user preferences

New Events

Western Asia

no event posted in the last week
Recent articles by brîgît
This author has not submitted any other articles.
Recent Articles about Western Asia Anarchist movement

FAQ about the Kurdistan Anarchist Forum Dec 28 13 by KAF

هەڤپەیڤینی... Mar 29 12 by خاتوو بریگیت

Interview with Kurdistan Anarchists Forum (KAF) Mar 28 12 by Bridget

Hevpeyvînî grupî (Graswurzelrevolution) letek sekoy enarkîstanî kurdistan

category western asia | anarchist movement | other libertarian press author Thursday March 29, 2012 23:01author by brîgît Report this post to the editors

Deqî kurdî hevpeyvînêkî rojnamegerîy grupî grasvurtsillrîvolutisyon ( Graswurzelrevolution) letek sekoy enarkîstanî kurdistan lemerr pirsî neteweyî kurd û bzûtnewe narazîyekanî kurdistan û hebûn û rollî enarkîstekan û bzavî enarkîstî le kurdistanda. Em hevpeyvîne xatû brîgît amadey kirduwe, ke be xoy maweyek le wllatanî xorhellatî nawîn buwe û le katî narrezayetîyekanî fêbrîwerî 2011da le herêmî kurdistan buwe û le nzîkewe agadarî rûdawekan buwe. Xatû brîgît le felestîn letek bzavî hawpiştî nêwneteweyî, le ewrupa letek destey bêsnûr (djesnûr) û grupî hawpiştî koçeran beşdare. Herweha letek çend grupêkî parastinî mafî ajellan û jîngeda kar dekat. [English] [کوردی ]


Hevpeyvînî grupî (Graswurzelrevolution) letek sekoy enarkîstanî kurdistan


Amadekirdnî: xatû brîgît

Deqî kurdî * hevpeyvînêkî rojnamegerîy grupî grasvurtsillrîvolutisyon ( Graswurzelrevolution) letek sekoy enarkîstanî kurdistan lemerr pirsî neteweyî kurd û bzûtnewe narazîyekanî kurdistan û hebûn û rollî enarkîstekan û bzavî enarkîstî le kurdistanda. Em hevpeyvîne xatû brîgît amadey kirduwe, ke be xoy maweyek le wllatanî xorhellatî nawîn buwe û le katî narrezayetîyekanî fêbrîwerî 2011da le herêmî kurdistan buwe û le nzîkewe agadarî rûdawekan buwe. Xatû brîgît le felestîn letek bzavî hawpiştî nêwneteweyî, le ewrupa letek destey bêsnûr (djesnûr) û grupî hawpiştî koçeran beşdare. Herweha letek çend grupêkî parastinî mafî ajellan û jîngeda kar dekat. **

“ Enarkîstî kurdî” çî degeyenêt? Hîç karakterêkî taybetmendî heye, ke le enarkîste klasîkekanî sedey nozdehemî ewrupa cyay bkatewe?

