user preferences

Η θέση και ο ρόλος του αναρχισμού στην εξέλιξη του

category Διεθνή | Αναρχικό κίνημα | Γνώμη / Ανάλυση author Monday May 26, 2014 21:11author by Πιοτρ Κροπότκινauthor email ngnm55 at gmail dot com Report this post to the editors

Πρώτο Μέρος

Η θέση και ο ρόλος του αναρχισμού στην εξέλιξη του σοσιαλισμού - του Πιοτρ Κροπότκιν - μετάφραση kostav
1526803_710732495617817_1322769083_n.jpg

Σίγουρα θα έχετε αναρωτηθεί πολλές φορές ποιος είναι τελικά ο σκοπός του αναρχισμού, και γιατί ενώ υπάρχουν τόσες διαφορετικές σχολές του σοσιαλισμού είναι αναγκαίο να δημιουργήσουμε ακόμα μια. Για να απαντηθεί αυτό το ερώτημα θα πρέπει να γυρίσουμε στα τέλη του προηγούμενου (18ου) αιώνα.

Λίγο πολύ όλοι γνωρίζουμε τα βασικά πράγματα που σημάδεψαν εκείνη την εποχή: την μεγάλη επέκταση του διανοητικού μας φάσματος, μέσω της τεράστια εξέλιξης των φυσικών επιστημών, την εξέλιξη της κριτικής και τελικώς την εξάλειψη πολλών από των αποδεχόμενων μέχρι τότε προκαταλήψεων, καθώς την δημιουργία μιας θεωρίας για την φύση βασισμένη πάνω σε πραγματική επιστημονική θεμελίωση, παρατήρηση και την λογική. Επίσης υπήρξε και μια μεγάλη κριτική πάνω στους πολιτικούς θεσμούς που ήταν επιβεβλημένοι στην ανθρωπότητα για αρκετούς αιώνες, ενώ παράλληλα δημιουργήθηκε και ένα κίνημα με βάση τα ιδανικά της ελευθερίας, της ισότητας, και της αδελφοσύνης, τα οποία αποτελούσαν ανέκαθεν τα ιδανικά των λαϊκών μαζών. Το εν λόγω κίνημα εγκλωβισμένο στα στενά όρια του δεσποτισμού και του εγωισμού των προνομιούχων τάξεων, μπόρεσε να ευνοηθεί και να απελευθερωθεί μέσω της λαϊκής αγανάκτησης, που τελικά προκάλεσε την μεγάλη επανάσταση, μια επανάσταση η οποία έπρεπε να αναπτυχθεί μέσα από ένα δρόμο χιλιάδων εμποδίων εντός και εκτός αυτής.

Η επανάσταση μπορεί να κατατροπώθηκε, αλλά τα ιδανικά της παρέμειναν ζωντανά. Αν και αρχικά διώχθηκαν και χλευάστηκαν, έγιναν το σύνθημα μιας αργής εξέλιξης ενός ολόκληρου αιώνα. Η ιστορία του 19ου αιώνα συνοψίζεται στην προσπάθεια πραγματικής εφαρμογής σε πρακτικό επίπεδο των αρχών που δημιουργήθηκαν στα τέλη του περασμένου αιώνα, μιας και αυτή είναι η μοίρα των επαναστάσεων, ακόμα και αν κατατροπωθούν να καταδείξουν τον δρόμο, ο οποίος τις ακολουθεί. Σε καθαρά πολιτικό επίπεδο αυτές οι ιδέες αναφέρονται στην κατάργηση των αριστοκρατικών δικαιωμάτων, στην κατάργηση της κυβέρνησης, και στην ισότητα στους νόμους. Σε οικονομικό επίπεδο η επανάσταση επιζητούσε την απελευθέρωση των εμπορευματικών συναλλαγών, έχοντας για σύνθημα “πουλάτε και αγοράζετε ελεύθερα”. Πουλήστε τους εαυτούς σας και όλα σας τα προϊόντα, όσα μπορείτε να τα παράγετε, και αν δεν διαθέτετε τα αναγκαία μέσα και έχετε μόνο τα χέρια σας, πουλήστε αυτά, πουλήστε την παραγωγική σας δύναμη στην μέγιστη δυνατή τιμή, το κράτος δεν θα παρέμβει. Εργολάβοι, ανταγωνιστείτε μεταξύ σας! Δεν θα υπάρξει καμία χάρη σε κανέναν, ο νόμος της φυσικής επιλογής θα αναλάβει να σκοτώσει όλους όσους δεν συμβαδίζουν με την πρόοδο της βιομηχανίας, και θα επιβραβεύσει εκείνους που οδηγούν την κούρσα.

