητρα), δεν προκύπτει κάποια άλλη εμφανή διαφορά στο πλαίσιο δράσης.

Ωστόσο η Χρυσή Αυγή δε διώχθηκε ποτέ με αυτό το πλαίσιο κάτι που, ανεξάρτητα από το ποια είναι η γενικότερη θέση οποιου(ας)δήποτε από μας απέναντι στη λογική και το πνεύμα της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας, συνιστά μια παραδοχή από μέρους, αν όχι όλου, του πολιτικού συστήματος, ότι η δράση της Χρυσής Αυγής, παρότι πολιτική οργάνωση, παρότι πολιτικό κόμμα, δε συνιστά πολιτικό εξτρεμισμό όπως τον αντιλαμβάνονται και τον περιγράφουν οι σχετικές αντιτρομοκρατικές νομοθεσίες, αλλά μια απλή οργανωμένη εγκληματική δραστηριότητα. Αυτό φυσικά συνεπάγεται και τα ακόλουθα πολιτικά τετελεσμένα πάνω στα οποία μπορούν να εξαχθούν με μια σχετική ασφάλεια και τα ανάλογα συμπεράσματα.

Μένει λοιπόν ως θέσφατο ότι ο πολιτικός και νομικός κόσμος τη χώρας δεν αντιλαμβάνεται μια νεοναζιστική εξτρεμιστική οργάνωση που φέρεται να διαπράττει σωρεία κακουργημάτων, ανάμεσα τους ανθρωποκτονίες και απόπειρες ανθρωποκτονίας, οργανωμένες ρατσιστικές επιθέσεις, διακεκριμένες φθορές σε ιδιοκτησίες με βανδαλισμούς, εμπρησμούς ή εκρήξεις, αντιποιήσεις αρχής, πλαστογραφίες, προμήθεια και κατοχή οπλισμού (ή εκρηκτικών ανά περίπτωση) ως τρομοκρατική και ούτε τη δράση της ως τρομοκρατία. Συνεπώς το ότι ένα βίαιο πολιτικό κόμμα νεοναζιστικής ιδεολογίας που διέπραττε τα ως άνω εγκλήματα διεκδικούσε την εξουσία στις εθνικές εκλογές ενώ αποτελούσε ήδη μέρος των κατά τόπους συμβουλίων τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης, δεν είναι αρκετό γεγονός από μόνο του για να διαταραχθεί η δημόσια τάξη με τέτοιον τρόπο ή σε τέτοια έκταση που να προκαλεί σοβαρό κίνδυνο για τη χώρα ή για διεθνή οργανισμό. Αυτό επειδή τη προηγούμενη φορά που ένα τέτοιο κόμμα πήρε την εξουσία σε μια χώρα (Εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα Γερμανίας) είδαμε πόσο καλά πήγε για την ίδια –αλλά και άλλες- και τους διεθνής οργανισμούς της εποχής (ΚτΕ).

Στην ίδια λογική δεν φαίνεται να προκύπτει κίνδυνος σοβαρής βλάβης ή ακόμα και καταστροφής των θεμελιωδών συνταγματικών, πολιτικών ή οικονομικών δομών της χώρας από ένα κόμμα με τις παραπάνω προδιαγραφές το οποίο φανερά και διακηρυγμένα εξυμνεί δικτατορίες και πραξικοπήματα. Έχει νόημα αυτό. Υποθέτουμε πως το ίδιο κόμμα σίγουρα δε θα είχε την πρόθεση να εξαναγκάσει παρανόμως δημόσια αρχή ή διεθνή οργανισμό να εκτελέσει οποιαδήποτε πράξη ή να απόσχει από αυτή. Κι αυτό έχει νόημα. Από την άλλη οι οργανωμένες επιθέσεις του κόμματος σε άλλες πολιτικές παρατάξεις και μεμονωμένα άτομα ή και σε ολόκληρες ομάδες μεταναστών και προσφύγων δε συνιστούν σκοπό σοβαρού εκφοβισμού ενός πληθυσμού. Μάλλον γιατί οι παραπάνω δε νοούνται ως πληθυσμοί δυνάμενοι να εκφοβιστούν, ή γενικά ως πληθυσμοί (;).

Όπως και να έχει η νομική και πολιτική αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής ως απλής εγκληματικής οργάνωσης αφήνει πίσω ως παρακαταθήκη το γεγονός ότι ο πολιτικός κόσμος στιγματίζει ως τρομοκρατία μονάχα τη πολιτική βία που προέρχεται από την αριστερά και τον αναρχικό/αντιεξουσιαστικό χώρο αλλά ανάγει σε επίπεδο βίας συμμοριών την πολιτική βία της ακροδεξιάς. Κατανοούμε γιατί. Παρά τις κορώνες για θεωρίες των δύο άκρων και άλλες ανυπόστατες παραφιλολογίες η συγκεκριμένη μεροληψία υφίσταται γιατί το ελληνικό πολιτικό σύστημα της χώρας, παρά τις κατά καιρούς μεταβάσεις του, διατηρεί έναν εθνικόφρονα προσανατολισμό στον οποίο υποκύπτουν εν είδη ρεαλισμού, και οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις, ακόμα και αυτές της αριστεράς. Ζώντας στον αστερισμό της εθνικοφροσύνης είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τα δεδομένα της Ελλάδας να στιγματιστεί ως τρομοκρατική μια παράταξη της δεξιάς πολυκατοικίας, όπως αντίστοιχα συμβαίνει σε ευρωπαϊκές χώρες σα τη Γερμανία, καθώς οι μετέπειτα πολιτικοί συσχετισμοί και ο δημόσιος πολιτικός διάλογος θα επηρεαστεί δραματικά. Είναι σαν να έχει επιβληθεί λοιπόν ένα άτυπο status quo ότι η τρομοκρατία στην Ελλάδα θα προέρχεται μόνο από τα αριστερά. Η δίκη της Χρυσής Αυγής δε θα μπορούσε παρά να επιβεβαιώσει αυτό το συμπέρασμα.

Ερχόμαστε λοιπόν στο δεύτερο μείζων ζήτημα της συγκεκριμένης δίκης που έχει μείνει στο σκοτάδι. Έστω λοιπόν ότι η Χρυσή Αυγή δεν είναι πολιτική εξτρεμιστική οργάνωση αλλά μια συμμορία που δρα εγκληματικά επειδή ξύπνησε μια μέρα και αυτό ήθελε να κάνει, αντί πχ να ιδρύσει έναν σύλλογο φιλοτελιστών. Από τη στιγμή που της αποδίδεται ο χαρακτήρας της εγκληματικής οργάνωσης, μιας οργάνωσης με κάθετη ιεραρχία που έχει διευθύνοντα στελέχη, στα οποία αποδίδεται κιόλας η κατηγορία της διεύθυνσης, θα περίμενε κανείς να δει και την απόδοση ηθικών αυτουργιών στη διάπραξη των αδικημάτων που περιλαμβάνονται στη δικογραφία. Φυσικά κάτι τέτοιο δε συνέβη. Ποτέ. Κάτι πρωτοφανές για υπόθεση του 187 στην οποία έχει αποδοθεί διεύθυνση οργάνωσης σε συγκεκριμένα πρόσωπα. Από την απόδοση του κατηγορητηρίου δεν υπάρχει διατύπωση ηθικής αυτουργίας στα θεωρούμενα διευθυντικά στελέχη της οργάνωσης. Ενώ αναγνωρίζεται ότι αυτοί διηύθυναν την εν λόγω οργάνωση άρα καθόριζαν το πλαίσιο δράσης της και ωθούσαν τα μέλη της στο να διεκπεραιώνουν αυτή τη δράση, κι ενώ καταδικάζονται για αυτό, από την άλλη φαίνεται να μην προκύπτει καμία εμπλοκή τους στην διεκπεραίωση της δράσης της οργάνωσης. Τουλάχιστον αυτής που εξετάζεται στη συγκεκριμένη δικογραφία. Αυτό δημιουργεί δύο τετελεσμένα:

α) ότι η ηγεσία της Χρυσής Αυγής ήταν διακοσμητική και δεν έπαιζε κανένα ρόλο στη λήψη και εκτέλεση αποφάσεων. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν κάτι σαν κάτι διακοσμητικούς αντιπροέδρους ΔΣ που εμφανίζονται μόνο στην κοπή πρωτοχρονιάτικης πίτας και κ δεν έχουν επιπλέον πάρε δώσε. Ένα καθαρά εικονικό αξίωμα, έτσι τιμητικά για την συμβολή τους και την παρουσία τους στο χώρο της ακροδεξιάς.