Ta ewênderê ême bzanîn û agadarbîn, destewajeyekî awa bûnî nebuwe û nîye, eger bekarîş brabêt, ewa tenya lelayen neyaranî hizrî enarkîyewe bekar brawe. Çunke enarkîzm wek hzir û aydyayekî cîhanî, hellgirî hîç şunasêkî dewlletî ya neteweyî û nawçeyî nîye û her kat pagendeyyekî awaş krabêt, be dillnyayyewe lelayen enarkîstekan xoyanewe nekrawe. Herweha leberewey krrok û gyanî enarkîzm djayetîkirdnî desellat û zallbûne û djî kontrollkirdne, îdî le herşiwênêkî em dinyayeda bêt, ke em gyan û nawerrokey ledest da, ewa natwanrêt be enarkîzm nêw bibrêt. Dekrêt takî enarkîst û deste û grupe enarkîstekan leser geyiştin bew amance kêşe û boçûnî cyacyayan hebêt û şêwe taktîkî cya cya bgirneber, bellam le amancyanda yekin û yekbûn. Her boye dellêyn ewendey agaman le enarkîste klasîkekanî sedey nozdey ewrupaş hebêt, her way debînîn, le amancyanda yekbûn, ke djayetî desellat û serwerî çînayetî buwe. Bellam bêguman boçûnî cyacyayan leser geyiştin bem amance hebuwe, ke ew boçûne cudaye, çunyetî rêkxistin û yekxistinî rîzekanî xoşyanî girtûtewe. (Bo zanyarî û wellamî zyatir leser pirsyareketan, tkaye sernicî wellamî pirsyarî duwem bden).
Xo eger lêreda mebest le amadeyî sruştîyaney jyan û tuxmî enarkî bêt le komellge û goşekanî cîhanda, ewa be dillnyayyewe le kurdistan ya lem herêmeşda wek beşekanî dîkey cîhan, becorêk enarkîzm le sruştî azadîxwazîy û herewezîy û serbexoxwazîy û yeksanîxwazîy mrovekanî em devereşda amade buwe. Bo nûsînewe û tomarkirdnî ew amadebûne, kar û lêkollîneweyekî zorî pêwîste. Ke bedaxewe ta em sate encam nedrawe.
Eger mebest le grupî ramyarîy û rêkixrawe komelayetî û abûrîyekan bêt, ewa bedaxewe le herêmî kurdistanda eme amade nîye û eger heşbûbêt, ewa leber aşnanebûnî xellk be aydya enarkîstîyekan lemer şêwazî xebatî enarkîstî û komellgey enarkî, ew hewllane leser grupe çepekan tomarkrawn. Detwanîn le serdemî raperrînî azar û serdemî serhelldanî rêkixrawe cemawerîyekanî 1992 ta 1995 da hest be serhelldanî boçûne enarkîstîyekan lemerr bnema fêdratîvekanî rêkixrawbûn bkeyn, bellam dîsanewe leber temenkurtî xudî ew ezmûnane, aydya fêdratîvekan neyantwanî perebsênin û pelbhawên.

Derkewtinî enarkîstîy corawcor heye. Aya arasteyekî ya rewtêkî enarkîstî dyarîkraw heye, ke êwe sruşttan lêwey wergirtbêt? Eger heye, kameye û boçî?

Nkullî lewe nakrêt, ke emrro bzûtnewey enarkîstî ya enarkîstîyekan weku sercemî bzûtnewey çepî emrro, prij û bllaw û leyektrazawn. Hellbete emeş away kirduwe ke enarkîstekan le grup û rêkixrawe û komellî cyacyada xoyan bgirnewe, nawêk û rengêk û ya dengêkî kemêk le yektirî bexowe bigrin, dyare lêreda pêwîstman benawnûskirdnî grupekan nîye, çunke êweş ewe baş dezanin.
Gerçî sercemî em grupane le sê pirsî nawkoyîda yekdegirnewe, ke ewaneş: yekem djayetîkirdnî serwerîye le her çeşnêkdabêt, ger leserewe bîgrît dewllete û le xwarewş desellatî bawksalaraney xêzane, dûhemîş bawerr nebûnyane be şêwey xebatkirdnî perrlemantaryane û kudeta û ew çeşne "hewllaney" ke deyanewêt leserewera komellge bgorrn nek le xwarewera, weku parte çep û bolşevîkîyekanî kon û serdem. Sêhemîş drustkirdin û aferandinî komellgeyek ke rutkrabêtewe le hemû çeşne cyawazyek û hemu çeşne zordarî û çewsandneweyek û zallbûnêk lelayen her kes û her grup û twêj û çînêkewe bêt. Be kurtî hewilldane bo damezrandinî komellgeyek ke takekanî azad û serbest bin û tewawî behay mrovbûnyan bo bgerrêtewe.
Bêguman bo geyiştin bem amancey serewe, corî cyacyay têkoşan û xebatkirdin le grupe cyacyakanda reçaw dekrêt, êmeş lêreda birryar leser ewe nadeyn, ke kê raste û kê rast nîye.
Êstaş babêyne ser krokî pirsyareketan, ême zyatir kellkman le çalakî ferdî xoman û ew bzûtnewaney ke le raburdûda pêwey peywest bûyn, letek sercemî bzûtnewey çep, wergirtwe, çunke sercemî ew bzûtnewane û grupekanyan û takî naw girp û komellgekeş, lewey ke bangihêşeyan bo kirduwe û dekrid, şkistyan hêna û neyantwanî bîken, em ezmûneş le zorbey zorî wllatanî dinyada be dûbarebûneweyan û çendbarebûneweyan , bînîwmane û rastî têşkanyan selmêndrawe. Her leberemeş pêwîst dekra ke bîr le rîgeçareyekî tir bikrêtewe.
Em ezmûnane eweyan bo sax kirdûynetewe, ke têşkanî sercemî ew bzûtnewane û part û rêkixrawekanyan le arezûyan bo gorrînî komellgekan, leserewe bincî girtuwe û binc degrêt, ke sercemî gorrankarîyekanîş, be gorrînî demuçawekan û destî destîkirdin be desellat kotayyan hatuwe û dêt, egîna cyawazî çînayetî û stem û zor û çewsandnewey neteweyî û ayînî û cyawazî le rûy regez (cênder) û pêst û nejadewe her mawetewe letek manewe û gewrebûn û qullbûnewey nebûnî dadperwerî komellayetî. Eme bê lewey ke lêreda pêwîstîş nakat, ewe bllîyn sercemî ew mîrî û desellataneşî ke hênawyannete gorrê bo bergirîkirdin bûn le çeşnekanî xawendarêtî û aferandin û berpakirdnî ceng û birsêtî û bêkarî û hellkendin le şwênî xo û rewkirdin, xistneberkarî mindall û be leşifroşkirdnî genc û law le herdû cêndeke, bo bedestihênanî zêdebayî û sermayey zyatir, bûn û bes.
Ême hewillman dawe û hewll dedeyn xoman le lasayîkirdnewe û wergirtnî şêwe û karkirdnî her yek lew grup û rêkixrawe enarkîstane bparêzîn û neyankeyene modêl, bellam letek eweşda kellkman le şêwey karkirdnî brrêk le grupe enarkîstekanî sedey raburdû êstay emerîkay latînî û ewrupada wergirtwe.

