Για μια δημόσια, ελευθεριακή παιδεία

Ελλάδα / Τουρκία / Κύπρος | Εκπαίδευση | Γνώμη / Ανάλυση

Wednesday November 04, 2020 18:11

by ΕΣΕ Εκπαίδευσης

Μπροσούρα "Επιδημική Σκέψη- Για μια δημόσια, ελευθεριακή παιδεία" από την ΕΣΕ εκπαίδευσης:Μια συλλογή κειμένων που γράφτηκαν από μέλη της Ελευθεριακής Συνδικαλιστικής Ένωσης εκπαίδευσης. Τα κείμενα αυτά προέκυψαν σαν ανάγκη έκφρασης κατά τη διάρκεια της γενικευμένης καραντίνας που επιβλήθηκε λόγω του νέου Κορωνοϊού την περασμένη Άνοιξη, ενόσω η κυβέρνηση προχωρούσε σε ραγδαίες, αντιδημοκρατικές μεταρρυθμίσεις με πρόσχημα την κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης υπό την απειλή της πανδημίας, εργαλειοποιώντας έτσι την υγειονομική κρίση για να μας καταστήσει κοινωνικά και πολιτικά αδύναμ@ς.

Μπροσούρα "Επιδημική Σκέψη - Για μια δημόσια, ελευθεριακή παιδεία”

Editorial

Κρατάτε στα χέρια σας μια συλλογή κειμένων που γράφτηκαν από μέλη της Ελευθεριακής Συνδικαλιστικής Ένωσης εκπαίδευσης. Τα κείμενα αυτά προέκυψαν σανανάγκη έκφρασης κατά τη διάρκεια της γενικευμένης καραντίνας που επιβλήθηκελόγω του νέου Κορωνοϊού την περασμένη Άνοιξη, ενόσω η κυβέρνηση προχωρούσε σεραγδαίες, αντιδημοκρατικές μεταρρυθμίσεις με πρόσχημα την κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης υπό την απειλή της πανδημίας, εργαλειοποιώντας έτσι την υγειονομική κρίση γιανα μας καταστήσει κοινωνικά και πολιτικά αδύναμ@ς.

Χειροπιαστή απόδειξη γι’ αυτή της την τακτική αποτέλεσε η εισαγωγή του τότεαντι-εκπαιδευτικού νομοσχεδίου –και πλέον νόμου– που δόθηκε σε διαβούλευση εν μέσωκαραντίνας, κι ενόσω είχε καταστεί πρακτικά αδύνατον να παραχθούν αντιστάσεις πέραντων χλιαρών, (κυριολεκτικά και μεταφορικά) «εικονικών» διαβουλεύσεων. Είναι σαφές ότι η ψήφιση του νομοσχεδίου αυτούδρομολογήθηκε εντός του διαστήματοςόπου «ενσώματες» κινητοποιήσεις όπωςοι γενικές συνελεύσεις σε φυσικό χώρο καιοι διαμαρτυρίες στο δρόμο είχαν απαγορευτεί, έτσι ώστε να υπερισχύσουν εν τέλει μεσυνοπτικές διαδικασίες οι πολιτικές που είχαν αποφασιστεί «πριν από μας, για μας».

Προκειμένου λοιπόν να κινηθούμε ενάντια στην εξαφάνισή μας από το συλλογικό πεδίο δράσης, βαλθήκαμε να συγκροτήσουμε τη σκέψη μας κάτω από συνθήκεςσυλλογικής απομόνωσης, καταγράφονταςκάποιες από τις πτυχές της πραγματικότητας που βιώνουμε ως εργαζόμενες/-οι, άνεργες/-οι και δια βίου καταρτιζόμενες/-οι, στα πλαίσια της –δημόσιας, ιδιωτικής, εξατομικευμένης ή/και ανασφάλιστης– αδήλωτης εργασίας μας στον τομέα της εκπαίδευσης,έτσι ώστε να εντοπίσουμε και να αναδείξουμε με μεγαλύτερη σαφήνεια μια σειρά απόπροβλήματα που χρονίζουν στον κλάδο μας.