β) ότι η βάση της Χρυσής Αυγής είχε αυτονομηθεί από την ηγεσία της οπότε έπαιρνε και εκτελούσε αποφάσεις εκτός πλαισίων της οργάνωσης, άρα οι εξεταζόμενες στο κατηγορητήριο πράξεις, δεν εμπίπτουν στο πλαίσιο δράσης της οργάνωσης Χρυσής Αυγής.

Ουσιαστικά η απόφαση του δικαστηρίου της 7ης Οκτώβρη του 2020 μας είπε ότι ένα από τα δύο ισχύει, δημιουργώντας ταυτόχρονα άριστο νομικό έρεισμα για την αμφισβήτηση της καταδίκης στην επανάληψη της σε δεύτερο βαθμό, αφού οι μεν μπορούν να αμφισβητήσουν μια διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης που δε συσχετίζεται με καμία εγκληματική πράξη και οι δε να προσβάλουν ότι η δράση τους εμπίπτει στα πλαίσια μιας ιεραρχικά δομημένης οργάνωσης, εφόσον δεν προκύπτει ότι έλαβαν από κάπου εντολές για να κάνουν κάτι. Καλό έτσι; Μην πέσουμε από κανένα σύννεφο αν στο εφετείο εξαφανιστεί ακόμα και η κατηγορία της εγκληματικής οργάνωσης.

Η μη απόδοση ηθικής αυτουργίας στη Χρυσή Αυγή ούτε τυχαία είναι ούτε βασίζεται στην ανυπαρξία σχετικών στοιχείων. Στοιχεία ότι τουλάχιστον ο αρχηγός του κόμματος είχε γνώση του τι συνέβαινε, και πως έδινε, ή δεν έδινε, έγκριση ανά περίπτωση για να συμβεί κάτι, προέκυψαν στη διάρκεια της διαδικασίας. Ο ίδιος ο αρχηγός του κόμματος είχε βγει δημοσίως σε ομιλία του πριν τις εθνικές εκλογές του 2015 και είχε αναλάβει την πολιτική ευθύνη για την δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Πολιτική ευθύνη για ποινική πράξη συνήθως συνεπάγεται αυτόματα και αναγνώριση ποινικής ευθύνης. Όχι όμως εδώ. Συνηθίζει επιπλέον να συνεπάγεται έστω μια γνώση, μια συνυπευθυνότητα, μια εμπλοκή. Κάτι που νομικά θα μπορούσε να μεταφραστεί έστω σε ψυχική συνέργεια, κατηγορία που από μόνη της είχε κοστίσει 20 χρόνια φυλακής σε άλλες περιπτώσεις (δίκες μελών ΣΠΦ για εκατοντάδες ενέργειες τους για τις οποίες δεν υπήρχε κανένα στοιχείο). Αλλά μάλλον τα μέλη οργανώσεων του άλλου «άκρου» έχουν αποκλειστικότητα στο να συνδράμουν ψυχικά σε ενέργειες για τις οποίες δεν προκύπτουν από πουθενά στοιχεία της εμπλοκής τους.

Ο πρόεδρος του κόμματος της Χρυσής Αυγής εξάλλου ένιωσε την ανάγκη να προβεί σε αυτή τη διακήρυξη πριν τις εθνικές εκλογές, όχι σε μια ξαφνική κρίση ειλικρίνειας αλλά για να τεστάρει την ψυχολογική αντοχή και συνοχή του κομματικού του ακροατηρίου η οποία απεδείχθη ακμαία, μιας και η Χρυσή Αυγή παρέμεινε τρίτο κόμμα στην Ελληνική Βουλή παρά τη σχετική δήλωση και του τι αυτή συνεπάγεται. Υπήρξε στρατηγικός στόχος του ίδιου του προέδρου της Χρυσής Αυγής να συνδέσει άμεσα το φόνο του Φύσσα με την οργάνωση λίγο πριν τις εκλογές, αλλάζοντας την ως τότε γραμμή του κόμματος που κινείτο στην αντίθετη κατεύθυνση αποποιούμενη κάθε σχετική σύνδεση με την πράξη, προκειμένου να προκαλέσει σοκ στο πολιτικό σύστημα την επαύριο των εκλογών. Επρόκειτο για μια επίδειξη πολιτικής ισχύος αλλά το θέμα είναι, πως ότι κι αν ήταν, σε κάθε άλλη περίπτωση, σε κάθε άλλη υπόθεση, αυτό θα συνεπαγόταν ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονία, δηλαδή ποινή ισοβίων.

Από αυτήν την σκοπιά η καταδίκη των στελεχών της Χρυσής Αυγής για διεύθυνση χωρίς καταδίκες σε ηθική αυτουργία είναι σχεδόν ανέκδοτο. Αν δεν υπάρχουν στοιχεία ότι η ηγεσία καθοδηγούσε μέλη της οργάνωσης σε συγκεκριμένες πράξεις τότε η καταδίκη στηρίζεται στο βουλευτικό τους αξίωμα, κάτι αυθαίρετο διότι μπορεί να υπήρχε άλλο κέντρο λήψης απόφασης για τις νόμιμες ενέργειες της οργάνωσης και άλλο για τις παράνομες. Το γεγονός ότι ήταν βουλευτές του κόμματος της Χρυσής Αυγής λοιπόν δεν συνεπάγεται από μόνο του ότι ήξεραν για όλες, ή κάποιες από, τις παράνομες δράσεις, πόσο μάλλον ότι τις διηύθυναν κιόλας, καθοδηγώντας και ασκώντας επιρροή σε άλλους να τις φέρουν εις πέρας, ασκώντας δηλαδή το λειτουργικό κομμάτι της διεύθυνσης.

Άρα εδώ υπάρχει νομικό έδαφος αμφισβήτησης της καταδίκης διότι αυτή είναι έωλη. Ουσιαστικά είτε έχουμε διευθυντές άνευ καθηκόντων, είτε οι διευθυντές είναι άλλοι που ακόμα δεν έχουν εντοπιστεί. Όπως υποτίθεται ότι συνέβαινε με τη δράση των ομάδων Rangers και Κένταυροι της ΟΝΕΔ. Μια σκοτεινή σελίδα στην ιστορία της Νέας Δημοκρατίας καθώς όπως είναι πλέον γνωστό, η δράση των δικών της ταγμάτων εφόδου είχε ως αποτέλεσμα τη δολοφονία του καθηγητή Νίκου Τεμπονέρα από το Γιάννη Καλαμπόκα σε σχολείο έξω από την Πάτρα. Φυσικά τότε η Νέα Δημοκρατία δε παραπέμφθηκε σε δίκη για να στιγματιστεί και να καταδικαστεί ως εγκληματική οργάνωση με την ηγεσία της να καταδικάζεται ως διευθυντήριο αυτής. Αν τότε υπήρχαν πλοκάμια στο εσωτερικό της ΝΔ που δρούσαν ανεξέλεγκτα γιατί να μην υπάρχουν και τώρα στην περίπτωση της Χρυσής Αυγής; Κι αν προκύπτει από στοιχεία ότι δεν υπήρχαν ανεξέλεγκτα πλοκάμια τότε γιατί δεν υπάρχει απόδοση ηθικής αυτουργίας για συγκεκριμένες πράξεις στα μέλη του διευθυντηρίου από την αρχή της διαδικασίας;

