user preferences

Recent articles by Άγις Στίνας

imageΠερί «κοινωνι&#... 0 comments

textΣοσιαλισμός ... 0 comments

textΠροδρομικές ... 0 comments

Recent Articles about Ελλάδα / Τουρκία / Κύπρος Ιστορία (γενική)

Το Πολυτεχνε ... Nov 18 21 by Δήμος Βοσινάκης

Η επανάσταση &#... May 05 21 by Αναρχικοί Αναργύρων–Καματερού

Η επανάσταση &#... Mar 30 21 by Πρωτ. Αναρχικών Αγ. Αναργύρων–Καματερού

Δουλοπαροικία και Κοινωνική Επανάσταση

category Ελλάδα / Τουρκία / Κύπρος | Ιστορία (γενική) | Γνώμη / Ανάλυση author Sunday August 10, 2008 21:14author by Άγις Στίναςauthor email ngnm55 at gmail dot com Report this post to the editors

Στα Επτάνησα – Μέρος Β’

Γι’ αυτά τα απέραντα, αλλά λογγιασμένα και από αιώνες ακαλλιέργητα αρχοντικά ελαιοκτήματα της Κέρκυρας, δεν υπάρχει άμεσα τουλάχιστον παρά μία και μόνη λύση: η δίχως αποζημίωση απαλλοτρίωση τους και η διανομή στους ακτήμονες και φτωχούς χωρικούς.

Μια μεταβίβαση... εις εαυτόν

Πρώτη φορά το 1825, δημοσιεύεται ο Νόμος 36 του Β’ Κοινοβουλίου που καθιστά τα τιμάρια ελεύθερα από την κυριότητα της Κυβέρνησης υπό ορισμένους όρους. Το 1827 με το Νόμο 67 παρέχεται και στους αγρότες το δικαίωμα να μετατρέπουν σε χρήμα τα εδαφονόμια κ.λπ. και να απαλλαγούν και εντελώς απ’ αυτά με χρηματική εξαγορά. Πριν όμως από οποιαδήποτε πρακτική εφαρμογή, ο νόμος αυτός ανατρέπεται από το Νόμο 26 του Γ’ Κοινοβουλίου, που χορηγεί μόνον στους τιμαριούχους το δικαίωμα να αποκτήσουν την κυριότητα των τιμαρίων. Κράτησε σε ισχύ ο νόμος αυτός δέκα χρόνια. Και στα δέκα αυτά χρόνια, αρκετοί τιμαριούχοι αποκτήσανε την κυριότητα των τιμαρίων, κυριολεκτικά με πενταροδεκάρες.

Το καθεστώς της αγγλικής «Προστασίας» ήταν ο χρυσός αιώνας των φεουδαρχών της Επτανήσου. Η εξουσία είχε περάσει στα δικά τους χέρια και οι στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις της «Προστασίας» ήταν στη διάθεση τους. Και όπως γίνεται πάντα. από καταβολής κόσμου, χρησιμοποίησαν τη δύναμη τους για να αυξήσουν τα προνόμια τους και να τα κατοχυρώσουν νομικά. Ο Νόμος 26 του Γ’ Κοινοβούλιο, απλοελληνικά σημαίνει, ότι οι άρχοντες που αποτελούσαν το Γ’ Κοινοβούλιο, διορισμένοι εκεί από τους Άγγλους αποφασίζουν να μεταβιβάσουν την κυριότητα των τιμαρίων από το Κράτος, στους εαυτούς τους.

Ρωσσότουρκοι οι «ελευθερωτές»

Ο υπ’ αριθμόν 26 Νόμος του Γ’ Κοινοβουλίου, όπως και η πρώτη ληστρική επιδρομή στην ύπαιθρο, είναι γνήσια προϊόντα της κατάστασης που δημιουργήθηκε στην Ευρώπη μετά την οριστική πτώση του Κορσικανού Γίγαντα.

