user preferences

Η ξεχασμένη παράδοση του γαλλικού σοβιετισμού

category Γαλλία / Βέλγιο / Λουξεμβούργο | Αναρχική Ιστορία | Κριτική / Παρουσίαση author Friday September 04, 2015 22:13author by Michael Schmidt Report this post to the editors

Για έναν αγγλόφωνο εξωτερικό παρατηρητή, το γαλλικό αναρχικό κίνημα –καθώς αυτό διαφέρει από το γαλλόφωνο αναρχικό κίνημα στη Βόρεια Αφρική, το Βιετνάμ, κλπ.- θεωρείται συχνά ως το κίνημα-«μητέρα» λόγω της αρκετά μαζικής εργατικής ομοσπονδίας CGT, η οποία, υπό αναρχική επιρροή, συγχωνεύθηκε με τα τοπικά Bourses du Travail το 1895, για τη συγκρότηση ενός «απολίτικου» μοντέλου μαζικού αναρχοσυνδικαλισμού που επαναλήφθηκε σε γαλλόφιλες χώρες όπως η Πολωνία και το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, αλλά και τόσο μακρινές χώρες όπως η Βραζιλία, η Αίγυπτος και η Σενεγάλη.
6204634.jpg

Η ξεχασμένη παράδοση του γαλλικού σοβιετισμού

Κριτική του βιβλίου του David Berry, A History of the French Anarchist Movement, 1917-1945 (Μια Ιστορία του Γαλλικού Αναρχικού Κινήματος,1917-1945)

Για έναν αγγλόφωνο εξωτερικό παρατηρητή, το γαλλικό αναρχικό κίνημα –καθώς αυτό διαφέρει από το γαλλόφωνο αναρχικό κίνημα στη Βόρεια Αφρική, το Βιετνάμ, κλπ.- θεωρείται συχνά ως το κίνημα-«μητέρα» λόγω της αρκετά μαζικής εργατικής ομοσπονδίας CGT, η οποία, υπό αναρχική επιρροή, συγχωνεύθηκε με τα τοπικά Bourses du Travail το 1895, για τη συγκρότηση ενός «απολίτικου» μοντέλου μαζικού αναρχοσυνδικαλισμού που επαναλήφθηκε σε γαλλόφιλες χώρες όπως η Πολωνία και το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, αλλά και τόσο μακρινές χώρες όπως η Βραζιλία, η Αίγυπτος και η Σενεγάλη.

Το γαλλικό κίνημα αποδείχθηκε ένα από τα πιο μεγάλα, πιο σημαντικά και πιο ανθεκτικό από όλα τα αναρχικά κινήματα. Και εκτός από την καταστολή που υπέστη επί τέσσερα χρόνια κατά τη διάρκεια του καθεστώτος Vichy, λειτουργώντας χωρίς διακοπή από την άνοδο των συνδικάτων της Πρώτης Διεθνούς, το 1868, μέχρι και σήμερα, όπου εξακολουθεί να διατηρεί έναν 24ωρο ραδιοφωνικό σταθμό, πολλά μικρά αναρχοσυνδικαλιστικά συνδικάτα, ερευνητικά ιδρύματα, εκδοτικούς οίκους, καθώς και έναν σημαντικό αλληλένδετων μεταξύ τους αριθμό πολιτιστικών δικτύων.

Έτσι, για έναν γαλλόφωνο, που βλέπει τα πράγματα από μέσα, το αναρχικό κίνημα ενώ δεν είναι πλέον ηγεμονικό στο γαλλικό εργατικό κίνημα όπως ήταν από το 1895 έως το 1920, προσφέρει ακόμη και σήμερα μια απόλυτη κοινωνικο-πολιτική εμπειρία. Μια εμπειρία η οποία καθιστά συχνά δύσκολο για έναν ερευνητή το να διακρίνει το δάσος από το δέντρο. Αυτό που κάνει το έργο αυτό πιο αποκαλυπτικό και εύχρηστο, είναι ότι ρίχνει μια πολύ ενδελεχή ματιά στις διάφορες οργανωτικές και μη τάσεις του γαλλικού αναρχικού κινήματος της περιόδου –ένα κίνημα που παρέμεινε κατακερματισμένο από το 1920 και στη συνέχεια και αντιμέτωπο με την αίγλη του μετά του 1917 μπολσεβικισμού-, κάτι που είναι πολύ σπάνιο.