Ερωτήματα που σίγουρα δε θα απαντηθούν και που δημιουργούν ένα αρκετά σκοτεινό σύννεφο γύρω από αυτή τη δίκη που πλέον θεωρείται ορόσημο της μάχης κατά του φασισμού στη χώρα, ότι κι να σημαίνει αυτό, όπως και αν το εννοεί ο καθένας. Σκοτεινό σημείο όμως είναι και αυτή η ιδιότυπη ομερτά που υπήρξε, ιδίως στο θέμα της ηθικής αυτουργίας της ηγεσίας της Χρυσής Αυγής, ενώ φάνηκε ότι ήταν εξαρχής μια μεθόδευση ώστε τα στελέχη του κόμματος να γλυτώσουν δύο ισόβιες και δεκάδες χρόνια φυλάκισης. Το συγκεκριμένο γεγονός ενώ θα μπορούσε να γίνει κεντρικό σημείο πολιτική αντιπαράθεσης, ακόμα και καθαρά εργαλειακά, για στείρα αντιπολίτευση δηλαδή, μπήκε κάτω από το χαλάκι. Ποτέ δε σηκώθηκε στη δημόσια σφαίρα με το θόρυβο που του άξιζε, δεν έγινε σημείο πολιτικής τριβής στη Βουλή, δε γράφτηκαν μαχητικές ανακοινώσεις κομμάτων και παρατάξεων , δεν έγιναν συνεντεύξεις τύπου. Το αν ειπώθηκε σποραδικά και ταπεινά, λίγο εδώ, λίγο εκεί ,δεν είναι αυτό που αναλογεί στην περίσταση, κι αυτό φυσικά θα απασχολήσει περισσότερο στο μέλλον, αν δεν απασχολεί ήδη.

Αν κάτι προκύπτει σίγουρα από τα παραπάνω, είναι ότι αν ήταν κάτι αυτή η δίκη, ήταν σίγουρα μια μάχη εντυπώσεων. Όσο κι αν σε συμβολικό επίπεδο ήταν ένα πλήγμα η πιο radical πτέρυγα της ελληνικής εθνικοφροσύνης να αποκτά με δικαστική απόφαση το στίγμα της εγκληματικής οργάνωσης, τα ηγετικά στελέχη τη γλύτωσαν με ποινές χάδι συγκριτικά με την διάσταση της υπόθεσης και αποσυνδέθηκαν εντελώς από το πλαίσιο δράσης αυτής ωσάν να ήταν η Χρυσή Αυγή στον αυτόματο πιλότο. Αλήθεια πιστεύουμε ότι αυτό είναι κάτι που επηρέασε αρνητικά τη ψυχολογία των οπαδών της χρυσής αυγής ή άλλων ακροδεξιών γκρουπούσκουλων ή ότι ενίσχυσε έτι περισσότερο την αυτοπεποίθηση τους να δρουν όπως δρούσαν; Ένα χρόνο από την καταδικαστική απόφαση δε βλέπουμε τους φασίστες στις τρύπες τους άλλα έξω από αυτές να αλωνίζουν ελεύθερα ξανά. Να υποθέσουμε επομένως ότι το περιβόητο τοίχος της Δημοκρατίας μάλλον δεν έκανε και τόσο καλή δουλειά ή είναι λίγο νωρίς για τέτοιες εκτιμήσεις;

*Σχετικός σύνδεσμος: https://the-blast.espivblogs.net/2021/10/04/diki-tis-chrysis-aygis-agnosta-simeia-kai-proektaseis-o-mythos-ton-dyo-akron/

Ο αναρχικός αγώνας όντας φύσει πολύπλευρος οφείλει να συνδυάζει την θεωρία με την δράση, την αγωνιστική πρωτοβουλία με την χάραξη στρατηγικής. Η προαγωγή θεωρίας και αναλύσεων δεν θα πρέπει να γίνεται αντιληπτή ως μια ξεκομμένη διανοητική δραστηριότητα αλλά ως ένα όπλο, έναν οδηγό για την χάραξη της τακτικής και στρατηγικής δράσης. Αντιλαμβανόμενοι τον ιδεολογικό αναρχικό αγώνα ως μια πολιτική αναγκαιότητα για την συγκρότηση επαναστατικού κινήματος και έχοντας να αντιμετωπίσουμε έναν κρατικό μηχανισμό με ισχυρούς θεσμούς προπαγάνδας και κοινωνικής χειραγώγησης, καθώς και την εκ των έσω διάβρωση, θεωρούμε σημαντική την δημιουργία των δικών μας ιδεολογικών μηχανισμών, την ανάπτυξη των δικών μας επικοινωνιακών μέσων.

Τις τελευταίες δεκαετίες η κυρίαρχη προπαγάνδα αξιοποιεί ένα σύνολο εννοιών προερχόμενων από την αστική φιλοσοφία και τις κοινωνικές επιστήμες στο πλαίσιο μιας προσπάθειας αστικού επαναπροσδιορισμού της «δομής της κοινωνίας». Έννοιες όπως «μεταβιομηχανική κοινωνία» και «κοινωνία της γνώσης» χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν μια «νέα εποχή» στην οποία καταργούνται οι κεφαλαιοκρατικές σχέσεις παραγωγής, ο ταξικός διαχωρισμός κεφαλαίου/εργασίας δεν υφίσταται πλέον και η εργατική τάξη «εξαφανίζεται» είτε λόγω των αλλαγών στην τεχνική πλευρά της παραγωγής είτε λόγω της αφομοίωσης της (βλ. «θεσμοποίηση της εργατικής τάξης»).

Οι θεωρίες αυτές δεν είναι βέβαια αντικειμενικές ούτε αρθρώνονται πολιτικά ουδέτερα. Οι αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία υπερτονίζονται αποκλειστικά σε σχέση με την χρήση της πληροφορικής, των μηχανών και της αυτοματοποίησης προβάλλοντας την μία μόνο όψη της παραγωγής, την εξέλιξη δηλαδή των παραγωγικών δυνάμεων. Την ίδια στιγμή υποτιμάται ο ρόλος της ανθρώπινης εργασίας: παρουσιάζεται σαν μια «δευτερεύουσα» διαδικασία στην παραγωγή, υποβοηθητική των μηχανών. Οι μετατοπίσεις στην καπιταλιστική οργάνωση της εργασίας εμφανίζονται σαν το πέρασμα σε ένα νέο τύπο παραγωγής που κυριαρχεί η αυτοματοποίηση, δίχως να συμπεριλαμβάνεται η εκμετάλλευση της εργασίας χωρίς την οποία δεν μπορεί να παραχθεί κεφάλαιο.

Ενώ λοιπόν από την μία οι θεωρίες αυτές μας λένε ότι η εργατική τάξη εξαφανίζεται μαζί με την χειρωνακτική εργασία ταυτόχρονα παραλείπουν ότι το μοντέλο που περιγράφουν δεν μπορεί να στηριχθεί χωρίς την εργατική δύναμη και ότι οι μηχανές δεν μπορούν να παράξουν κεφάλαιο χωρίς την εκμετάλλευση της. Δεν αναλύουν κάτι «νέο» που υπερβαίνει τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής, αντίθετα αποσπούν την τεχνική πλευρά της παραγωγής (τις παραγωγικές δυνάμεις) και την αναδεικνύουν διαχωρισμένα και ανεξάρτητα από τις καθορισμένες σχέσεις μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Στην ουσία δεν αμφισβητούν τον ηγεμονικό χαρακτήρα της αστικής τάξης στην κοινωνική παραγωγή άσχετα από το πως την προσδιορίζουν αλλά την αντίθετη δύναμη: το υποκείμενο ανατροπής της. Αρνούμενες τον επαναστατικό χαρακτήρα της εργατικής τάξης καθώς και την ίδια την ύπαρξη της ως εξαρτημένης και εκμεταλλευόμενης τάξης οι θεωρίες αυτές αμφισβητούν κατ’ επέκταση την ίδια την δυνατότητα των ανθρώπων να καθορίσουν την μοίρα τους παίρνοντας στα χέρια τους τα μέσα παραγωγής πλούτου.