Ορισμένοι «προοδευτικοί» όπως θέλουν να αυτοκαλούνται, διανοούμενοι, γράφοντας με την ευκαιρία της επετείου της ένωσης της Επτανήσου σχετικά με τη γαλλική κατοχή, νόμισαν υποχρέωση τους να φέρουν σε γνώση των σημερινών γενεών, απ’ όλα όσα διαδραματίστηκαν τότε, μόνον ότι τους χρειάζονταν για να δυσφημήσουν τον γαλλικό στρατό: «Ο στρατός αυτός ήταν ρακένδυτος», «τρέφονταν εις βάρος του πληθυσμού», «Κορόιδευε το λείψανο του Αγίου Σπυρίδωνος». Πάντα και στα πιο επικά γεγονότα της ιστορίας, όταν ψάξεις θα βρεις κηλίδες και στίγματα και βρωμιές. Όμως μόνον βαθύτατα αντιδραστικοί ή παθολογικοί τύποι, ειδικά ασχολούνται σ’ αυτές τις μεγάλες στιγμές της ιστορίας για να δούνε μην φαίνεται τίποτε από τον πισινό της. Είναι αλήθεια ότι οι Γάλλοι στρατιώτες ζούσαν εις βάρος των φτωχών εφοδίων της νήσου, αλλά την ευθύνη γι’ αυτό την είχαν οι Αγγλοι που, με τον αποκλεισμό, τους είχαν στερήσει από όλες τις πηγές του ανεφοδιασμού τους. Η ειρωνεία εις βάρος του λειψάνου του Αγίου Σπυρίδωνος ήταν βέβαια μία απρεπής πρόκληση στα θρησκευτικά αισθήματα του πληθυσμού, παρ’ όλο που οι μεσαιωνικές λιτανείες και η απάτη των θαυματουργών λειψάνων δεν μπορούσε παρά αυθόρμητα να προκαλεί την ειρωνεία και την αγανάκτηση των ελευθέρων ανθρώπων.

Οι Γάλλοι στην Κέρκυρα καταργήσανε τα τιμάρια, κάψανε σε επίσημη συμβολική τελετή στις 5 Ιουλίου 1797 το Λίμπρο Ντόρο, το μητρώο δηλαδή των ευγενών της Κέρκυρας και πράγμα που έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία, μεταμορφώσανε τους ταπεινούς δουλοπάροικους σε ατίθασους αντάρτες. Απ’ αυτά τα ρακένδυτα, αλλά γεμάτα πάθος και φωτιά στρατεύματα, αντλήσανε οι χωρικοί μας τη δύναμη να προβάλλουν μια σθεναρά και ηρωική αντίσταση ενάντια στους Ρωσότουρκους όταν αυτοί επανέφεραν τον θεσμό των τιμαρίων. (Πριν από χρόνια είχε προβληθεί σε κινηματογράφους στην Αθήνα μία σοβιετική ταινία όπου ο Ουσάκωφ, ο μονόφθαλμος τσαρικός ναύαρχος, αρχηγός των Ρωσοτούρκων, παρουσιάζεται για ελευθερωτής της Κέρκυρας από τους Γάλλους). Και φαίνεται πως η αντίσταση αυτή ήταν πολύ ισχυρή. «Οταν κατέλαβαν οι Ρωσότουρκοι την νήσο, επηκολούθησε επί μακρόν περίοδος αναρχίας». Αυτό μας πληροφορούν οι επίσημοι ιστορικοί που είναι πάντα τόσο αυστηροί στις κρίσεις τους για τους απόκληρους όταν αυτοί εξεγείρονται, όσο είναι επιεικείς για τους εκμεταλλευτές όταν αυτοί πνίγουν στο αίμα τους εξεγερμένους δούλους, δουλοπάροικους ή προλετάριους. Όταν ξανάρθαν οι Γάλλοι ξανάρχισε πάλι το ρεμπελιό.

Οι επιδρομές των αρχόντων

Όμως η «τάξη» που δεν μπόρεσαν να επιβάλλουν οι ορδές του Μοντσενίγου και Ουσάκωφ, αποκαταστάθηκε μόνον όταν η Ιερά Συμμαχία, συντρίβοντας τον Ναπολέοντα, ύψωνε το απαίσιο ανάστημα της πάνω σ’ όλη την αιμάσσουσα και ρημαγμένη Ευρώπη. Ήρθε τώρα η σειρά των αρχόντων.