Το τεράστιο επίτευγμα του Berry συνίσταται στο ότι παρέχει μια πραγματικά ολιστική άποψη του κινήματος καθώς ασχολείται με την τριπλή απειλή του ρεφορμισμού (η CGT στο αποκορύφωμά της το 1920 είχε 2,46 εκατομμύρια μέλη, όντας μεγαλύτερη από τη διάσημη ισπανική CNT κατά την Ισπανική Επανάσταση – αν και τα μέλη της εργάζονταν σε μεγάλο βαθμό σε υπαλληλικές θέσεις), τον μπολσεβικισμό, και τον γαλλικό φασισμό και ναζισμό.

Ενώ η πλειοψηφία των "πραγματιστών" απολίτικων συνδικαλιστών στάθηκε ικανή να σχηματίσει μια αντιπολίτευση στο εσωτερικό των ρεφορμιστικών (συμπεριλαμβανομένων και των μπολσεβίκικων) εργατικών συνδικάτων, με μια αυτοκαταστροφική στρατηγική, η σαφής, επαναστατική, αναρχοσυνδικαλιστική μειοψηφία διατήρησε το πνεύμα της απόσχισης από τα κέντρα αυτά, σχηματίζοντας όλο και μικρές και σκέτες ομοσπονδίες, ενώ παράλληλα αυτές οι "πολιτικές" αναρχικές οργανώσεις καταπιάστηκαν με τη διάβρωση της βιομηχανικής βάσης του μαζικού κινήματος, με αποτέλεσμα ορισμένα ζωντανά σχήματα τόσο των καλά οργανωμένων "πλατφορμιστών” όσο και των θιασωτών της πλουραλιστικής “σύνθεσης”, να συνεχίζουν την ύπαρξη και δράση τους μέχρι σήμερα.

Ο κατακερματισμός του κινήματος σήμαινε, επίσης, πολύ διαφορετικές απαντήσεις σε κρίσιμα ζητήματα, όπως το ζήτημα του αγώνα κατά της γαλλικής ακροδεξιάς, την Ισπανική Επανάσταση και το αλγερινό απελευθερωτικό κίνημα, με τους πλατφορμιστές να προτάσσουν την άμεση συμμετοχή και τους συνθετιστές να τάσσονται, σε μεγάλο βαθμό, υπέρ της εποικοδομητικής κριτικής. Ο Berry δεν διστάζει, επίσης, να προβάλει τις απόψεις του για το κρίσιμο ζήτημα των ελάχιστων εκείνων αναρχικών που συνεργάστηκαν ή συμβιβάστηκαν με το καθεστώς Vichy.

