El actual escenario político brasileño exige mucha lucidez y frialdad para el conjunto de los luchadores y de las luchadoras populares y su análisis de la realidad. Nosotros de la Coordinación Anarquista Brasileña, modestamente, buscamos dar nuestra contribución a la comprensión del convulsionado escenario político-social, cuyo principal corte se encuentra en el golpe jurídico-parlamentario que derribó a Rousseff del gobierno. Vivimos recientemente el llamado agotamiento del pacto de la Nueva República de 1988. Tal pacto mantenía la exclusión social de los de abajo, mientras garantizaba derechos jurídicos mínimos, en una coalición que involucró a políticos burgueses, al empresariado, a los militares y parte de los sectores reformistas la izquierda.

La construcción del Estado brasileño, sin embargo, siempre estuvo más cerca de los intereses de las potencias imperialistas de turno que de la mayoría de la población. El estado penal para los pobres siempre fue la norma de las instituciones de la democracia burguesa. Los gobiernos del PT, desde Lula, incrementaron la máquina criminal del orden público con todo un aparato legislativo-judicial que reprodujeron el super-encarcelamiento de los pobres y negros y la parafernalia represiva que ataca las luchas sociales. El pacto de conciliación de clases se rompió y el colaboracionismo rasgado dando lugar a la agenda agresiva del capitalismo financiero sobre los derechos sociales, las libertades parciales y los bienes públicos, que fueron conquistas históricas del movimiento popular.

[Português]

Nota sobre el actual escenario de la lucha de clases en Brasil

Coordinación Anarquista Brasileña

El actual escenario político brasileño exige mucha lucidez y frialdad para el conjunto de los luchadores y de las luchadoras populares y su análisis de la realidad. Nosotros de la Coordinación Anarquista Brasileña, modestamente, buscamos dar nuestra contribución a la comprensión del convulsionado escenario político-social, cuyo principal corte se encuentra en el golpe jurídico-parlamentario que derribó a Rousseff del gobierno. Vivimos recientemente el llamado agotamiento del pacto de la Nueva República de 1988. Tal pacto mantenía la exclusión social de los de abajo, mientras garantizaba derechos jurídicos mínimos, en una coalición que involucró a políticos burgueses, al empresariado, a los militares y parte de los sectores reformistas la izquierda.

La construcción del Estado brasileño, sin embargo, siempre estuvo más cerca de los intereses de las potencias imperialistas de turno que de la mayoría de la población. El estado penal para los pobres siempre fue la norma de las instituciones de la democracia burguesa. Los gobiernos del PT, desde Lula, incrementaron la máquina criminal del orden público con todo un aparato legislativo-judicial que reprodujeron el super-encarcelamiento de los pobres y negros y la parafernalia represiva que ataca las luchas sociales. El pacto de conciliación de clases se rompió y el colaboracionismo rasgado dando lugar a la agenda agresiva del capitalismo financiero sobre los derechos sociales, las libertades parciales y los bienes públicos, que fueron conquistas históricas del movimiento popular.

El imperio muestra sus garras

No podemos entender ese movimiento que está sucediendo en nuestro país fuera de la realidad geopolítica de nuestro continente latinoamericano. Necesitamos calibrar nuestro instrumental analítico y localizar un poco mejor a Brasil como nación periférica dentro del sistema-mundo para entender lo que está en juego. Nación esta, que siguió manteniendo su vocación agro-exportadora (primaria) y en los últimos diez años se alineó en la construcción del plan IIRSA - Iniciativa de Integración de la Infraestructura Regional Sudamericana (actual COSIPLAN). Este plan buscaba maximizar la explotación de nuestros recursos naturales, acelerar el proceso de abastecimiento de los mercados internacionales con estos recursos y beneficiar a empresas transnacionales.

Tal plan significó una nueva ofensiva en consonancia con tratados de libre comercio establecidos entre Estados Unidos y algunos países de la región. En el intento de ampliación del modelo neoliberal en América del Sur, aún en la ola de gobiernos progresistas y de centroizquierda.

La crisis económica de 2008 creó grandes dificultades para que Estados Unidos mantenga la agenda internacional, que a partir de la caída de las Torres Gemelas, pasó a tener como principal objetivo la garantía de su hegemonía global, lo que es muy evidente en las varias agresivas intervenciones impulsadas por el imperio . Hay una lectura clara por parte del imperialismo de que "donde Brasil va la América Latina va junto". En este sentido, como nuestro continente latinoamericano es visto como una reserva estratégica de EEUU (de recursos naturales, energéticos, y políticos), los desdoblamientos del escenario político brasileño son de gran importancia para Washington.

El golpe de 2016 no sólo desmontó las pequeñas logros del período anterior como profundizó el control financiero e internacional de la economía nacional, en forma de compra de "activos". Ajuste que se impone en la escena a golpes de toga, con la Lava Jato alineada con el imperialismo por la estrategia del lawfare. Crece también el control de los sectores de infraestructura, energías renovables, servicio, salud y educación por empresas norteamericanas y chinas. En lo que se refiere al petróleo, 13 multinacionales ya se apropiaron del 75% del pre-sal, con liderazgo de Shell y BP, cuyas últimas subastas se produjeron en octubre de este año. Desde el punto de vista político, la acción del imperialismo consiste en desorganizar cualquier posibilidad del escenario brasileño -aunque bajo un gobierno de una centroizquierda reformista- representar cualquier amenaza a sus intereses a nivel continental. Es importante tener claro que el desarrollo de la disputa electoral en Brasil tendrá claros desdoblamientos sobre la crisis del régimen venezolano. Puede al final de ese proceso ser efectiva la contribución a la desestabilización política del país, o incluso a la posibilidad de una intervención militar.