Το παραπάνω είναι λίγο πολύ η θεωρία του 1789, και αν το κράτος παρέμβει σε αυτόν τον αγώνα και εποφελήσει κάποιους -όπως είδαμε τελευταία με τα μονοπώλια στα ορυχεία και τους σιδηροδρομικούς σταθμούς-, αυτές οι πράξεις χαρακτηρίζονται από τους φιλελεύθερους, ως μια αξιοθρήνητη απόκλιση από τις μεγάλες αρχές της Επανάστασης.

Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Ξέρετε πάρα πολύ καλά, τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες, παρασιτική χλιδή για τους λίγους και μιζέρια για τους πολλούς, κρίσεις και πόλεμοι για την κατάκτηση των αγορών, και τεράστιες δαπάνες του δημόσιου χρήματος για να δημιουργηθούν ευκαιρίες για τους βιομηχάνους και τους υπόλοιπους κερδοσκόπους. Και όλα αυτά γιατί στην διακήρυξη της ελευθερίας των πατεράδων μας παραλήφθηκε ένα πολύ σημαντικό σημείο.

Κάτι το οποίο κάποιοι από αυτούς το διέκριναν, και οι καλύτεροι από αυτούς το επιζητούσαν έντονα, αλλά δεν τόλμησαν να το συνειδητοποιήσουν. Ενώ λοιπόν η ελευθερία των συναλλαγών - το οποίο σημαίνει σύγκρουση μεταξύ των μερών της κοινωνίας- διακηρύχθηκε, τα ανταγωνιζόμενα μέρη δεν ήταν σε καμιά περίπτωση εξίσου ευνοημένα, έτσι λοιπόν αυτοί οι οποίοι είχαν κληρονομήσει τα μέσα από τους πατεράδες του, απέκτησαν μια σημαντική θέση ισχύος ως προς τους αδύναμους. Κάτω από αυτές τις συνθήκες λοιπόν τα εκατομμύρια των φτωχών δεν μπόρεσαν να κάνουν τίποτα άλλο παρά να ενδώσουν στις υποταγές των λίγων πλουσίων.

Σύντροφοι, έχετε συχνά αναρωτηθεί “Από που προέρχεται ο πλούτος των αφεντικών; Από την εργασία τους;”, θα ήταν κοροϊδία να απαντήσουμε καταφατικά σε αυτή την ερώτηση. Ας υποθέσουμε πως ο Μ. Rothschild έχει δουλέψει όλη του την ζωή, ε και όλοι εσείς λοιπόν έχετε δουλέψει όλη σας την ζωή, τότε γιατί η περιουσία του Μ. Rothschild συνυπολογίζεται σε πολλά εκατομμύρια, ενώ η δική σας σε λιγοστά υπάρχοντα; Η απάντηση είναι απλή, εσείς έχετε χρησιμοποιήσει τον δικό σας μόχθο και εργασία για να παράγετε, ενώ ο M. Rothschild επιδίδεται όλη του την ζωή στο να συσσωρεύει το αποτέλεσμα της εργασίας και του μόχθου των υπολοίπων, όλο το θέμα έγκειται εκεί.