Οι χωρικοί στα χρόνια του ρεμπελιού είχαν σταματήσει να πληρώνουν τους άρχοντες. Τώρα όμως που η «τάξη» επεβλήθηκε στον κόσμο, οι άρχοντες ζητάνε να πληρωθούν αμέσως και στο σύνολο τους όλα «τα καθυστερημένα». Και επειδή αυτό ήταν αδύνατο για τους αγρότες, δεν προλαβαίνουν τα δικαστήρια να εκδίδουν αποφάσεις αμέσως εκτελεστές για εξώσεις, κατασχέσεις, φυλακίσεις...

Αυτή την επιδρομή δεν θα τη βρούμε σε καμία ιστορία. Θα τη βρούμε στη μνήμη των χωρικών μας όπως τους την μετέδωσαν οι πατέρες τους, στα αρχεία των δικαστηρίων και των υποθηκοφυλακείων και στις τοπωνυμίες μέσα στα απέραντα κτήματα των αρχόντων, που εξακολουθούν να διατηρούν τα ονόματα των παληών καλλιεργητών τους. Την επιδρομή τη σταμάτησε ο επαναστατικός τυφώνας που σάρωσε και ανέσκαψε ολόκληρο το κοινωνικό έδαφος της Ευρώπης το 1848. Το ρεμπελιό ξανάρχισε. Η εξέγερση της Κεφαλλονιάς είχε κάνει και Άγγλους και καταχθόνιους και φιλελεύθερους και ορισμένους ακόμα αρχηγούς ριζοσπάστες να παγώσουν από το φόβο τους. Παρ’ όλες τις κρεμάλες, τις φυλακίσεις, τις εκτοπίσεις που ακολούθησαν την αιματηρή καταστολή της εξέγερσης το πνεύμα της ανταρσίας διατηρήθηκε ζωντανό μέχρι το 1864.

Ξέρουμε πόσο τραγικά διαψευστήκανε όλα όσα με τόση λαχτάρα περίμεναν οι χωρικοί μας από την Ένωση. Και το αποτέλεσμα: ο ενθουσιασμός εξατμίζεται, το ηθικό και η πίστη καταρρέουν. Δημιουργείται μία κατάσταση απ’ αυτές που εκπλήσσουν τους ιστορικούς, αλλά που συμβαίνει συχνά στην ιστορία: η μαχητική μάζα των χωρικών σκορπάει και γίνεται σκόνη, ο αντάρτης γίνεται ταπεινός επαίτης.

Έτσι δημιουργείται και το κλίμα για μια δεύτερη ληστρική επιδρομή. Και πάλι επειδή στα χρόνια της πάλης, της πολιτικής δραστηριότητας, του ενθουσιασμού και των ελπίδων, οι χωρικοί είχαν σταματήσει νσ πληρώνουν είχε συσσωρευτεί ένας πελώριος όγκος καθυστερημένων παροχών και χρεών. Οι άρχοντες απαιτούν την εξόφληση τους και επειδή αυτό ήταν αδύνατο μπαίνει πάλι σε κίνηση ο μηχανισμός των δικαστικών αποφάσεων, των κλητήρων, των εξώσεων, των κατασχέσεων, των προσωπικών κρατήσεων. Η διαφορά από προηγούμενα τώρα είναι ότι αυτά γίνονται εν ονόματι του βασιλέως των Ελλήνων...

Εφιαλτικές σκηνές διαδραματίζονται στα χωριά μας, σ’ αυτά τα χωριά που φεγγοβολούσαν από χαρά και ελπίδες τις μέρες της Ένωσης. Αυτοί οι ίδιοι οι χωρικοί που με λύσσα βροντοφωνούσαν από τα μουράγια «έχουμε τα στήθη μας» όταν τα αγγλικά πυροβόλα καταστρέφανε τα φρούρια και τα οχυρά του Βίδου, πτώματα και ράκη σήμερα από την πίκρα δεν είχαν το κουράγιο ούτε να ανοίξουν το στόμα τους να διαμαρτυρηθούν...

Μόνη λύση η απαλλοτρίωση

Γι’ αυτά τα απέραντα, αλλά λογγιασμένα και από αιώνες ακαλλιέργητα αρχοντικά ελαιοκτήματα της Κέρκυρας, δεν υπάρχει άμεσα τουλάχιστον παρά μία και μόνη λύση: η δίχως αποζημίωση απαλλοτρίωση τους και η διανομή στους ακτήμονες και φτωχούς χωρικούς.