La nueva DSN: los militares hacen política y amenazan

Hay que resaltar que hace algunos años, aún dentro del gobierno petista, se inauguró una nueva Doctrina de Seguridad Nacional con el general Etchegoyen en las fuerzas armadas brasileñas. Doctrina que ve a los grupos vinculados al narcotráfico, ONGs de derechos humanos o ambientales, órganos gubernamentales de cuño "ideológico" y los movimientos sociales ligados a una visión de izquierda como nuevos enemigos internos. Uno de los elementos de esta doctrina es el vaciamiento del papel de la universidad y de la investigación, endurecimiento en el código penal, continuidad y ampliación del super-encarcelamiento y adopción de medidas de contra-espionaje. La doctrina utiliza controles de medios de comunicación social, diseminación de rumores, descalificación de acusadores y uso de documentos falsos. La promoción de huelgas, cierre de vías y ocupación de tierras y edificios y la lucha por derechos sociales para minorías políticas pasan a ser caracterizadas como "acciones terroristas".

Fue esa nueva doctrina responsable del lobby de aprobación de la ley antiterrorista aprobada por Dilma. Su objetivo se inscribe en la creación de un nuevo pacto, una "nueva democracia", donde los militares tengan un papel activo en esta nueva geopolítica del continente y en la política nacional.

Para resumir. El "estado democrático de derecho" montado sobre la excepción para las "clases peligrosas" está en proceso de reconfiguración como juego de poder de las clases dominantes (en algunos lugares, narco-estado), y hace emerger de su interior las razones de Estado y sus relaciones con los intereses del imperialismo. Los factores de reacción operan en la coyuntura, como Estado policial. Un ajuste que corta tan profundo en la carne del pueblo y hace explotar las ambiciones de la clase capitalista y de sus lacayos, tarde o temprano, llama la seguridad en su favor y amplía el espacio de la excepción para redefinir la norma del sistema.

El centro-izquierda apuesta todas sus fichas en las urnas

La izquierda y centro izquierda brasileña apuestan la suerte en las urnas como quien espera que la democracia burguesa venga en su socorro, proteja sus derechos, limite el garrote y derrote al imperialismo. Mientras el sistema levanta el asa de mira y viste la toga o el uniforme para ejercer el poder, siempre con apoyo del gobierno norteamericano. Los movimientos de oposición por la izquierda surgidos después del golpe jurídico-parlamentario y que tomaron las calles desgraciadamente entran en esa lógica pragmática, de razón de Estado y gobierno, donde el enemigo de la extrema derecha sería supuestamente vencido por las urnas y el voto.

El centroizquierda se esfuerza para canalizar esos esfuerzos en acumulación electoral, gastando toda su energía con la disputa institucional y el juego podrido de los partidos electorales, en detrimento de la lucha de clases. La escena política brasileña está maculada por el fraude de una representación que para los liberales burgueses siempre ha sido un mecanismo legitimador de la usurpación de las fuerzas colectivas y de los bienes comunes por la voluntad poderosa de minorías. Pero sabemos que el sistema tuerce la constitución y derrite el estado de derecho cuando se trata de defender los intereses de sus clases dominantes.

Debemos esforzarnos para construir un trabajo prolongado que apunte a los sindicatos, las organizaciones populares como la alternativa más correcta para el pueblo a defender sus derechos y participar en la vida política, profundizando la democracia directa, repudiando la conciliación de clases y dando combate sin tregua al proto- fascismo.

El proto-fascismo como una super-dosificación del programa de los poderosos

Esta configuración del poder político también es ayudada por tácticas de propaganda y acción directa de sectores reaccionarios y grupos de filiación ideológica en la extrema derecha, que en general son respaldados por los aparatos jurídico-policiales. Un factor que gana incidencia en las calles y que todo sugiere que van crecer, abriendo un espacio para que sus agentes presionen la escena política nacional y se alineen a lo que está ocurriendo a nivel continental.

No es sólo eso. Se sintoniza también con la frustración económica, el fracaso de soluciones políticas por la representación y la desestabilización de valores asociados a posiciones de poder en la familia, cultura, educación. Una producción subjetiva conservadora que tiene en los evangélicos y su base popular un vector de capilarización. Esta nueva derecha transitó del discurso petista a la radicalidad del discurso anti-político y “anti-sistema”, configurándose como una derecha que no habla sólo para las élites, sino también a los sectores populares y periféricos. Actuan en el vacío social dejado por la centroizquierda, que se sitúa sólo en la defensa de la democracia burguesa.

La figura despreciable de Bolsonaro se inserta en ese intento de profundización de la destrucción de los derechos sociales y de violencia patriarcal contra mujeres, LGBTs, indígenas, negros / as y quilombolas. Violencias que se materializaron en diversos ataques por Brasil protagonizados por sus partidarios, entre ellos, lo que resultó en el brutal asesinato del Maestro Moa del Katendê, en Salvador. Lejos de minimizar la barbarie que Bolsonaro representa es necesario insertarlo dentro de una lógica funcional de la aplicación del ajuste, de la recolonización imperialista del país a un ritmo más acelerado que en un gobierno de centroizquierda.