Γίνεται φανερό ότι οι στόχοι αυτών των θεωριών και ιδεολογημάτων έχουν απολογητικό χαρακτήρα υπέρ της διατήρησης του υφιστάμενου καπιταλιστικού-κρατικού σχηματισμού και οι στοχαστικές ανάγκες των εκφραστών τους ταυτίζονται με τις ανάγκες της αστικής τάξης να διακηρύξει την νίκη της. Στο κέντρο του στοχασμού βρίσκεται η άρνηση της ταξικής πάλης από την οποία ξεπρόβαλλε και ο αναρχισμός ως το ελευθεριακό επαναστατικό της απαύγασμα και το «τέλος της ιδεολογίας». Συνεπακόλουθα, οι θεωρίες αυτές «προφητεύουν» και το τέλος των επαναστάσεων και των μεγάλων ανατροπών.

Η κοινωνική και πολιτική σκέψη επιχειρείται πλέον να μετατοπιστεί στις «σχέσεις» μεταξύ ανθρώπων και δομών όχι ως καθρέφτισμα των κυρίαρχων εκμεταλλευτικών κοινωνικών-ταξικών σχέσεων αλλά σαν πολύπλοκων δικτυώσεων χωρίς πυρήνα και χωρίς υποκείμενο. Αντιπροσωπευτικές είναι οι απόψεις του ρεύματος του «δομικού μαρξισμού» (βλ. Αλτουσερ) με θέσεις όπως η «ιστορία είναι μια εξελικτική διαδικασία χωρίς υποκείμενο», θεωρίες αυτόνομων για το «κοινωνικό εργοστάσιο», οι απόψεις για την «μη τάξη» κ.α. Ενδεικτικές είναι επίσης και οι θέσεις των στρουκτουραλιστών που εξετάζουν τα επιμέρους στις μεταξύ τους σχέσεις αρνούμενοι την ολότητα, η μελέτη της κοινωνικής εξέλιξης σαν αποτέλεσμα μετατόπισης δομών κ.λ.π.

Στον χώρο της φιλοσοφίας παρατηρείται μια απομάκρυνση από την έρευνα των καθολικών εννοιών, των ηθικών αξιών και της αξιολόγησης πεποιθήσεων με μια στροφή προς την μελέτη της γλώσσας και των «γλωσσικών παιχνιδιών». Μεθοδολογικό “όπλο” αποτελούν περισσότερο τα μαθηματικά και λιγότερο ο φιλοσοφικός στοχασμός για την αναζήτηση της «αλήθειας». Αντίστοιχα οι αστικές κοινωνικές επιστήμες υποβιβάζουν την ανάγκη για αναζήτηση της αλήθειας στα πράγματα που βρισκόταν στο κέντρο του αστικού διαφωτισμού προς χάριν μιας απόπειρας εξήγησής όχι των αιτιών που πυροδοτούν το κοινωνικό πράττειν αλλά του πως αυτό εκδηλώνεται χωρίς παραπέρα εμβάθυνση του «γιατί συμβαίνει αυτό που συμβαίνει». Η «αιτιότητα» εκτοπίζεται στην ανάλυση της ιστορικής κοινωνικής εξέλιξης, η ταξική πάλη δεν αναγνωρίζεται και το βάρος δίνεται στην ανάλυση των σχέσεων μεταξύ δομών και κοινωνικού πράττειν.

Με τις αντιλήψεις των αστικών κοινωνικών επιστημών είναι διαποτισμένη και η κρατική εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της επιτελώντας την καθεστωτικά επιφορτισμένη αποστολή της: την ιδεολογική χειραγώγηση των νέων εργαζομένων. Ο κόσμος που ζούμε «φυσικοποιείται» και κάθε αξίωση ανατροπής του λογίζεται ως «ουτοπική». Η γέννηση των αστικών κοινωνικών επιστημών και οι ιδιότητες που τους προσδόθηκαν απ’ τους θεμελιωτές τους δικαιολογεί αυτή την «φυσικοποίηση»: η κοινωνιολογία αρχικά ορίστηκε ως «κοινωνική φυσική» (βλ. Αύγουστος Κοντ) εκτιμώντας πως με βάση την νέα αυτή επιστήμη τα κοινωνικά φαινόμενα θα εξετάζονται πλέον όπως τα φυσικά (βλ. θετικισμός). Καθώς λοιπόν παύει το αστικό ενδιαφέρον για την “αλήθεια” η σκέψη κατευθύνεται αποκλειστικά προς την περιφρούρηση της κυρίαρχης ιδεολογίας. Η εμφάνιση της αστικής κοινωνιολογίας και το ρεύμα του θετικισμού επηρέασαν και την φιλοσοφία και σε ορισμένα παραδείγματα είτε την αφομοίωσαν είτε την αποτράβηξαν από τα διαχρονικά ζητήματα ενασχόλησής της προσδίδοντας νέα χαρακτηριστικά.

Μέσα απ’ τις παραπάνω εξελίξεις στην αστική φιλοσοφική και κοινωνική σκέψη που περιγράφουμε σχηματικά, πήγασε και η μεταμοντέρνα πολεμική στην «ιδεολογία» στο πλαίσιο μιας γενικής άρνησης της δυνατότητας σύλληψης και αναπαράστασής του κόσμου ως ολότητας. Η μεταμοντέρνα άρνηση των «μεγάλων αφηγήσεων» είναι μια άρνηση της δυνατότητας του ανθρώπου να αποτελέσει ζωντανός συντελεστής της ιστορίας του και να την διαμορφώσει αφού σύμφωνα με τους πρεσβευτές του «μεταμοντέρνου» δεν υπάρχουν πλέον επαναστατικά υποκείμενα και ο κόσμος δεν μπορεί να γίνει αντιληπτός καθολικά, συνεπώς ούτε και να ανατραπεί εν συνόλω ο υπάρχον κοινωνικός σχηματισμός. Επομένως το μόνο που “απομένει” και προτάσσεται είναι η διάνοιξη μικρών ρωγμών βίωσης μιας αφηρημένης και αστικής εμπνεύσεως «ελευθερίας» μεταξύ των λίγων.

Στην ίδια γραμμή πλεύσης κινούνται και τα (μαρξιστικής προέλευσης) ρεύματα που είτε γεννήθηκαν είτε εμπνεύστηκαν από τον ηττοπαθή σκεπτικισμό που ακολούθησε την ήττα της εξέγερσης του Μάη του 68’. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ρεύμα των «καταστασιακών» που με την επίκληση στην «επανάσταση στην καθημερινή ζωή» δεν δίνει το σύνθημα για το εδώ και τώρα χτίσιμο της νέας κοινωνίας στο πλαίσιο της παλιάς και την γενίκευση της διαμέσου μιας πλατιάς Κοινωνικής Επανάστασης αλλά περισσότερο ενσαρκώνει το πρόταγμα μιας «αντισυμβατικής ζωής» εντός του υπάρχοντος που περιορίζεται στις ατομικές αρνήσεις ξορκίζοντας παράλληλα την Επανάσταση σαν «ιδεαλιστική αφαίρεση». Όμως ούτε οι «ατομικές αρνήσεις» ούτε οι «κοινότητες ελευθερίας» των «αρνητών» είναι ικανές να πραγματώσουν ακόμα και το πρόταγμα για «επανάσταση στην καθημερινή ζωή» όταν αυτή η “επανάσταση” δεν έχει συνολικό ανατρεπτικό πρόταγμα και δεν διασυνδέει την ατομική άρνηση με την συλλογική οργάνωση και την προοπτική μιας γενικευμένης Κοινωνικής Επανάστασης για έναν άλλον κόσμο.