Σε γενικές γραμμές, το γεγονός ότι η κάθε νεοεκλεγόμενη κυβέρνηση προσπαθεί ν’ αφήσει τη σφραγίδα της στο χρόνο, καθιστώντας –πρωτίστως– τα παιδιά πειραματόζωα αποτελείκοινή διαπίστωση των γονέων, των εκπαιδευτικών, αλλά και των ίδιων των μαθητριών/-τών.Αντίστοιχα και η τωρινή κυβέρνηση προσπαθεί να πλασάρει με επικοινωνιακά τεχνάσματατην αυξανόμενη υποβάθμιση του θεμελιώδους κοινού αγαθού της παιδείας, την απο-επένδυση στους ανθρώπινους πόρους κι εν τέλει, την απαξίωση της νεολαίας και του μέλλοντός τηςως μια φαντασμαγορική και καινοτόμα παιδαγωγική μεταρρύθμιση, γκρεμίζοντας και ξαναχτίζοντας διαρκώς τα ίδια παρωχημένα εκπαιδευτικά συστήματα με τα ίδια αποσυνθεμένα υλικάκαι μετονομάζοντας απλά με καινούργιους όρους τις ίδιες απαρχαιωμένες μεθοδολογίες.

Επί του παρόντος, η επίθεση στον όποιο εναπομείναντα κοινωνικό χαρακτήρα της παιδείας συνεχίζεται με τη νεοφιλελεύθερη επέλαση προς μια νέα «παιδαγωγική της άγνοιας». Μεαυτό τον όρο αναφερόμαστε στην πρόσφατη απόφαση για εξαφάνιση των τελευταίων μαθημάτων που αποτελούσαν μια –εν δυνάμει– «όαση» δημοκρατικής διαπαιδαγώγησης μέσα σ’ένα ανούσιο κι εθνοκεντρικό αναλυτικό πρόγραμμα, δηλαδή, στην αφαίρεση των καλλιτεχνικών μαθημάτων και της Κοινωνιολογίας από τη Λυκειακή βαθμίδα. Πρόκειται κατά τηνάποψή μας για ένα γεγονός που καθιστά διαφανή την πρόθεση της παρούσας ακροδεξιάς κυβέρνησης να μας πειθαρχήσει όλ@ς με συνοπτικές διαδικασίες σ’ ένα κανονιστικό πλαίσιο αναπαραγωγής ενός ανθρωπολογικού τύπου βαθιά νυχτωμένου ουτιλιταριστή-τριας που θαεξυπηρετεί ιδανικά τη διαιώνιση αυτού του άθλιου, εκμεταλλευτικού συστήματος. Δηλαδή, της αναπαραγωγής ενός είδους απόλυτα χειραγωγήσιμου, μισαλλόδοξου, κοινωνικά αναίσθητου και ηθικά χρεωκοπημένου ανθρώπου που θα τελεί μέσα στη βαθιά άγνοια της μονοπολιτισμικής εθνικής και θρησκευτικής του συνειδητότητας, ενός ανθρώπου που θα στερείται ιστορικής μνήμης και φαντασίας καθώς δεν θα έρχεται σε επαφή με οτιδήποτε σπερματικά ανατρεπτικό, μη- άμεσα χρηστικό, εφαρμόσιμο κι επικερδές (όπως π.χ., οι τέχνες), πουθα φανατίζεται εύκολα ως οπαδός απολυταρχικών ιδεολογιών καθώς θα στερείται της σφαιρικής, ακαδημαϊκής παιδείας που καλλιεργεί την κριτική ικανότητα και την κοινωνική νοημοσύνη, που θα θεωρεί ως προσωπική του ανάπτυξη την παράδοσή του στον ατομισμό καιτον τεχνοκρατισμό, ενός ανθρώπου που θα έχει εσωτερικεύσει τους «λόγους» της δύναμηςπου υποβάλλει ο ταξικός, θετικιστικός ορθολογισμός της περιβόητης αρχής της «αριστείας»,ανταγωνιζόμενος για την επικράτηση σε όλα τα πεδία των συναναστροφών του και υπονομεύοντας τ@ς συναδέλφ@ς του στα διάφορα στάδια της εργασιακής του σταδιοδρομίας.