Las urnas no van derrotar al imperialismo, el ajuste fiscal y el proto-fascismo

El resultado de las elecciones, por lo tanto, no resuelve el complejo contexto planteado por la correlación de fuerzas negativa para la clase obrera. Todos los escenarios son de profundización de la lucha de clases y de las opresiones. El "voto útil" contra la chapa Bolsonaro hace como máximo una prórroga, llevan a un complicadísimo "tercer turno" que no se decidirá en las urnas. La lucha es a largo plazo para la construcción de una alternativa de clase y de masas que no se rinda a las razones de Estado, a la gobernabilidad ya los acuerdos subordinados al imperio. Pero que se constituya como fuerza social capaz de derrotar a la burguesía, el imperialismo y sus ataques.

Nuestras banderas de clase necesitan estar levantadas hacia arriba en este momento de ataque proto-fascista y ultraliberal. No podemos sucumbir al pánico que desmoviliza y al temor provocado por las elites reaccionarias. Nuestro papel es resistir activamente, reforzando la solidaridad de clase, garantizar la lucha en las calles y la movilización permanente de los de abajo!

Por eso defendemos:

- Unidad por el antifascismo más allá de las urnas, en las bases y en las calles. La lucha es lo que va a definir. La unidad se dará en actos, movilizaciones contra los ataques neoliberales y la barbarie promovida por Bolsonaro y sus correligionarios.

- Lucha por la defensa de los derechos sociales. Lucha contra las privatizaciones y los ataques a los de abajo. Lucha contra los ataques a la educación, reforma de los juiblados, lucha contra el aumento del costo de vida, contra la criminalización de los movimientos sociales y el proceso de genocidio del pueblo negro, periférico e indígena.

- Construcción de una huelga general contra el avance del fascismo y los ataques a los derechos de los trabajadores que es la agenda del imperialismo del próximo período, de las élites empresariales y políticas independientes de las elecciones.

¡Pueblo fuerte para barrar el fascismo!

¡Contra la barbarie neoliberal, lucha y organización!

CAB - Coordinación Anarquista Brasileña

O atual cenário político brasileiro exige muita lucidez e frieza para o conjunto dos lutadores e das lutadoras populares e sua análise da realidade. Nós da Coordenação Anarquista Brasileira, modestamente, buscamos dar nossa contribuição a compreensão do convulsionado cenário político-social, cujo principal corte se encontra no golpe jurídico-parlamentar que derrubou Dilma Rousseff do governo. Vivemos recentemente o chamado esgotamento do pacto da Nova República de 1988. Tal pacto, mantinha a exclusão social dos/as de baixo, enquanto garantia direitos jurídicos mínimos, numa coalizão que envolveu políticos burgueses, o empresariado, os militares e parte dos setores reformistas da esquerda.

A construção do Estado brasileiro, no entanto, sempre esteve mais próxima dos interesses das potências imperialistas de turno do que da maioria da população. O estado penal para os pobres sempre foi a norma das instituições da democracia burguesa. Os governos do PT, desde Lula, incrementaram a máquina criminal da ordem pública com todo um aparato legislativo-judicial que reproduziram o super-encarceramento dos pobres e negros e a parafernália repressiva que ataca as lutas sociais. O pacto de conciliação de classes foi rompido e o colaboracionismo rasgado para dar lugar à agenda agressiva do capitalismo financeiro sobre os direitos sociais, as liberdades parciais e os bens públicos, que foram conquistas históricas do movimento popular.

[Castellano]

The Melbourne Anarchist Communist Group have joined PUSH! Organising and Educating to Build an Anti-Fascist United Front. As its name implies, PUSH! aims to build a united front of working class organisations against Fascism. Our forces are modest, composed of a handful of groups and individual activists who have left CARF, but we are clear about our basic direction. ... The MACG will pursue our vision for an anti-Fascist united front within PUSH! We know that many groups in the labour movement don’t share our strategy, so they will have to be either won over or sidelined. And we know that the union bureaucracy is craven and conservative, but we place our faith in the rank and file workers who are Fascism’s targets. The struggle against Fascism is inseparable from the struggle against the union bureaucracy – but didn’t we know that already?

The Melbourne Anarchist Communist Group have joined PUSH! Organising and Educating to Build an Anti-Fascist United Front. As its name implies, PUSH! aims to build a united front of working class organisations against Fascism. Our forces are modest, composed of a handful of groups and individual activists who have left CARF, but we are clear about our basic direction.

As capitalism evolves ever more deadly contradictions, Right wing forces gather strength. Fascism, an ideology most people thought was defeated seventy years ago, has re-emerged. Like other reactionary forces, Fascists seek to blame society's problems on suitable scapegoats, but the distinguishing feature of Fascism is its use of violence as a strategy. By whipping up the middle classes into a frenzy of reaction, they create street gangs to attack vilified groups and “the enemy within” – progressive political forces. Ultimately, Fascists seek an open dictatorship to crush the unions and all other working class organisations. A Fascist group is a conspiracy to murder. Breaking it up is an act of self-defence and, if done using reasonable force, entirely justified.