Θα ήταν βέβαια αδύνατο να μην υπάρξουν διαβρωτικές αντανακλάσεις της αστικής σκέψης εντός των ριζοσπαστικών θεωριών σε μια περίοδο οπισθοχώρησης και αρνητικών ταξικών συσχετισμών. Πόσο μάλλον εντός του αναρχισμού που από την Ισπανία του 36’ δεν έχει καταγράψει για πολλές δεκαετίες ανάλογα επαναστατικά εγχειρήματα εφαρμογής των προταγμάτων του. Όμως εντός της «ριζοσπαστικής σκέψης» δεν τροποποιείται επουδενί ο αντεπαναστατικός ρόλος και ο απολογητικός της χαρακτήρας υπέρ του υφιστάμενου σχηματισμού αυτών των θεωριών. Οι τάσεις που εμπνέονται από αυτές τις θεωρίες, έτσι όπως εκφράζονται μέσα στο παγκόσμιο αναρχικό κίνημα είναι εκφυλιστικές και φέρουν ως κύρια χαρακτηριστικά α) την απάρνηση της ταξικότητας του αναρχισμού ή τον παραμερισμό σε δευτερεύον στοιχείο, β) την αποκήρυξη της επανάστασης ως στρατηγικού του στόχου γ) την εστίαση στις «ρωγμές» και τις «νησίδες» ελευθερίας σε αντιδιαστολή με έναν πλήρη επαναστατικό μετασχηματισμό, δ) την αναζήτηση του «βιώματος» έναντι της πολιτικής δράσης, ε) την άρνηση της οργάνωσης του επαναστατικού πολιτικού υποκειμένου.

Σε πείσμα όμως της αστικής σκέψης, δεν ζούμε το τέλος των ιδεολογιών. Το «τέλος των ιδεολογιών» δεν ήρθε και δεν πρόκειται να έρθει όσο η κοινωνία βρίσκεται διαιρεμένη σε τάξεις και από πάνω της στέκει το κράτος. Δεν έχει φτάσει η ιστορία της ανθρωπότητας σε τέτοια επίπεδα κοινωνικής ευημερίας ώστε να μην υπάρχει η ανάγκη ο ανθρώπινος νους να επεξεργάζεται σχέδια για μια άλλη κοινωνία. Κάθε άλλο. Ο τεράστιος πλούτος των αγαθών μοιράζεται πιο άνισα από ποτέ. Η καπιταλιστική συγκέντρωση του κέρδους οξύνει περισσότερο από ποτέ άλλοτε την αντιφατική σχέση μεταξύ της εργατικής παραγωγής του πλούτου και της ατομικής ιδιοποίησης του. Η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και η κρατική καταπίεση συνεχίζουν να ξεζουμίζουν την ανθρώπινη εργασία και να συνθλίβουν την συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας κάνοντας επίκαιρη όσο ποτέ την ιστορική αναγκαιότητα της Κοινωνικής Επανάστασης.

Αντί για το «τέλος των ιδεολογιών» ζούμε μια μεγάλη και τρομακτική ιδεολογική σύγχυση. Η σύγχυση αυτή συνιστά αντανάκλαση της εισβολής της κυρίαρχης αστικής ιδεολογίας στην πολιτική και φιλοσοφική σκέψη και την διάβρωση επαναστατικών αξιών και κινημάτων. Η σύγχυση είναι και προϊόν της σήψης της αστικής ιδεολογίας που παρά την ηγεμονία της αδυνατεί να στοχαστεί έξω από τον υπάρχον κοινωνικοοικονομικό σχηματισμό. Αντανακλά την συνολικότερη παρακμή του κεφαλαιοκρατικού σχηματισμού.

Η ίδια η ιστορική εξέλιξη ήταν αυτή που διέψευσε τις συστημικές θριαμβολογίες για το «τέλος της ιστορίας» και την «οριστική νίκη της αστικής δημοκρατίας». Θριαμβολογίες οι οποίες κατέρρευσαν μαζί με το χρηματοπιστωτικό σύστημα το 2007-8. Έκτοτε, οι ίδιοι οι πρεσβευτές του «τέλους της ιστορίας και των ιδεολογιών» αναθεωρούν τις βεβαιότητες τους, αποσύρουν τις ιαχές και πλέον αγωνιούν για την σωτηρία του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος που καθημερινά αποσαθρώνεται και επιβιώνει με παυσίπονα και φούσκες χρέους.

Η «τελείωση» του καπιταλιστικού συστήματος στον 21ο αιώνα μπορεί να ιδωθεί μέσα απ’ το πρίσμα της τελείωσης ως φθίσης, ως παρακμής μιας συνθήκης που έχει υποστεί τον μαρασμό. Όχι της τελείωσης σαν «τελειότητας» ή ενός μεταφυσικού «τερματικού σταθμού της ιστορίας», αλλά της τελείωσης ως «τελικής αξιολόγησης» μιας κατάστασης που παραδίδει την σκυτάλη της αέναης ιστορικής εξέλιξης στο νέο που εμφανίζεται επαναστατικά για να την διαδεχτεί. Η κρίση του καπιταλιστικού συστήματος σηματοδοτεί την αρχή του τέλους του και ανοίγει τον δρόμο για την επαναστατική ανατροπή του. Ο 21ος αιώνας θα είναι αιώνας μεγάλων ιστορικών ανατροπών και επαναστάσεων.

Από την άλλη, είναι αλήθεια πως τίποτα δεν φαίνεται αυτή την στιγμή να απειλεί άμεσα την καπιταλιστική κυριαρχία με προοπτικές ρεαλιστικής ανατροπής της παρότι οι συνθήκες είναι ευνοϊκές και προδιαγράφουν την αρχή του τέλους του γερασμένου καπιταλιστικού κόσμου. Η απουσία ενός επαναστατικού οράματος, η απουσία μιας ακλόνητης και ακαταμάχητης πίστης για έναν καλύτερο κόσμο είναι πιο εμφανής από ποτέ. Και δεν εννοούμε σε εμάς τους στρατευμένους αναρχικούς που και οράματα και πίστη διαθέτουμε για έναν άλλο κόσμο, αλλά στην πλατιά λαϊκή πλειοψηφία, στα χέρια της οποίας βρίσκεται το χτίσιμο αυτού του νέου, ελεύθερου, εξισωτικού κόσμου της αλληλοβοήθειας και της συνεργασίας. Εδώ ξεκινούν και τα δικά μας καθήκοντα ως αναρχικών.

Τα κομμουνιστικά συστήματα που εγκαθιδρύθηκαν κατά τον προηγούμενο αιώνα κατέρρευσαν μέσα απ’ τις δικές τους αντιφάσεις και χωρίς ιμπεριαλιστική επέμβαση. Δεν μπόρεσαν να δώσουν λύσεις στα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα. Συγκέντρωσαν την εξουσία στα χέρια μιας μειοψηφικής κρατικής γραφειοκρατίας και γέννησαν νέους ολοκληρωτισμούς και αυταρχικά καθεστώτα: επιβεβαίωσαν την έγκυρη κριτική του Μπακούνιν προς τον Μαρξ και τους οπαδούς του για την εξουσιαστική φύση του κρατικού σοσιαλισμού, ήδη από την περίοδο της Α’ Διεθνούς. Τα «εργατικά κράτη» όπου κι αν συγκροτήθηκαν δεν αποτέλεσαν “παρέκκλιση” ή “κακή εφαρμογή” της μαρξιστικής ιδεολογίας αλλά την προδιαγεγραμμένη εξουσιαστική συνεπαγωγή της θεωρίας του Μαρξ για την δικτατορία του προλεταριάτου και την διαχείριση των μέσων παραγωγής όχι από τον λαό και την εργατική τάξη, αλλά από τον κρατικό μηχανισμό.

Ο κρατικός σοσιαλισμός που ευαγγελίζονταν οι μαρξιστές δεν ήταν η επαναστατική κοσμοθεωρία της εργατικής τάξης: ήταν μια αντεπαναστατική εκτροπή στην πορεία αποδέσμευσης του προλεταριάτου από την εξαρτημένη θέση του στον καπιταλιστικό κόσμο. Οι όποιες παραλλαγές αυτού του μοντέλου δεν διέφεραν και είτε κατέρρευσαν στην πράξη κατά την περίοδο εφαρμογής τους είτε μεταλλάχτηκαν σε μικτές οικονομίες ή αποκλειστικά καπιταλιστικές. Η διδαχή είναι μία και απαιτεί διάδοση: Ο Μπακούνιν είχε δίκιο!