Κάποιος βέβια μπορεί να μου πει “Πως γίνεται και τόσα εκατομμύρια ανθρώπων επιτρέπουν στον κάθε Rothschild και στον κάθε Mackays να καρπώνονται το μόχθο της εργασίας τους;” Αλίμονο, δεν μπορούν να βοηθήσουν πραγματικά τους εαυτούς τους κάτω από το υπάρχον κοινωνικό σύστημα! Αλλά ας φανταστούμε τώρα μια πόλη στην οποία όλοι της οι κάτοικοι έχουν εξασφαλίσει την κατοικία, τον ρουχισμό, την σίτιση και την απασχόληση υπό την προϋπόθεση πως παράγουν πράγματα χρήσιμα για την κοινωνία, και ας υποθέσουμε πως ο Rothschild έρχεται σε αυτή την πόλη με ένα σεντούκι γεμάτο χρυσό. Εάν αποφασίσει να ξοδέψει τον χρυσό του αυτός θα τελειώσει γρήγορα, εάν πάλι τον φυλάξει κάπου αυτός δεν θα αυξηθεί, μιας και ο χρυσός δεν φυτρώνει σαν το στάχυ, και μετά το πέρασμα ενός χρόνου δεν θα έχει στο σεντούκι του 110 νομίσματα αν αρχικά είχε 100. Εαν αποφασίσει να ανοίξει μια βιομηχανία και προτείνει στους κατοίκους της πόλης να δουλεύουν για αυτόν με 4 νομίσματα την μέρα, ενώ αυτά που παράγουν ισοδυναμούν με 8 νομίσματα την μέρα, αυτοί θα του απαντήσουν, πως κανένας τους δεν θέλει να δουλέψει κάτω από αυτούς τους όρους. “Πήγαινε να βρεις μια άλλη πόλη, όπου οι άνθρωποι της δεν έχουν εξασφαλισμένα ούτε το ψωμί, ούτε τα ρούχα, ούτε την δουλειά, και θα συμβιβαστούν να σου δώσουν την μερίδα του λέοντος από τον αποτέλεσμα της εργασίας τους για τα στοιχειώδη αναγκαία της επιβίωσης. Πήγαινε εκεί που οι άνθρωποι πεινάνε, και θα βγάλεις μια περιουσία!”

Η προέλευση της περιουσίας των πλουσίων είναι η δυστυχία σου. Αν δεν υπήρχαν φτωχοί δεν θα υπήρχαν και εκατομμυριούχοι.
Τα γεγονότα τα οποία μόλις ανέφερα δεν κατανοήθηκαν και δεν επηρέασαν άμεσα την επανάσταση του προηγούμενου αιώνα. Η επανάσταση έφερε αντιμέτωπες δυο αντίθετες τάξεις, μια εξαθλιωμένη και πεινασμένη στρατιά πρώην δουλοπάροικων και μια τάξη ανθρώπων που κατείχαν όλα τα μέσα παραγωγής και τον πλούτο. Και στην συνέχεια είπε σε αυτές τις δύο τάξεις “Μονομαχήστε”. Και οι εξαθλιωμένοι ηττήθηκαν. Μπορεί να μην είχαν στην κατοχή τους καμία απολύτως περιουσία, αλλά είχαν κάτι πολυτιμότερο από όλο το χρυσάφι του κόσμου: τα χέρια τους, αυτά τα χέρια λοιπόν, η πραγματική πηγή όλου του πλούτου, μονοπωλήθηκαν από τους πλούσιους. Έτσι είδαμε όλες αυτές τις περιουσίες, που είναι χαρακτηριστικό της εποχής μας να ξεπηδάνε από παντού. Ένας βασιλιάς του προηγούμενου αιώνα που χαρακτηρίστηκε “ο μεγάλος Λούις ο 14ος” από τους συμφεροντολόγους ιστορικούς, δεν θα μπορούσε καν να ονειρευτεί πως θα διέθετε ποτέ μια τόσο μεγάλη περιουσία όσο αυτή που είχαν στην κατοχή τους οι Vanderbilts και οι Mackays.