Το (χέρι), η στοργή και οι αναμφισβήτητες ικανότητες του Κερκυραίου καλλιεργητή, θα κάνουν αληθινά θαύματα. Οι σημερινοί έρημοι και λογγισμένοι αρχοντικοί ελαιώνες θα μεταμορφωθούν σε τροπικά περιβόλια...

Κι ακόμα, με τη διανομή των αρχοντικών ελαιώνων θα πολλαπλασιαστεί στην Κέρκυρα η οικόσιτος κτηνοτροφία. Σήμερα, είναι τόσο ασφυκτικά περιορισμένη η μικροίδιοκτησία, που και τα προαύλια από τα σπίτια μέσα στα χωριά, έχουν γίνει κήποι και είναι αδύνατο μια οικογένεια να έχει λίγες κότες δίχως να έχει συνεχείς προστριβές και φαγωμάρες με τους γείτονες και τους αγροφύλακες.

Όταν όμως πάρει κάθε αγροτική οικογένεια 400 - 500 συγκεντρωμένα αρχοντικά ελαιόδεντρα θα μπορέσει να φτιάξει μια αγροικία και να έχει όσες κότες, πρόβατα, αγελάδες θέλει...

Τα χωριά μας, που σήμερα είναι βυθισμένα στη φτώχεια και στην αθλιότητα, θα πάρουν ανάσα. Τα θλιβερά καραβάνια των πεινασμένων που κάθε μέρα με ένα φτωχό μπογαλάκι στο χέρι γυρνάν στα χωριά της Πελλοπονήσου ζητιανεύοντας με την τραγουδιστή τους φωνή δουλειά, όπως και τα παιδιά που παν στην Αθήνα για να θάψουν τα νιάτα τους στη βρωμερή λάντζα μιας υπόγειας ταβέρνας, θα μένουν στο παραδείσιο νησί τους και θα αξιοποιήσουν τα ευλογημένα δένδρα που οι άρχοντες είχαν αρπάξει από τους πατέρες τους. Το θαυματουργό χέρι του κερκυραίου καλλιεργητή, θα ανοίξει για τον εαυτό του και για την κοινωνία τα αστείρευτα αυτά μεταλλεία χρυσού, που σήμερα ένας τίτλος ιδιοκτησίας που στάζει αίμα και βρωμάει μούχλα, τα κρατάει κλειστά. Η χώρα θα εξαγνιστεί από ένα από τα μεγαλύτερα αμαρτήματα της και οι βρυκόλακες του Μεσαίωνα, θα βρουν κι αυτοί την ανάπαυση τους στο νεκροταφείο της Ιστορίας.

Και μια ιστορική ειρωνία...

Τα παραπάνω είναι μέρη ή περιλήψεις από μια μελέτη για το αγροτικό, που είχα γράψει στην Κέρκυρα το 1953. Τότε, είχε μια πρακτική αξία για τους ακτήμονες και φτωχούς αγρότες και για αυτούς γράφτηκε. Τώρα όμως, δεν έχει παρά ιστορική ή μουσειακή αξία. Το πρόβλημα, έχει πρακτικά λυθεί. Οι άρχοντες, μοσχοπουλάνε τα κτήματα τους για ξενοδοχεία και βίλλες, και οι φτωχοί και μεσαίοι αγρότες άνδρες και γυναίκες, έχουν παρατήσει τα κτήματα τους και έχουν γίνει ξενοδοχοϋπάλληλοι, μάγειροι, γκαρσόνια, καθαρίστριες, πωλήτριες, κ.λπ.

Ό,τι έχει σχέση με την παραγωγή, χέρια και μυαλά, δεν απασχολούνται παρά για τον τουρισμό και δεν ενδιαφέρονται παρά μόνο γι’ αυτόν. Οι πλούσιοι αγρότες ελαιοκτηματίες, δεν βρίσκουν χέρια για τη συλλογή του καρπού. Πέρσυ κουτσά - στραβά, βολευτήκανε με τουρίστες και τουρίστριες. Τα ελαιουργεία, συχνά σταματάνε γιατί δεν υπάρχει νερό. Η κατανάλωση του νερού από τον τουρισμό έχει φτάσει σε απίθανα ύψη. Αλλά οι τσέπες όλου του κόσμου είναι γεμάτες χιλιάρικα.

This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]