Ο μαρξισμός – λενινισμός δεν προτάσσει μια κοινωνία της ελευθερίας. Το κράτος-λεβιάθαν του Τόμας Χομπς δεν έχει σε τίποτα να ζηλέψει την μαρξιστική θεωρία για το κράτος: συγκέντρωση όλης της εξουσίας στο κράτος και καμία πρόσβαση στον λαό να αποφασίσει για τον εαυτό του. Το κράτος είναι ο απόλυτος τύραννος, ρυθμιστής και διαιτητής των κοινωνικών σχέσεων. Καμία ελευθερία για τον λαό και την κοινωνία! Όλη η εξουσία στο κόμμα-κράτος!

Η λενινιστική απονέκρωση του κράτους υπήρξε θεωρητικά μια μεταφυσική φενάκη και πρακτικά ένα παραπλανητικό τέχνασμα για την παγίδευση της ρωσικής εργατικής τάξης και των αναρχικών στο μπολσεβίκικο πρόγραμμα. Το ίδιο παραπλανητική υπήρξε και η λενινιστική κριτική προς τους αναρχικούς ότι η μη κατάληψη του κράτους συνεπάγεται τάχα την εγκατάλειψη των όπλων μετά την επανάσταση ανοίγοντας τον δρόμο στην αστική παλινόρθωση. Οι μπολσεβίκοι απέδειξαν άλλωστε πως για την εμπόδιση της «αστικής παλινόρθωσης» δεν είναι καν αρκετά τα όπλα. Ντρόπιασαν την επανάσταση την οποία οι ίδιοι οι λαοί δεν περιφρούρησαν κατά την «αστική παλινόρθωση» στα κράτη της «πρώτης σοσιαλιστικής οικοδόμησης» και όχι μόνο. Δεν έχασαν λόγω της «έλλειψης των όπλων».

Αποτελεί μύθευμα η ισοδύναμη θέση μαρξιστών και αναρχικών στο ζήτημα του κράτους και η αντίληψη ότι η μόνη διαφοροποίηση βρίσκεται μόνο ως προς τα βήματα συγκρότησης της ελευθεριακής κομμουνιστικής κοινωνίας. Τίποτα δεν μπορεί να γεφυρώσει τον εξουσιαστικό σοσιαλισμό με τον αναρχισμό ούτε ιδεολογικά, ούτε φιλοσοφικά, ούτε αξιακά, ούτε πολιτικά. Όσο επικίνδυνη και εκφυλιστική είναι η ώσμωση του αναρχισμού με την αστική σκέψη το ίδιο είναι και η αντι-διαλεκτική και ανιστόρητη απόπειρα «σύνθεσης» με τον μαρξισμό.

Ως προς το ζήτημα της εξουσίας δεν θα πρέπει να αγνοούμε τα λόγια του Μπακούνιν που σε όλα τα επίδικα υπήρξε αναμφίβολα πιο προφητικός απ’ τον αντίπαλο του Μαρξ: «βάλε τον μεγαλύτερο επαναστάτη στην εξουσία και θα γίνει χειρότερος από τον τσάρο». Καμία κυρίαρχη τάξη δεν αφήνει την εξουσία, τα αξιώματα και τα προνόμια της στο όνομα του «συλλογικού καλού». Είτε αυτή η εξουσία είναι αστική είτε κομμουνιστική εξουσία. Οι μαρξιστές οπαδοί του κράτους ποτέ δεν θα εγκατέλειπαν την κρατική εξουσία, ακόμα και ελλείψει του «ιμπεριαλιστικού κινδύνου» προς όφελος μιας ελευθεριακής κοινωνίας. Ο εχθρός ακόμα κι αν δεν υπήρχε, θα εφευρισκόταν!

Η χρεωκοπία του μαρξισμού δεν είναι χρεωκοπία της εργατικής τάξης και της υπόθεσης της. Ανοίγει ιστορικούς δρόμους, δρόμους επαναστατικούς. Μας δίνει την ευκαιρία να κάνουμε πράξη τα λόγια του Ντουρούτι όταν σε αντιπαράθεση με τους μπολσεβίκους υποστήριξε ότι «οι εργάτες της Ισπανίας θα δείξουν πως γίνεται η επανάσταση». Ο αναρχισμός ως επαναστατική κοσμοθεωρία της εργατικής τάξης μπορεί να γίνει φάρος απελευθέρωσης όλης της καταδυναστευμένης ανθρωπότητας.

Τα επαναστατικά στάσιμα του αναρχισμού του 20ου αιώνα υπήρξαν ζωντανοί φάροι που δυστυχώς έσβησαν μέσα σε τόνους αίματος. Στην Νότια Ουκρανία οι ελεύθερες κομμούνες ήρθαν αντιμέτωπες με κάθε λογής εχθρό σε σφοδρούς πολέμους: τους εθνικιστές του Πετλιούρα, τους αστούς λευκοφρουρούς υπό τον Ντενίκιν, τις εγκάθετες κυβερνήσεις των αυστρογερμανών κατακτητών και των διορισμένων αταμάνων τους, τους στασιαστές του Γκριγκόριεφ, τους αντιδραστικούς κουλάκους. Στο τέλος, ο κόκκινος στρατός των μπολσεβίκων με επικεφαλής τον Τρότσκι αποτέλειωσε το εγχείρημα με κανονιοβολαρχίες ανάλογες του αιματοπνιγμού της Κροστάνδης.

Στην Ισπανία, η Κοινωνική Επανάσταση συγκρούστηκε με τους φασίστες του Φράνκο, τους φιλελεύθερους και τους βαλτούς του Στάλιν. Σε όλη την σύγχρονη ιστορία της καπιταλιστικής κυριαρχίας, τα παραδείγματα βρίθουν: φασίστες, κομμουνιστές και φιλελεύθεροι αστικοδημοκράτες πολέμησαν τον αναρχισμό σε ολόκληρη την γη. Περιφρούρησαν την εξουσία του κεφαλαίου ή της προνομιούχας «σοσιαλιστικής γραφειοκρατίας» χτυπώντας αλύπητα το οπλισμένο προλεταριάτο και τις ελευθεριακές ορδές του. Τι μας διδάσκει η παρισινή κομμούνα; Ο Γαλλοπρωσικός πόλεμος και οι διακρατικές συρράξεις έπαυσαν για να καταπνιχτεί η εργατική εξέγερση. Τι έκαναν οι μπολσεβίκοι για να καταστείλουν τις απεργίες των εργατών στα πρώτα χρόνια της σοβιετικής εξουσίας; Απαγορεύσεις κυκλοφορίας, συγκρότηση ανταπεργικών μηχανισμών, κρατική αυταρχικότητα, εκτελέσεις και φυλακίσεις αναρχικών και σοσιαλιστών. Πόσο διαφορετικά αντιμετωπίζει η αστική δημοκρατία τους εχθρούς της στα ταξικά σφαγεία των σύγχρονων μητροπόλεων; Η ολοκληρωτική φύση του κράτους και των ταξικών συστημάτων ενυπάρχει σε όλες τις εκδοχές των εξουσιαστικών ιδεολογιών. Και ειδικότερα σε καιρούς κρίσης αποκαλύπτεται ωμά, η πραγματική τους φύση.

Ακόμη όμως κι αν λαβώθηκαν, ακόμη κι αν αφανίστηκαν παροδικά, οι λαμπερές ακτίνες των επαναστατικών εγχειρημάτων του προηγούμενου αιώνα φωταγωγούν τις προσπάθειες του σήμερα. Η ελεύθερη Βαρκελώνη και το κοινωνικοποιημένο Γκιουλάι Πόλε μας δείχνουν τον δρόμο. Μας δείχνουν ακόμα και ποια μονοπάτια δεν πρέπει να ακολουθήσουμε. Η ιστορική πείρα βρίσκεται συσσωρευμένη στα χέρια μας. Μας καλεί να την αξιοποιήσουμε μα πρώτα απ’ όλα να την αναγνώσουμε, να την ερμηνεύσουμε, να την μεταφέρουμε επικαιροποιημένη στον κοινωνικό και ταξικό πόλεμο που μαίνεται.