Hîç bîryarêkî enarkîst heye, ke bo êwe betaybetî gring û bebayax bêt? Yaxud hîç takêkî kurd heye, ke êwe wek enarkîst- endêş pêtanwabêt gring bêt ke lebareyewe bzanrêt?

Ême bayex û hewll û koşşî hendêk le bîryaranî enarkistî serdemî sedey nozde û bîstem , lewane bakonîn û cozîf prodon û ştîrner û êmagolldman û kropotkîn û malatêsta û danîyl grî û hendêkî dîkeyan, be hend werdegrîn, destî rêz û pêzanîn leser kare tîurîyekanyan û çalakîyekanyan dadenêyn û degrîn, bellam emeş watay ewe nîye ke ême sernic û rexneman le corî bîrkirdnewe û karekanyan nebêt.
Ême letek hîç pîrozîyek û pîrozkirdnêkda nîn, xudî eweş (pîrozkirdin) lay ême djayetî gyane zînduwekey enarkîzm û bzûtnewekey dekat û deyimrênêt.
Pîrozkirdnî kesekan û deqekanyan weku çon markisîstekan û komunîstekanî kon û serdem kirduyane û deyken, be bîrteskî temaşakirdnî bîr û boçûn weku temaşakirdnî ktêbe asmanîye pîrozekan, leberçaw degrîn û berrêgrîyan dezanîn le berewpêşeweçûnî bzûtnewey soşyalîstî û dahênanekanyanda. Her boye ême beçawî rexne le hemû ştêk derrwanîn û sernicî lê dedeyn û tawtiwêy dekeyn.
Lemerr beşî dûhemî pirsyarekeştan, leser takî kurd wek enarkîstêk, ewey ême pêman wabêt, lew bareyewe gring bêt. Wellamî ême le meda be nexêre.
Le rastîda grupî enarkîst û ezmûnî enarkîstane ewendey ême pêy bzanîn nebuwe, le kurdistanî beşî 'îraqda, kurd bexoyewe neydîwe, her boyeş takêk nebuwe le naw kurdda lew beşey kurdistanda, weku enarkîstêk cêgey sernicî ême bûbêt .
Le sedey raburdûda yek dû bzûtneweyekî bçûk ke tenha le nawçeyekî gelêk bçûkda drust bûn, ke jyanêkî sade û sakaryan hebuwe û hemû ştêkyan be herewezî kirduwe û jyanyan beyekewe birdote ser, gerçî hendêk xellk pêyan xoşe ke nêwî enarkîstyan beserda bibrrin, bellam ême letek eweda nîn, çunke ême bzûtnewey enarkîzm zor lewe qultir û frawantir debînîn, taku tenha bête ser be herewezî karkirdin û beyekewe jyan.

Enarkîstî kurd çon xebatî kurd bo serbexoyî , otonomî (xudmuxtarî), ya serbestî netewayetî şî dekatewe û temaşay dekat? Êwe weku enarkîstêk , birrwatan waye ke peywendyekî pozetîvanetan bbêt bem hîwaye , ya xud bawerrtan waye ke ewe kar nakat?