Fascism can only be defeated by a united front, where workers from different tendencies unite all the Fascists’ targets through solidarity in action. In Australia today, this means that the unions must take the lead and rally the rest of the working class behind their banners. A mass demonstration of thousands, or even tens of thousands, of unionists and others would be unbeatable. The police could not disperse them and the Fascists would recoil in terror, to fall apart in bitter recriminations afterwards.

It is to pursue this vision that the MACG have left CARF and helped establish PUSH! While CARF has done essential work since 2015 in mobilising against Fascist rallies, it has put the only winning strategy in the too-hard basket. Increasingly, it abandoned building a united front that drew on broader forces and turned into a campaign group that merely attracted radicalised individuals. Worst of all, it turned away from the labour movement, writing off the unions as hopelessly conservative. CARF’s mobilisations have been a necessary stop-gap until we win the argument inside the unions, but they cannot win lasting victories when the constituency for Fascism keeps growing. There were some undemocratic practices within CARF, but we won’t dwell on them because frankly we’ve seen much worse and they only arose because of the political issues in contention.

The MACG will pursue our vision for an anti-Fascist united front within PUSH! We know that many groups in the labour movement don’t share our strategy, so they will have to be either won over or sidelined. And we know that the union bureaucracy is craven and conservative, but we place our faith in the rank and file workers who are Fascism’s targets. The struggle against Fascism is inseparable from the struggle against the union bureaucracy – but didn’t we know that already?

PUSH! can be contacted at antifascist.push@gmail.com or found on Facebook at: https://www.facebook.com/Antifascist.Push/.

NO PASARAN!

*Amongst the other media this announcement has been published in “The Anvil”, newsletter of the Melbourne Anarchist Communist Group (MACG), Vol 7/No 2, Sept.-Oct. 2018.

XIV Seminario Militante
Anarquismo y movimientos sociales de 1968

Introducción y perspectivas globales. 18 de octubre
América Latina. 25 de octubre.
Colombia. 1 de noviembre
Nuevos movimientos sociales. 8 de noviembre

Link del video invitacional: https://www.youtube.com/watch?v=e2kag3E7-oI
Link del evento en facebook: https://www.facebook.com/events/431084437422318/

Jueves 6:00 pm.
Centro Cultural Conuco (Calle 33ª #19-46)
[Una cuadra al sur de la Calle 34, media cuadra debajo de la carrera 19]
Teusaquillo, Bogotá

Grupo Libertario Vía Libre

XIV Seminario Militante
Anarquismo y movimientos sociales de 1968

Introducción y perspectivas globales. 18 de octubre
América Latina. 25 de octubre.
Colombia. 1 de noviembre
Nuevos movimientos sociales. 8 de noviembre

Link del video invitacional: https://www.youtube.com/watch?v=e2kag3E7-oI
Link del evento en facebook: https://www.facebook.com/events/431084437422318/

Jueves 6:00 pm.
Centro Cultural Conuco (Calle 33ª #19-46)
[Una cuadra al sur de la Calle 34, media cuadra debajo de la carrera 19]
Teusaquillo, Bogotá

Grupo Libertario Vía Libre

1939-1952: Η ένοπλη αντίσταση κατά του καθεστώτος Φράνκο
Μια ματιά στον παράνομο, υπόγειο, αντάρτικο και ένοπλο αγώνα των Ισπανών αναρχικών και των αντιφασιστών ενάντια στο καθεστώς του στρατηγού Φράνκο, μετά την ήττα στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο και την Επανάσταση του 1936-1939

Ο αντάρτικος αγώνας ενάντια στον φρανκισμό αναδύθηκε στις ημέρες που ακολούθησαν την εξέγερση του στρατού κατά της Ισπανικής Δημοκρατίας στις 18 Ιουλίου 1936. Σε ολόκληρη τη χώρα οι εργαζόμενοι ξεκίνησαν μια επανάσταση και πήραν τα όπλα ενάντια στις ένοπλες δυνάμεις. Σε περιοχές που έπεφταν αμέσως στον έλεγχο των ανταρτών, ξεδιπλώθηκε μια αιματηρή καταστολή υποχρεώνοντας πολλούς αντιφασίστες να πάρουν τα κοντινά βουνά και τους λόφους για να σώσουν τα τομάρι τους. Αυτό επαναλήφθηκε κατά τη διάρκεια του σχεδόν τριετούς εμφυλίου πολέμου, καθώς αρκετές περιοχές κατακτήθηκαν, η μια μετά την άλλη, από το γαλλικό στρατό και επεκτάθηκε ουσιαστικά στο σύνολο της χερσονήσου, αφού οι Ρεπουμπλικανικοί στρατιώτες παραδόθηκαν στη ζώνη Κέντρου-Λεβάντε στις 31 Μαρτίου 1939.

Πολύ λίγα έχουν γραφτεί για την κλίμακα του ένοπλου αγώνα κατά του Φράνκο μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Ήταν και είναι ακόμα γνωστό σε λίγους. Μια βαριά σιωπή έχει πέσε πάνω από τους μαχητές, για διάφορους λόγους. Σύμφωνα με τον προσωπικό φίλο του Φράνκο αντιστράτηγο τη Εθνικής Φρουράς, Camilo Alonso Vega -ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την εκστρατεία κατά των αντάρτικων ομάδων για δώδεκα χρόνια- η ληστεία (ο όρος που πάντα χρησιμοποιούσαν οι φρανκιστές για να περιγράψει την αντάρτικη δραστηριότητα) ήταν ζήτημα «μεγάλης σημασίας» στην Ισπανία , διότι «διέκοψε τις επικοινωνίες, απωθούσε τους λαούς, κατέστρεψε την οικονομία μας, κατέστρεψε την ενότητά μας και μας δυσφημούσε στα μάτια του έξω κόσμου».