Στις πιο πάνω παραδοχές αναβλύζει ένα ορισμένο συμπέρασμα: ο αναρχισμός είναι το μόνο ιδεολογικό ρεύμα που δεν εκπλήρωσε ποτέ τους σκοπούς του. Και η ιστορική πορεία ενδεχομένως φορτίζει το περιεχόμενο μιας απρόσμενης σημειολογίας: μήπως τελικά η αποτυχία των εξουσιαστικών ιδεολογιών είναι αυτή που θα σημάνει την οριστική νίκη του ιστορικού αουτσάιντερ; Οι αστικές ιδεολογίες καταρρέουν και ο μαρξισμός χρεωκόπησε. Απέναντι τόσο στο φιλελεύθερο μοντέλο όσο και αυτό του εξουσιαστικού σοσιαλισμού στέκει ο αναρχισμός, η μόνη λύση της εποχής μας.

Το μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης του αναρχισμού, μπορεί να αποτελέσει το καταληκτικό σημείο μιας ξέφρενης ιστορικής ρότας. Η υψηλότερη κορυφή μιας ανηφορικής διαδρομής του ανθρώπου που προαιώνια ακροβατεί μεταξύ ελευθερίας και εξουσίας, που ισορροπεί την ιστορία του ανάμεσα στον κανιβαλικό ανταγωνισμό και την αλληλεγγύη. Η Αναρχία, η αταξική και ακρατική κοινωνία που οραματιζόμαστε θα οικοδομήσει ως προϊόν αναγκαιότητας και ως πηγή των αξιών που καθήκον μας είναι να μπολιάσουμε στο κέλυφος της γερασμένης κοινωνίας εδώ και τώρα.

Αναντίρρητα γνωρίζουμε ότι αναζητούμε τρόπους μέσα σε ιδεολογικούς βάλτους. Ιχνηλατούμε την επίλυση γρίφων μέσα σε και πελώριους ωκεανούς στους οποίους επί δεκαετίες το ελλαδικό αναρχικό κίνημα περιπλανιέται, αναζητώντας την πυξίδα του. Σε άλλες εποχές και σε διαφορετικούς τόπους, ο αναρχισμός είχε τις ευκαιρίες και τους σταθμούς του. Αλλού ηττήθηκε, κάπου-κάπου λάθεψε. Εντούτοις ποτέ δεν κατάφερε να εγκαταστήσει τα κοινωνικά του προτάγματα όχι γιατί ανατράπηκε στρατιωτικά όπως ο φασισμός, ούτε επειδή χρεωκόπησε από τις δικές του αντιφάσεις όπως τα κομμουνιστικά συστήματα του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Ο «εφαρμοσμένος αναρχισμός» είτε καταπνίγηκε πριν προλάβει να εδραιωθεί (π.χ. Ουκρανία) είτε δεν παγίωσε το επαναστατικό του πρόγραμμα υποκύπτοντας σε ιστορικά λάθη (π.χ. Ισπανία).

Μέσα στο δύσβατο μονοπάτι προς την επαναστατική προοπτική, η μελέτη της ιστορικής πείρας και η ιδεολογική παρέμβαση είναι σταθερό καθήκον και αναγκαία προϋπόθεση στην προσπάθεια οικοδόμησης ενός ελευθεριακού επαναστατικού κινήματος. Αυτή η ιδεολογική και ιστορική εργασία είναι επιτακτική και για έναν επιπλέον λόγο. Δεν θα πρέπει να αγνοούμε ότι στον ελλαδικό χώρο δεν υπάρχει ριζωμένη αναρχική παράδοση. Τα σπερματικά κοιτάσματα αναρχικών ιδεών που ξεπρόβαλλαν στην Πελοπόννησο του 19ου αιώνα αποξηράθηκαν βαθμιαία και για παραπάνω από έναν αιώνα δεν υπήρξαν οργανωμένοι εκπρόσωποι του αναρχισμού στην ελλαδική επικράτεια. Η χρονική απόσταση μεταξύ της εναρκτήριας παρουσίας των πρωτοαναρχικών και της επανεμφάνισης της αναρχικής δράσης στο τέλος της δικτατορίας των συνταγματαρχών δημιούργησε ένα μεγάλο κενό. Αυτό το κενό καθόρισε εν πολλοίς και τις ιδιαιτερότητες του σύγχρονου αναρχισμού που στον ελλαδικό χώρο δεν κάνει παρά τα πρώτα του βήματα, άλλοτε δειλά και ενίοτε θορυβώδη, αποζητώντας την αυτοτελή του θέση και τον υπαρξιακό του σκοπό.

Σε άλλους τόπους, ο αναρχισμός άφησε το στίγμα του ως ώριμος καρπός της ανάπτυξης του εργατικού κινήματος. Κάτι ανάλογο παρολίγον να συμβεί στον Πύργο και την Πάτρα πριν από πολλά χρόνια. Οι πρώτοι αναρχικοί ήταν εργάτες, ελευθεριακοί σοσιαλιστές, άνθρωποι της ταξικής πάλης. Έδρασαν στα ελλαδικά εδάφη κατά τον καιρό της αναρχικής διεθνούς που εγκαινιάστηκε στο συνέδριο του S.Imier το 1872 μετά την αμετάκλητη ρήξη με τους μαρξιστές. Πήραν μέρος σε διεθνή συνέδρια στο πλάι των Μπακούνιν, Μαλατέστα, Κροπότκιν, Γκιγιόμ, Ρεκλύ και άλλων. Δεν υπήρξαν μόνο το γέννημα της εποχής τους αλλά και αυθεντική αντανάκλαση του παγκόσμιου αναρχισμού.

Μεταπολιτευτικά, η σύσταση του αναρχικού χώρου στην Ελλάδα έλαβε πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά. Η ανθρωπογεωγραφία του αποκρυσταλλώθηκε σε ένα διαταξικό άθροισμα ιδίως νεολαίων, επηρεασμένων από μουσικές μόδες, «αντικουλτούρες» και αντισυμβατικά «lifestyle». Το προλεταριακό/εργατικό στοιχείο διείσδυσε περισσότερο στα πρόσωπα αποχωρησάντων της αριστεράς που σε πολλές περιπτώσεις έσερναν μαζί και τις αγκυλώσεις τους. Οι καταστατικές επιρροές αυτού του νέου μορφώματος ουδεμία σχέση με τις αντίστοιχες του 19ου αιώνα είχαν. Το τμήμα εκείνο του «χώρου» που δεν είχε ταξικές και επαναστατικές αναφορές απασχολήθηκε με τον «αντιμπατσισμό» και τον «αντισυμβατικό» τρόπο ζωής. Εμπνεύστηκε από καταστασιακά και αυτόνομα ρεύματα που εκείνο τον καιρό γνώριζαν άνθηση στην Ευρώπη: ρεύματα εναλλακτικά, προερχόμενα από τον μαρξισμό, που εξακολουθούν να ασκούν επιδράσεις στις μέρες μας. Ένα μόνο μικρό ρεύμα αναρχικών ήταν αυτό που επιχείρησε να συνδεθεί με το ιστορικό νήμα του παγκόσμιου αναρχισμού και προχώρησε σε εκδοτικές δραστηριότητες παράγοντας έργο, προχωρώντας οργανωτικές προσπάθειες και αφήνοντας σημαντικές παρακαταθήκες.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι στην Ελλάδα ο σύγχρονος αναρχισμός ακολούθησε αντίστροφη διαδρομή. Μεταπολιτευτικά δεν κυοφορήθηκε στην μήτρα της ταξικής πάλης για να απογυμνωθεί αργότερα από τις μεταμοντέρνες τάσεις. Τις ταξικές, επαναστατικές και ελευθεριακές του ρίζες τις αναζήτησε με μεγάλη καθυστέρηση. Για να είμαστε ειλικρινείς, ακόμα της ψάχνει.