Αλλά η μεγαλύτερη συμβολή του Berry στην κατανόηση εκ μέρους μας της γαλλικής επαναστατικής πολιτικής του μεσοπολέμου, είναι η εργασία του όσον αφορά την ξεχασμένη παράδοση του γαλλικού σοβιετισμού, ενός μαζικού κινήματος που τείνει να αγνοηθεί από τους μαθητές του σοβιετισμού (συμβουλιακούς κομμουνιστές) τόσο στη Γαλλία όσο και σε άλλες χώρες, όπως η Ιταλία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, και ακόμη και η Βρετανία. Το κίνημα αυτό είχε τις ρίζες του στην σκληροτράχηλη αναρχοκομμουνιστική και αναρχοσυνδικαλιστική αντίσταση στο μιλιταρισμό του Α ' Παγκοσμίου Πολέμου και “άνθισε” τον Μάη του 1919, με τη δημιουργία ενός αναρχοκομμουνιστικού Parti Comuniste (PC – Κομμουνιστικό Κόμμα). Αν αυτό φαίνεται παράξενο, έχουμε κατά νου το γεγονός, ότι παρόμοια αντι-κρατικιστικά, αντι-κοινοβουλευτικά, αντι-αυταρχικά (και, συνεπώς, μη μπολσεβίκικα) κομμουνιστικά κόμματα διαμορφώθηκαν το ίδιο χρονικό διάστημα στη Βρετανία, τη Βραζιλία, την Πορτογαλία, τη Νότια Αφρική και, αναμφισβήτητα, στην Τσεχοσλοβακία και το Βιετνάμ - σε κάθε περίπτωση προγενέστερα των "επίσημων" κομμουνιστικών κομμάτων.

Το κομμουνιστικό αυτό κόμμα δημιούργησε δίκτυα βάσης στο εσωτερικό της CGT, τα οποία οδήγησαν στη συγκρότηση ενός Αυτόνομου Περιφερειακού Σοβιέτ, που εμφανίστηκε στο Παρίσι και συγκάλεσε ένα συνέδριο τον Δεκέμβρη του 1919, στο οποίο εκπροσωπήθηκαν 35 τέτοια σοβιέτ από την πρωτεύουσα και άλλες περιοχές της Γαλλίας, αφαιρώντας τη λενινιστική γραμμή και επανεισάγοντας τον ελευθεριακό σοβιετισμό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το σχηματισμό της Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας των Σοβιέτ (FCS), με την εφημερίδα “le Soviet” ως δεκαπενθήμερο όργανό της. Όπως εξηγεί ο Berry, η FCS ήταν δομημένη όπως τα συμβούλια εργαζομένων στους διάφορους χώρους εργασίας, τα οποία μαζί με τις τοπικές κοινότητες εκπροσωπήθηκαν στα τοπικά σοβιέτ που, με τη σειρά τους, εκπροσωπήθηκαν σε περιφερειακό σοβιέτ, με το γενικό σώμα χάραξης πολιτικής το συνέδριο των Σοβιέτ στο οποίο μόνον τα εργατικά συμβούλια και τα τοπικά Σοβιέτ έστειλαν αντιπροσωπείες. Δυστυχώς, η FCS μαράθηκε και διαλύθηκε το 1921 με την ίδρυση του επίσημου Κομμουνιστικού Κόμματος, τα μέλη του οποίου προέρχονταν ως επί το πλείστον από οργανώσεις της δεξιάς τάσης της FCS, όπως το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Τέτοιου είδους ευνοϊκές επαναστατικές συνθήκες δεν θα εμφανιστούν ξανά στη Γαλλία μέχρι το 1968, οπότε ο αναρχισμός / συνδικαλισμός ήταν μεν ακόμα αρκετά διακριτός, αλλά στην ουσία ένα περιθωριακό ένα κίνημα.

Το βιβλίο του Berry είναι ένα άριστο κείμενο για τους συμμετέχοντες όχι μόνο στο αναρχικό / συνδικαλιστικό / και συμβουλιακό κομμουνιστικό κίνημα, αλλά και του γαλλικού συνδικαλισμού και της πολτικής γενικότερα, την περίοδο του μεσοπολέμου. Ελπίζω ο ίδιος να ακολουθήσει με ένα βιβλίο σχετικά με τη διάχυση του μεταπολεμικού γαλλικού αναρχικού κινήματος στις μέρες μας.

*Το αγγλικό πρωτότυπο δημοσιεύτηκε εδώ: http://www.anarkismo.net/article/28039?search_text=The+...etism Ελληνική μετάφραση: “Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης”, Σεπτέμβρης 2015.

This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]