Μόλις λίγες μέρες προτού αναφερθούν αυτοί οι λόγοι, ο στρατηγός Φράνκο δικαιολόγησε τη σιωπηλή σιωπή που επιβλήθηκε στις αναφορές περί της ένοπλης αντιπολίτευσης και τις προσπάθειες να σταματήσει, όταν δήλωσε ότι «οι θυσίες της Εθνικής Φρουράς κατά τα χρόνια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έγιναν ανιδιοτελώς και σιωπηλά, διότι, για λόγους πολιτικής και ασφάλειας, δεν ήταν σκόπιμο να δημοσιοποιηθούν οι θέσεις, οι συγκρούσεις, οι αριθμοί των ατυχημάτων ή τα ονόματα εκείνων που έπεσαν στην εκτέλεση του καθήκοντός τους, με μια ηρωική και μη ειλικρινή θυσία». Η κάλυψη αυτή συνεχίστηκε μέχρι τις ημέρες μας. Σε ένα πρόγραμμα της ισπανικής τηλεόρασης (TVE) με τίτλο Guerrilla Warfare και μεταδόθηκε το 1984, ο στρατηγός Manuel Prieto Lopez αναφερόταν κυνικά στους αντιφρανκικούς μαχητές ως ληστές και δολοφόνους.

Όχι ότι αυτό θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη -κατά την περίοδο που χαρακτηρίστηκε ως η πολιτική μετάβαση στη δημοκρατία (Νοέμβριος 1975 - Οκτώβριος 1982), όλες οι πολιτικές δυνάμεις, οι υψηλοί χρηματοδότες, οι βιομήχανοι, οι στρατιωτικές και οι εκκλησιαστικές αρχές, αποφάσισαν ότι οι αναφορές στο παρελθόν ήταν ακατάλληλες και ότι η παρατεταμένη αιμοδοσία της εποχής του Φράνκο θα πρέπει να παραδοθεί στη λήθη. Αυτή η συναίνεση είναι σταθερή σήμερα *, και οι ιστορικοί που θέλουν να σηκώσουν το πέπλο τους αντιμετωπίζουν ανυπέρβλητα εμπόδια όταν προσπαθούν να εξετάσουν τα αρχεία του Κράτους, της Εθνικής Φρουράς ή της Αστυνομίας.

Δεν έχουμε αξιόπιστη κατανομή των συνολικών αριθμών για τους αντάρτες ή για τα θύματα και τα ατυχήματα που υπέστησαν ή προκάλεσαν οι δυνάμεις ασφαλείας και ο στρατός. Αν θέλουμε να καταλάβουμε τι ήταν αυτός ο άνισος αγώνας εναντίον της δικτατορίας, η μόνη μας επιλογή είναι να στραφούμε σε αριθμούς που δημοσιοποιήθηκαν το 1968 -φαίνεται μία και μόνη φορά- σύμφωνα με την οποία η Εθνική Φρουρά είχε 628 θύματα (258 θάνατοι) μεταξύ 1943 και 1952: περίπου 5.548 “ληστές” εξαφανίστηκαν σε 2.000 αψιμαχίες, πολλές από τις οποίες εξελίχθηκαν σε μάχες πλήρους κλίμακας. Οι αριθμοί για αυτήν την εξάλειψη έχουν ως εξής: σκοτώθηκαν 2,166; συνελήφθησαν ή παραδόθηκαν 3,382. συνελήφθησαν ως σύνδεσμοι, βοηθοί ή συνεργάτες 19.407. Μια ντροπιαστική σιωπή περιβάλλει τα προηγούμενα χρόνια μεταξύ του 1939 και του 1942, όταν μονάδες του κανονικού στρατού και της Λεγεώνας των Ξένων, με υποστήριξη πυροβολικού προσπάθησαν να εξαλείψουν τους αντάρτες. Τα προαναφερθέντα αριθμητικά στοιχεία για τα θύματα της Εθνικής Φρουράς στα χέρια των ανταρτών μπορεί να μειωθούν. Αν συγκρίνουμε τους καταλόγους των νεκρών ανδρών της Εθνικής Φρουράς κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, όπου δεν έχει καταχωρηθεί λόγος θανάτου, με τη θνησιμότητα κατά τη διάρκεια των ετών της ειρήνης, βρίσκουμε ένα πλεόνασμα θανάτων που είναι (ανεξάρτητα από το αν είναι αποτέλεσμα ασθένειας ή ατυχήματος) ανεξήγητο και φθάνουμε σε αυτό που είναι αναμφισβήτητα ένας αριθμός πιο κοντά στην αλήθεια: περίπου 1.000 θάνατοι στην ενεργό υπηρεσία.