Από την άλλη ενώ υποτίθεται πως βλέπουμε τους φτωχούς να μειώνονται, αυτοί μοχθούν όλο και περισσότερο για τους πλούσιους και ενώ αυτοί οι οποίοι παράγουν για τον εαυτό τους μειώνονται δραματικά, βρίσκουμε τους εαυτούς μας υπό την συνεχώς αυξανόμενη πίεση του να παράγουμε όλο και περισσότερο για να πλουτίσουν κι άλλο οι πλούσιοι. Κάποιοι έχουν πει “ας δώσουμε τις ίδιες βάσεις σε όλους” και έτσι η εκπαίδευση εξαπλώθηκε περεταίρω. Καλύτερες ανθρώπινες μηχανές δημιουργήθηκαν οι οποίες απλά εργάζονται πιο αποδοτικά για τους πλούσιους. Επιφανείς επιστήμονες, με μεγάλες διακρίσεις, παρά την εκπαίδευση τους εξακολουθούν να βρίσκονται κάτω από τον καπιταλιστικό ζυγό. Η εκπαίδευση βελτιώνει το κοπάδι για να μπορεί να είναι πιο αποδοτικό, αλλά προφανώς η εκμετάλλευση παραμένει και εντείνεται. Μετά υπήρξε μια μεγάλη συζήτηση για τις συντεχνίες και τις ενώσεις, αλλά οι εργαζόμενοι σύντομα κατάλαβαν πως δεν μπορούσαν να κατακτήσουν πραγματικά τον πλούτο που τους ανήκει, απλά ενώνοντας τις μιζέριες τους, και αυτοί που αρχικά πίστεψαν σε αυτήν την ψευδαίσθηση αναγκάστηκαν να στραφούν στον σοσιαλισμό. Κάπως δειλά στην αρχή, ο σοσιαλισμός μίλησε πρώτα στο όνομα του χριστιανικού συναισθήματος και ηθικής, άνθρωποι με βαθιά ριζωμένες τις ηθικές αρχές του Χριστιανισμού -αρχές οι οποίες διέπουν και όλες οι άλλες θρησκείες- δήλωναν πως “κανένας χριστιανός δεν έχει το δικαίωμα να εκμεταλλεύεται τους αδελφούς του”.

Όμως η άρχουσα τάξη γέλασε μέσα στα μούτρα τους και τους απάντησε “διδάξτε στους ανθρώπους την χριστιανική παραίτηση, πείτε τους πως στο όνομα του Χριστού πρέπει να γυρνάνε και το αριστερό μάγουλο σε όποιους τους χτυπάνε στο δεξί, και όσο για τα όνειρα σας για ισότητα που βρίσκετε στον χριστιανισμό, θα σας στείλουμε στην φυλακή για να μπορέσετε να διαλογιστείτε σχετικά με τις τρομερές ανακαλύψεις σας”.

Αργότερα ο σοσιαλισμός μίλησε στο όνομα του κυβερνητισμού, λέγοντας πως “δεδομένου ότι είναι το ιδιαίτερο καθήκον του κράτους να προστατεύει τους αδύναμους έναντι των ισχυρών, και να βοηθάει τις εργατικές ενώσεις των ανθρώπων, το κράτος από μόνο του μπορεί να προστατεύσει τους εργάτες από το κεφάλαιο και να εναντιωθεί στην καπιταλιστική εκμετάλλευση της εργατικής τάξης, όπου το κεφάλαιο αρπάζει το σύνολο της αξίας του προϊόντος της εργασίας τους”. Στο παραπάνω η αστική τάξη απάντησε με πολυβόλα το 1848.