Η ποικιλία των επιδράσεων από εξωγενή ρεύματα (μαρξιστικά, φιλελεύθερα κ.λ.π.) στο ελλαδικό αναρχικό κίνημα, οδήγησαν στην διαμόρφωση ενός πλουραλιστικού χώρου, αρκετά ιδιόρρυθμου και εν πολλοίς παράδοξου. Η οργανωτική του μορφή καταστάλαξε στο σώμα ενός κατακερματισμένου συνόλου ομάδων και ατόμων από ευρεία πεδία θεωρήσεων, τόσο αποσπασματικών και αντικρουόμενων, ώστε φυσιολογικά να αδυνατούν να παράγουν ένα συνολικό αφήγημα, μια ολιστική κοσμοθεώρηση, ένα ανατρεπτικό επαναστατικό πρόταγμα. Η αποκοπή αυτού του ιδιόρρυθμου «χώρου» από τις βασικές ιδεολογικές αρχές και τις ιστορικές προτάσεις του αναρχικού κινήματος είχε σαν μοιραία απόρροια την πολιτική αναποτελεσματικότητα, την αδυναμία επίτευξης ευρείας κοινωνικής και ταξικής απήχησης, την ανυπαρξία κινηματικού πολιτικού φορέα και κατά συνέπεια την απουσία επαναστατικής στρατηγικής.

Τα σαθρά θεμέλια πάνω στην οποία είχε οικοδομηθεί ο εν ελλάδι αναρχικός χώρος διαλύθηκαν με την εκλογή της κυβέρνησης σύριζα οπότε και αναδείχθηκαν οι αντιθέσεις στο εσωτερικό του. Ο εξεγερσιακός του χαρακτήρας έφτασε στα όρια του ενώ τα πιο πολιτικοποιημένα του τμήματα είτε δεν πέτυχαν μια οργανωτική αναβάθμιση και διαλύθηκαν (με φωτεινές βέβαια εξαιρέσεις που δεν αγνοούμε, αντίθετα σεβόμαστε, εκτιμούμε και αγαπάμε) είτε εκφυλίστηκαν από υβριδιακές τάσεις αντι-διαλεκτικής ανιστόρητης σύμμειξης του αναρχισμού με τον μαρξισμό-λενινισμό.

Οι εργασίες αναγόμωσης των ζημιών της πρόσφατης κατάρρευσης, δεν θα πρέπει να θεωρηθούν ως μια διαδικασία ανάστασης ενός καταδικασμένου σε νέες αποτυχίες «χώρου» αλλά ως προσπάθεια ανάδυσης ενός οργανωμένου αναρχικού κινήματος, απαλλαγμένου από τα βαρίδια και τις χρόνιες παθογένειες που επί δεκαετίες απαγορεύουν την μεταπήδηση του από «χώρο σε κίνημα». Η αναγόμωση και η ανοικοδόμηση είναι μια δουλειά που προϋποθέτει αφιέρωση και αφορά σε όλους τους τομείς: ιδεολογική, πολιτική, οργανωτική, αγωνιστική.

Ο αναρχικός αγώνας όντας φύσει πολύπλευρος οφείλει να συνδυάζει την θεωρία με την δράση, την αγωνιστική πρωτοβουλία με την χάραξη στρατηγικής. Η προαγωγή θεωρίας και αναλύσεων δεν θα πρέπει να γίνεται αντιληπτή ως μια ξεκομμένη διανοητική δραστηριότητα αλλά ως ένα όπλο, έναν οδηγό για την χάραξη της τακτικής και στρατηγικής δράσης. Αντιλαμβανόμενοι τον ιδεολογικό αναρχικό αγώνα ως μια πολιτική αναγκαιότητα για την συγκρότηση επαναστατικού κινήματος και έχοντας να αντιμετωπίσουμε έναν κρατικό μηχανισμό με ισχυρούς θεσμούς προπαγάνδας και κοινωνικής χειραγώγησης, καθώς και την εκ των έσω διάβρωση, θεωρούμε σημαντική την δημιουργία των δικών μας ιδεολογικών μηχανισμών, την ανάπτυξη των δικών μας επικοινωνιακών μέσων.

Με βάση αυτό το σκεπτικό, δημιουργήσαμε το anarchism.espivblogs.net. Έναν ιδεολογικό ιστότοπο που ευελπιστούμε να συμβάλλει στην ανάδειξη των θεμελιακών αρχών του αναρχισμού, να φέρει στο φως σύγχρονες αναλύσεις και να συμβάλει στην παραγωγή και προαγωγή ιδεολογικού, θεωρητικού και ιστορικού πολιτικού έργου.

Πιο συγκεκριμένα για τον ιστότοπο

Το anarchism.espivblogs.net θα λειτουργήσει ως μια ηλεκτρονική ιδεολογική υποδομή της Πρωτοβουλίας Αναρχικών Αγίων Αναργύρων – Καματερού. Το εγχείρημα αυτό, προέκυψε ως πρόταση κατά την διάρκεια των συλλογικών διαλόγων για την δημιουργία καταστατικού λειτουργίας του πολιτικού μας σχήματος και αμέσως μετά ξεκίνησε ο σχεδιασμός του.

Ο ιστότοπος φιλοδοξεί σε βάθος χρόνου να επιδράσει ενισχυτικά στην ιδεολογική αναζήτηση χιλιάδων ανθρώπων που έρχονται σε επαφή με τον αναρχισμό, που έλκονται και εμπνέονται από τα επαναστατικά του προτάγματα. Να αποτελέσει μια κοιτίδα φιλοσοφικής, ιδεολογικής και ιστορικής γνώσης μέσα στο ψηφιακό σύμπαν και να συνεισφέρει στην βαθύτερη κατανόηση και ανάπτυξη της αναρχικής σκέψης.

Σκοπός του εγχειρήματος είναι να αναδείξει την εγκυρότητα και την εφαρμοστικότητα των αναρχικών προτάσεων καθώς και τις καταγωγικές ιστορικές τους ρίζες. Να πιάσει το νήμα από την απαρχή της συγκρότησης του αναρχισμού ως διακριτού ιδεολογικού και πολιτικού ρεύματος φωτίζοντας και αναλύοντας τα ιστορικά του στάσιμα, αναδεικνύοντας το έργο και την συμβολή σημαντικών μορφών του παγκόσμιου αναρχικού κινήματος. Παράλληλα, ο ιστότοπος θα επιχειρήσει την συγκέντρωση και την διάδοση θέσεων και θεωρήσεων της αναρχικής σκέψης πάνω σε ζητήματα που διαχρονικά απασχόλησαν τον αναρχισμό, καθώς και την παραγωγή ιδεολογικού-θεωρητικού έργου από τα μέλη της Πρωτοβουλίας και τον ιδεολογικό της τομέα, με στόχο την παραπέρα εμβάθυνση πάνω στην αναρχική σκέψη και ιστορία.

Προς αυτή την κατεύθυνση, ο ιστότοπος θα ανανεώνεται συνεχώς με καθημερινή ροή δημοσιεύσεων μεταξύ των οποίων θα περιλαμβάνονται ιδεολογικές και ιστορικές αναλύσεις, βιογραφίες, βιβλιοπαρουσιάσεις, αφιερώματα, ψηφιακές βιβλιοθήκες και αρθρογραφία μελών. Σε πρώτη φάση ο ιστότοπος θα λειτουργήσει πειραματικά και η βελτιστοποίηση του θα επιχειρείται μέρα με την μέρα. Συντρόφισσες και σύντροφοι εκτός Πρωτοβουλίας που επιθυμούν να συμμετάσχουν ως εξωτερικοί συνεργάτες είναι απολύτως καλοδεχούμενοι/ες.