Η κλιμάκωση της αντάρτικης δραστηριότητας ξεκίνησε το 1943, όταν η διαδεδομένη πεποίθηση ότι το Τρίτο Ράιχ είχε νίκη στο χέρι της άρχισε να εξασθενεί, ακολουθώντας την αιματηρή πορεία των ελίτ διαχωρισμών του Γερμανικού Στρατού στο Στάλινγκραντ. Καθώς η παλίρροια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου εκδηλώθηκε, οι αντιφρανκικοί αντάρτες, όπως θα περίμενε κανείς, αναπήδησαν πίσω από την άποψη του ηθικού και του δυναμισμού και από το 1944 και μετά αναπτύχθηκαν σε μεγάλο βαθμό. Η ακμή της ήταν το 1946-1947. Μετά από αυτό, εν μέρει ως συνέπεια της διεθνούς πολιτικής που επιδίωκε την προσέγγιση με τον Φράνκο, μια πτώση που έληξε με την κατάρρευση της αντάρτικης δραστηριότητας το 1952. Στη Βαρκελώνη, τη Μαδρίτη, τη Βαλένθια και σε άλλες πόλεις, η αστική αντάρτικη δραστηριότητα παρέμεινε για μια δεκαετία ή τόσο περισσότερο.
Μετά το 1944, οι αντάρτες που δρούσαν στο εσωτερικό της Ισπανίας έλαβαν σημαντικές ενισχύσεις από τους εξόριστους συμπατριώτες τους που είχαν παίξει ενεργό ρόλο στην απελευθέρωση της Γαλλίας και στη Γαλλική Αντίσταση. Αυτοί ήταν άρτια καταρτισμένοι και πεπειραμένοι άνδρες εξοπλισμένοι με σύγχρονα όπλα και αρκετά εύχρηστες υψηλής εκρηκτικές ουσίες όπως το πλαστικό. Οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονταν από τη Γαλλία και σε μικρότερο αριθμό από τις χώρες της Βόρειας Αφρικής. Κομμουνιστές ηγέτες που κατηγορούνταν για αντάρτικη δραστηριότητα ήρθαν από την Αμερική μέσω της Λισαβόνας και του Βίγκο. Οι κομμουνιστές θεωρούσαν δεδομένο ότι η πολεμική κραυγή «Να πάρουμε πίσω την Ισπανία!» θα ήταν το μήνυμα μιας γενικής λαϊκής εξέγερσης εναντίον του καθεστώτος του Φράνκο, μετατρέποντάς την σε ένα σπουδαίο τραγούδι και χορό γι’ αυτή τη συγκριτικά μαζική βοήθεια.

Περίπου 3.000 αντάρτες που οργανώθηκαν στη Γαλλία με τα ίδια όπλα που είχαν χρησιμοποιήσει για να πολεμήσουν εναντίον των Ναζί, έκαναν δύο κύριες επιθέσεις κατά μήκος των Πυρηναίων το 1944. Η πρώτη έγινε στην Ναβάρα στις 3 και 7 Οκτωβρίου: η δεύτερη έγινε μέσω της Καταλονίας με στόχο να εγκατασταθεί ένα προγεφύρωμα στο Vall d'Aran όπου θα μπορούσε να εγκατασταθεί μια προσωρινή δημοκρατική κυβέρνηση. Θεωρήθηκε επίσης δεδομένο ότι, ενώπιον ενός τέτοιου τετελεσμένου γεγονότος, οι Σύμμαχοι θα προχωρούσαν στην ανατροπή του Φράνκο. Αυτές οι επιθέσεις αποκρούστηκαν εύκολα -αφού το καθεστώς είχε προειδοποιηθεί εκ των προτέρων - επειδή η ισπανική κυβέρνηση είχε λάβει όλα τα κατάλληλα μέτρα. Ωστόσο, υπήρχαν πολλοί αντάρτες που αρνούνταν να επιστρέψουν στις βάσεις τους και επέλεξαν να διεισδύσουν στο εσωτερικό της χώρας σε μικρές ομάδες. Εκεί ενίσχυσαν τις υπάρχουσες αντάρτικες ζώνες και δημιούργησαν νέες όπου δεν υπήρχαν.