Μόλις πριν από περίπου 20 με 30 χρόνια, όταν οι λαϊκές μάζες καλέστηκαν να εκφράσουν τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους στην Διεθνή Ένωση Εργατών, υπήρξε η πρώτη ουσιαστική φόρα όπου ο σοσιαλισμός μίλησε στο όνομα του λαού, και καθώς σιγά σιγά έπαιρνε μορφή μέσα στο συνέδριο της ένωσης και εν συνεχεία έξω από αυτό, έφτασε σε ένα κάποιο συμπέρασμα το οποίο μπορεί να συνοψιστεί στα παρακάτω: Όλος ο συσσωρευμένος πλούτος είναι το αποτέλεσμα εργασίας όλων των υπαρχόντων ανθρώπων και των προηγούμενων γενιών. Αυτή η αίθουσα στην οποία συνεδριάζουμε αντλεί την αξία της από το γεγονός ότι βρίσκεται στο Παρίσι, αυτή την φανταστική πόλη που είναι αποτέλεσμα της εργασίας και του μόχθου 20 και πλέον γενιών. Τα μηχανήματα τα οποία έχετε εφεύρει και έχετε κατοχυρώσει με διπλώματα ευρεσιτεχνίας κρύβουν μέσα τους τη νοημοσύνη και την ευρηματικότητα έξι γενιών και αν έχουν κάποια αξία αυτό συμβαίνει γιατί αποτελούν μέρος αυτού απέραντου συνόλου που ονομάζουμε την πρόοδο του δέκατου ένατου αιώνα. Eαν στείλετε ένα από τα βιομηχανικά σας μηχανήματα στους ιθαγενείς της Νέας Γουινέας αυτά δεν θα έχουν καμία απολύτως αξία. Αψηφούμε οποιονδήποτε διανοούμενο θέλει να μας πει πόσο μεγάλο είναι το μερίδιο του βάσει αυτών που ανακάλυψε στο σύνολο της εξέλιξης και των ανακαλύψεων.

Ολόκληρες γενιές έχουν μοχθήσει για να συγκεντρώσουν για αυτόν γεγονότα και ιδέες, οι ιδέες του είχαν ως πηγή έμπνευσης πιθανόν τις ατμομηχανές που διασχίζουν τις πεδιάδες, η κομψότητα του σχεδιασμού του είναι προήλθε από τον θαυμασμό του για την αφροδίτη της μήλου ή τα έργα του Murillo, και τέλος αν το έργο του ασκεί οποιαδήποτε επιρροή σε εμάς, αυτό συμβαίνει χάριν σε όλες τις εκφάνσεις και περιστάσεις του πολιτισμού μας.

Όλα ανήκουν σε όλους! Αψηφούμε οποιονδήποτε προσπαθεί να μας υποδείξει ποιο κομμάτι του συλλογικού πλούτου ανήκει στον καθένα ατομικά. Δείτε τον τεράστιο αριθμό εφευρέσεων και συσκευών που δημιούργησε ο 19ος αιώνας, ιδού αυτά τα εκατομμύρια των σιδερένιων σκλάβων που ονομάζουμε μηχανές, οι οποίες ξηλώνουν, ράβουν και στριφογυρνάνε για εμάς, ξεχωρίζοντας και συναρμολογώντας τις πρώτες ύλες, είναι τα θαύματα της εποχής μας. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να μονοπωλήσει οποιοδήποτε από αυτά τα μηχανήματα και να πει στους υπόλοιπους “αυτό εδώ ανήκει σε εμένα και όποιος θέλει να το χρησιμοποιήσει θα πρέπει να μου πληρώνει φόρο για κάθε τι που παράγει”, σαν τους φεουδάρχες του Μεσαίωνα που είχαν το δικαίωμα να πουν στους καλλιεργητές - "Αυτός ο λόφος και αυτό το λιβάδι είναι δικά μου και θα πρέπει να με πληρώνετε για κάθε κιλό κριθαριού και σταχυού που παράγετε".
Όλα ανήκουν σε όλους! Και υπό την προϋπόθεση πως κάθε άνδρας και γυναίκα συνεισφέρει στον βαθμό που μπορεί στην παραγωγή των απαραίτητων αντικειμένων, έχουν το δικαίωμα πρόσβασης σε όλα όσα έχουν παραχθεί από όλους.

Συνεχίζεται

Related Link: http://halastor.blogspot.gr/

This page has not been translated into Castellano yet.

This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]