Ωστόσο, προσπαθώντας να διερευνήσουμε τους τρόπους αντίστασης, σε μια εποχή γενικευμένης επισφάλειας όπου οι σταθερές σχέσεις μισθωτής εργασίας τείνουν να εξαφανιστούν ακόμα και για τις επιστημονικά εξειδικευμένες επαγγελματικές κατηγορίες που μέχρι πρότινος θεωρούνταν «ασφαλείς», καθώς αυτές σταδιακά υποκαθίστανται από νέες μορφές ελαστικής, προσωρινής κι εξ αποστάσεως απασχόλησης στα πλαίσια της ανάπτυξηςμιας «εκπαίδευσης-κονσέρβας» χαμηλού κόστους και με δεδομένη την αυξανόμενη ανεργία, αντιλαμβανόμαστε ότι οι παραδοσιακές μορφές συνδικαλιστικής οργάνωσης καθίστανται όλο και πιο αναποτελεσματικές. Κι αυτό, γιατί απλούστατα, η υπαγωγή στα κλασσικά,συντεχνιακά σωματεία τύπου ΕΛΜΕ απαιτεί την ύπαρξη μιας ασφαλούς σχέσης εργασίαςπου σταδιακά θα γίνεται όλο και πιο σπάνια. Η νέα πραγματικότητα μας δείχνει πως οι άνεργες/-οι εκπαιδευτικοί αυξάνονται παράλληλα με τα λειτουργικά κενά στα σχολεία ενώ παράλληλα, τα ωράρια των ειδικοτήτων μειώνονται, τα σχολεία υπηρέτησης αυξάνονται, η εξαποστάσεως εκπαίδευση καθιερώνεται κι ένα δαπανηρό σύστημα παραπαιδείας ενισχύεται. Ταυτόχρονα, πολλές/-οι από μας περιμένουν κάθε χρόνο με την αγωνία του αν θα επιλεγούν ως αναπληρώτριες/-τες, χωρίς να αποκτούν ποτέ προοπτική μονιμοποίησης παρότι καλύπτουν «πάγιες και διαρκείς ανάγκες» στη λειτουργία της εκπαίδευσης, υποαπασχολούνται ως ωρομίσθιες/-οι ή φυτοζωούν παραδίδοντας φροντιστηριακά-ιδιαίτερα μαθήματα τόσο δια ζώσης, όσο και μέσω ηλεκτρονικών πλατφορμών τύπου Skype, Webex κ.λπ.

Προφανώς, αυτή η κατ’ ουσίαν αποθεμελίωση του δικαιώματος σε σταθερή κι αξιοπρεπώς αμειβόμενη εργασία αποτελεί αυτή καθεαυτή μια κατασταλτική στρατηγική ενάντια στη διεκδίκηση περισσότερων δικαιωμάτων και καλύτερων εργασιακών συνθηκών. Έχουμε δειπως η ανασφάλεια για την επαύριον υπό το φόβο της ανεργίας εργαλειοποιήθηκε απ’ όλεςανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις ως «σφιχτό χαλινάρι» στη διαχείριση του εργατικού δυναμικού,προκειμένου οι εκπαιδευτικοί να ενεργούν όλο και πιο πειθήνια και συγκαταβατικά, καταφεύγοντας κατά βάση σε κυκλώματα κομματικών-συνδικαλιστικών ρουσφετιών για να εκπληρώσουν τα αιτήματά τους, ώστε να μη ρισκάρουν να στοχοποιηθούν από την ηγεσία καινα πέσουν στη δυσμένεια των στελεχών μέσα από ανοιχτούς, συλλογικούς αγώνες.