Τα όπλα που έφεραν ήταν πολύ πιο αποτελεσματικά και καλύτερα προσαρμοσμένα σε αντάρτες. Το πιο συνηθισμένο όπλο ήταν το βρετανικό όπλο Sten ή το γερμανικό M.P. 38. Και τα δύο ήταν όπλα ταχείας ανάφλεξης και χρησιμοποιούσαν πυρομαχικά 9 χιλιοστών τα οποία ήταν τα πιο άφθονα. Τα αμερικανικά όπλα όπως το πιστόλι Colt χρησιμοποιούνταν επίσης, όπως και (σε ​​μικρότερο αριθμό) τα αυτόματα Thompson, ένα βαρύτερο αλλά εξαιρετικά αποτελεσματικό όπλο. Οι μαχητές που εισέρχονταν στην Ισπανία έφεραν μαζί τους ένα δοκιμασμένο ηθικό σφυρηλατημένο με νίκες εναντίον των Ναζί και με την πεποίθηση ότι ο Φράνκο δεν θα μπορούσε να επιβιώσει από την πτώση του Αδόλφου Χίτλερ και του Μπενίτο Μουσολίνι. Είχαν επίσης οργανωτική εμπειρία πίσω από τις ισχυρές ιδεολογικές τους πεποιθήσεις, αναρχικές, σοσιαλιστικές ή κομμουνιστικές, εμπειρίες που θα μεταμόρφωναν γρήγορα το φαινόμενο του αντάρτικου καθώς προσέφεραν αυξημένη συνεκτικότητα μεταξύ αμέτρητων διάσπαρτων αντάρτικων ομάδων. Οι κύριοι χώροι της αντάρτικης δραστηριότητας ήταν εκείνοι των οποίων τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά καθιστούσαν την άμυνα και την επιβίωση πιο πιθανή, δηλαδή περιοχές βουνών και περιοχές που παρείχαν επαρκή κάλυψη. Για παράδειγμα, στην Ανδαλουσία υπήρχαν αμέτρητες αντάρτικες ομάδες, μερικές από αυτές αριθμώντας πάνω από 100 μέλη. Στην Αστούρια, οι αντάρτες οργάνωναν τεράστιες επιχειρήσεις, όχι άσχετες με μια βαθιά ριζωμένη πολιτική συνείδηση: άλλωστε η εξέγερση των ανθρακωρύχους της Αστούριας τον Οκτώβριο του 1934 δεν ήταν παλιά. Σε πολλές περιοχές, η αντάρτικη δραστηριότητα ήταν διακεκομμένη και αυθόρμητη, καθώς οι αντάρτικες ζώνες μετακινούνταν για διάφορους λόγους, ανάλογα με τις κινήσεις των αντεπαναστατικών δυνάμεων. Το στυλ και η φύση του αντάρτικου αγώνα ποικίλλει ανάλογα με το έδαφος και τους πόρους των εμπλεκόμενων ατόμων και ομάδων. Στις δραστηριότητες περιλαμβάνονταν ο βομβαρδισμός στρατηγικών στόχων, επιθέσεις (πολιτικές δολοφονίες), κυκλοφορία όπλων, προστασία των ατόμων και των ομάδων που ασχολούνταν με την υπόγεια πολιτική δραστηριότητα, ληστείες τραπεζών και παραχαράξεις ντοκουμέντων για τη χρηματοδότηση του αγώνα και την αποσταθεροποίηση της οικονομίας. Επίσης, μερικές πιο θεαματικές ενέργειες: αποστολές απελευθέρωσης συλληφθέντων συντρόφων, ανοιχτές μάχες με φασιστικές δυνάμεις, και ακόμη και μια προσπάθεια να βομβαρδισμού του Φράνκο από τον αέρα! (Τρεις άνδρες σε ένα ελαφρύ αεροσκάφος ήρθαν μέσα σε ένα εύρος μαλλιών από την πτώση των εμπρηστικών και των θρυμματισμένων βόμβων του στρατηγού και των συμμάχων του κατά τη διάρκεια μιας Ρεγκάτα το 1948).

Ένα παράδειγμα που συνοψίζει τη νοοτροπία και το πνεύμα του αντάρτικου κινήματος της εποχής μας δίνει μια μικρή ομάδα αναρχικών ανταρτών, με επικεφαλής τον παλαίμαχο μαχητή Francisco Sabate Llopart (El Quico). Κατά την επιστροφή τους στην Ισπανία μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, μια από τις πρώτες αποστολές που ανέλαβαν ήταν η «απαλλοτρίωση» χρημάτων και τιμαλφών σε μια σειρά ληστειών τοπικών μεγαλοεπιχειρηματιών. Με την ολοκλήρωση της «επιχείρησης», οι «επισκέψεις» θα έμεναν μια σημείωση όπως η επόμενη, που έγινε στο σπίτι ενός πλούσιου ιδιοκτήτη μεγάλου καταστήματος, του Manuel Garriga: «Δεν είμαστε ληστές, είμαστε αγωνιστές της ελευθεριακής αντίστασης. Αυτά που μόλις πήραμε θα είναι μια μικρή βοήθεια στα ορφανά και πεινασμένα παιδιά εκείνων των αντιφασιστών που εσείς και το είδος σας έχετε εκτελέσει. Είμαστε άνθρωποι που δεν είχαμε ποτέ και ποτέ δεν θα ικετεύσουμε για κάτι τέτοιο. Εφόσον έχουμε τη δύναμη να το κάνουμε, θα αγωνιστούμε για την ελευθερία της ισπανικής εργατικής τάξης. Όσο για σένα, Γκαρίγκα, αν και είσαι δολοφόνος και κλέφτης, σε έχουμε σώσει, γιατί εμείς οι ελευθεριακοί εκτιμούμε την αξία της ανθρώπινης ζωής, κάτι που δεν έχετε ποτέ και δεν είναι πιθανό να καταλάβετε». Ένα μικρό παράδειγμα του πώς, παρά την απώλεια του πολέμου και τη σκληρότητα της φασιστικής καταπίεσης, όσοι συμμετείχαν στην αντίσταση κατάφεραν να διατηρήσουν την πολιτική τους, την ανθρωπιά τους και τον αυτοσεβασμό τους.
Η ένοπλη αντιπολίτευση στον Φράνκο δεν αποτελούσε πλέον σοβαρό πρόβλημα μετά το 1949 και, όπως είπαμε, εξαφανίστηκε γύρω στο 1952. Εκτός από τα σοβαρά πλήγματα από την Εθνική Φρουρά και τον Στρατό, η απουσία ενός συστήματος υλικοτεχνικής υποστήριξης για τους μαχητές και, πάνω απ’ όλα, το γεγονός ότι τα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης επέλεξαν να προάγουν τη διπλωματία ως υποκατάστατο των όπλων, κατέστησε αδύνατη τη συνέχιση της επιθετικής δραστηριότητας της αντιπολίτευσης.

Ένα άλλο ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο στην εκκαθάριση του αγώνα αντάρτικου ήταν η άφιξη στη σκηνή, το 1947, ενός εξαιρετικά καταρτισμένου και εκπαιδευμένου προσωπικού δυνάμεων ασφαλείας με τη μορφή «αντι-αντάρτικων ομάδων», ντυμένων και οπλισμένων στο στυλ των ανταρτών και προκαλώντας σύγχυση και τρόμο στο ίδιο τους το σπίτι τους. Αυτές οι «αντι-συμμορίες» πραγματοποιούσαν ακόμη και άγριες δολοφονίες που αποδίδονταν στους αντάρτες, με σκοπό να τους οδηγήσουν σε δυσφήμιση και να τους απογυμνώσουν από τη λαϊκή υποστήριξη. Και πάλι, η διείσδυση «φυτευτών» αστυνομικών στις αντάρτικες ζώνες ήταν εξαιρετικά αποτελεσματική και κατέστησε δυνατή την εξάρθρωση ορισμένων από τις σημαντικότερες ομάδες.
Στην Αστούριας, το 1948, περίπου 30 σοσιαλιστές αντάρτες επιβιβάστηκαν σε ένα γαλλικό ψαροκάικο που είχε φτάσει ειδικά για να τους συλλέξει και να τους διεκπεραιώσει στο St Jean de Luz στη Γαλλία. Στο Levante, οι τελευταίοι αντάρτες στην περιοχή, γύρω στις δύο δωδεκάδες που επέζησαν, διέφυγαν στη Γαλλία το 1952. Στην Ανδαλουσία, λίγες ομάδες επέζησαν μέχρι τα τέλη του 1952, αλλά οι ηγέτες τους -όπως ο αναρχοσυνδικαλιστής Bernabe Lopez Calle (1889-1949)- είχαν ήδη πέσει στις μάχες. Μερικοί κατάφεραν να ξεφύγουν από το Γιβραλτάρ ή τη Βόρεια Αφρική, αλλά, ως επί το πλείστον, σκοτώθηκαν σε ένοπλες συγκρούσεις: άλλοι εκτελέστηκαν με την γκαρότα (θάνατος με στραγγαλισμό) ή από εκτελεστικά αποσπάσματα: εκείνοι που διέφυγαν από αυτή τη μοίρα μερικές φορές έκατσαν στη φυλακή μέχρι και 20 χρόνια.

Το 1953, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν μια συνθήκη στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας με τον Φράνκο. Δύο χρόνια αργότερα, η Ισπανία του Φράνκο έγινε μέλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Εντούτοις, αν και όλα χάθηκαν, λίγοι σκληροτράχηλοι αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν τον αγώνα: στην Κανταβρία, οι δύο τελευταίοι αντάρτες Juan Fernandez Ayala (Juanin) και Francisco Bedoya Gutierrez (El Bedoya) σκοτώθηκαν τον Απρίλιο και τον Δεκέμβριο του 1957 αντίστοιχα. Στην Καταλονία, ο Ramon Vila Capdevila (Caraquemada), ο τελευταίος αναρχικός αντάρτης, σκοτώθηκε από την Εθνική Φρουρά τον Αύγουστο του 1963. Αλλά η τιμή του τελευταίου αντάρτη πρέπει να πάει στον Jose Castro Veiga (El Piloto) ο οποίος πέθανε χωρίς ποτέ να εγκαταλείψει τα όπλα, στην επαρχία Lugo (Γαλικία) τον Μάρτιο του 1965.

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για την αποτυχία της αντάρτικης εκστρατείας εναντίον του Φράνκο και μολονότι ο ανοιχτός ανταρτοπόλεμος είχε τελειώσει στη δεκαετία του ’50, το κίνημα ενάντια στον Φράνκο συνέχισε, όπως και η υπόγεια πολιτική δραστηριότητα, μέχρι την τελική κατάρρευση του καθεστώτος. Αυτό που οι αντάρτες ήθελαν να επιτύχουν ήταν η ανοιχτή εξέγερση ενάντια στον Φράνκο. Αυτό που μας δείχνουν σήμερα, μέσα από τη φιλοδοξία και τη θυσία τους, είναι ότι η βάρβαρη καταπίεση της προοδευτικής εργατικής τάξης μετά τον εμφύλιο πόλεμο δεν ξεκίνησε χωρίς αμφισβήτηση. Η πλήρης ιστορία του αντάρτικου αγώνα, όπως δηλώνει ο Tellez σε αυτό το άρθρο, εξακολουθεί να αποκαλύπτεται. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε σήμερα είναι να χαιρετίσουμε τους άντρες και τις γυναίκες της αντίστασης που έδωσαν τη ζωή τους, όχι μόνο για την υπεράσπιση της τάξης τους, αλλά για ένα μέλλον όπου οι κοινωνικές δομές που δημιουργούν τους Φράνκο θανατώνονται μαζί τους.

*Το κείμενο αυτό γράφτηκε αρχικά το 1996 και δημοσιεύτηκε στο Fighting Talk, τεύχος 15. Μετέπειτα εμφανίστηκε μια εκδοχή του εδώ: https://libcom.org/history/1939-1965-armed-resistance-t...ranco. Μετάφραση: Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης, Οκτώβρης 2018.