Με δεδομένους όμως τους de facto αποκλεισμούς που παράγει η εντεινόμενη αφαίμαξη των ανθρώπινων πόρων από το καπιταλιστικό σύστημα, ο στενός ορισμός του κλασσικού, συντεχνιακού συνδικαλισμού που προϋποθέτει το είδος της μόνιμης εργασιακήςσχέσης ή, το λιγότερο, αυτής της αναπλήρωσης, δεν μας χωράει πια. Αντιλαμβανόμαστεπως στα πλαίσια αυτής της κατάστασης όπου η «εξαίρεση» της επισφάλειας έχει καταστεί ο κανόνας, ο μόνος πρόσφορος τρόπος να τεθούν τα αναγκαία ζητήματα υπεράσπισης των ζωών μας ενάντια στην υλική και αξιακή μας φτωχοποίηση είναι ο αναρχοσυνδικαλισμός, ως μια αντι-ιεραρχική, οργανωτική φιλοσοφία «από τα κάτω» η οποία θα θίγει τα ζητήματα και θα συμπεριλαμβάνει τα αιτήματα όλου του φάσματος των (εξειδικευμένων και ανειδίκευτων) εργαζομένων κι ανέργων που είναι απαραίτητες/-οι για να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία των εκπαιδευτικών θεσμών.

Τα επτά κείμενα τα οποία περιέχονται στη συνέχεια θίγουν ζητήματα που απηχούνστους παραπάνω προβληματισμούς: το πρώτο αφορά στη σημασία της καλλιτεχνικής παιδείας, το δεύτερο σκιαγραφεί την κατάσταση της ειδικής αγωγής από την οπτική γωνίαμιας αναπληρώτριας, το τρίτο ασχολείται με την εντατικοποίηση της ακαδημαϊκής έρευνας στα πλαίσια των διδακτορικών σπουδών με όρους χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού,το τέταρτο προσφέρει μια κριτική ανάλυση των αλλαγών που έχουν υιοθετηθεί από τοσύγχρονο ελληνικό σχολείο στα πλαίσια αυτού που η ηγεσία των τελευταίων δεκαετιών αποκαλεί «προοδευτική» ή/και «μαθητοκεντρική» παιδαγωγική, το πέμπτο περιγράφειτους ταπεινωτικούς όρους με τους οποίους απασχολούνται οι ωρομίσθιοι/-ες συνάδελφοίμας στα δημόσια σχολεία με την ελπίδα να μπορέσουν κάποτε να συνάψουν μια πιο σταθερή σχέση εργασίας με βάση αυτή τους την προϋπηρεσία, το έκτο εκθέτει την κατάσταση εργασιακής γαλέρας που επικρατεί στην πλειονότητα των φροντιστηρίων μέσης εκπαίδευσης και το έβδομο εξετάζει τους παράγοντες που ενισχύουν τις ανισότητες και δημιουργούν κοινωνικούς αποκλεισμούς στην εκπαίδευση των παιδιών προσφύγων.

Όλα τα παραπάνω δείχνουν κατά τη γνώμη μας ότι έχει φτάσει πια η ώρα, ν’ αρχίσουμε να συγκροτούμε τα δικά μας μαχητικά προτάγματα ενάντια στη συναισθηματική παραίτηση που υποθάλπει αυτή η καταθλιπτική κοινωνική πραγματικότητα για να κινητοποιήσουμε μια ριζική αλλαγή τόσο του εργασιακού-συνδικαλιστικού, όσο και του εκπαιδευτικού-παιδαγωγικού μοντέλου, συνδέοντας τα διάφορα πεδία μεταξύ τους με σκοπότη θέσμιση μιας δημόσιας, ελευθεριακής παιδείας που να στηρίζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, να εξαλείφει τις ανισότητες και να αίρει τους κοινωνικούς αποκλεισμούς, προςστην κατεύθυνση της δημιουργίας μιας αταξικής κοινωνίας.

Για την αυτεξουσία όλων

ΕΣΕ Εκπαίδευσης

Ιούνης 2020