Pirrsyareketan aşkra nîye ke aya êwe ruy dem le ême deken yaxud enarkîstêkî kurd?
Beher hall ger mebesttan ême bêt ême dellêyn hemû rizgarbûnêk çi neteweyî û çi regezî û çi ayînî be watayekî dîke nemanî hellawardin û stemî neteweyî û regezî û ayînî be hengawêkî berewpîşeweçûn dezanîn û piştîwanî lê dekeyn. Bellam lewêda ke hengaw berew binyatnanewey desellat û serwerî çînêk , regezêk, ayînêk, neteweyek beser ewî dîkeda bnêt, djayetî dekeyn û cyawazîyek lenêwan borcwazî kurd û borcwa-dagîrgeranî kurdistanda nabînîn.
Ba ewetan beyad bxeynewe, ke ême djî hemû desellatêkîn, weku leserewe nawnûsî desellatekanman kirduwe, her boye pêmanwaye ke her regezêk, neteweyek, rengêk, dengêk, ayînêk, wîstî desellatî hebêt taku zallîy û bandestî xoy beser hemuwanî dîkeda bsepênêt, îdî ewe metrisîdarewe û ewey ke bzûtnewey enarkîstî hewllî bo dawe, lewêda kotayî hatuwe û dêt, boye le weha barêkda naçardebîn carêkî dîke, gemeke leseretawe dest pê bkeynewe, wate le weha barêkda hîçman be hîc nekirduwe, her leber eweşe, ke ême be erkî serşanî xomanî dezanîn, le pall piştgîrîkirdnî ew bzûtnewaneşda debêt parêzgarî hêlî amanc û prinsipllî xoman bkeyn û rwangey djeserwerîyane û meydanekanî çalakî xoman win nekeyn , taku bo xellkeke run bêtewe ke ew bzûtnewey ewan ya heta bedestihênanî amancekanîşyan, ewe nageyenêt, ke îdî ewan tewawî serbestî û azadî û hemû ew xêr û xoşyaney ke çawerrwanyan dekirdin, bedestyan hênawn û dehênin.

Zor le kurdekan hîwayan be hebûnî otonomîyekî nawçe kurdyekanî her çwar dewlletekanî ke kurdistan parçeyeke lêy, heye, le jêr nawî corêk le corekanî fîdrallîda yekbgirnewe. Êwe lêreda le kwêda dewestin, hellwêstan lem barewe çye?

Ême hîwadarîn rojêk hemû gund û şar û nawçe û herêm û kîşwerekan (qarrekan) leser bnemay fîdrasyon û konfîdrasyon (fêdratîv)î yekbgirnewe. Weha yekgirtin û pêkhatnêk leser bnaxey daxwazî serbexoyyaney xellk û xwast û wîstî (îradey) azadaney xellk, pêşwazî lê dekeyn. Bellam le helumercî ramyarî nawçeyî û nêwdewlletî ewrroke û cyawazî astî beşekan û nebûnî huşyarî otonomîy fêdrasonekan le yekgirtin û cyabûneweda, weha egerêk zor dûr dexatewe. Bellam dekrêt kar û xebat bo cêxistnî weha pêkhateyekî fîdratîvî lew wllataneda bikrêt û wek ellternatîvî sîsteme hîrarşîyekanî îsta xebatî bo bikrêt û hîway pê bbestirêt.
Le êstada ewey heye û sernic û çawerrwanî zorîney xellkî rakêşawe, rêgeçare hîrarşîyekanin, boye karkirdin bew arasteye be erkî serşanî xomanî nazanîn, ême beagayn lewey her core yekgirtneweyek hebêt, otonomî, fîdrallî neteweyî, yekgirtnewey neteweyî, tenha corî kêşekan û heta radeyekîş çewsandnewey netewayetî pîne dekat, bellam le rastîda kêşekanî dîkey mrovî naw komellgey kurrdî weku hemû her komellgeyekî dîkey serdem qulltir dekatewe, baştirîn nmûney êsta û sedey raburdû kêşey xwarûy efrîkaye, ke êsta mrovî ew komellgeye kêşey aw û kareba û telefon û hejarî zyatir û perawêzxistinî xellkekey, ke le serdemî rjêmî regezpersitîda le xwarewey komellgekeda bûn, qulltir bûtewe. Çunke êsta tenanet jyanyan le çwarçêwey ew teneke û lewhaney ke kirdûyanin bewey ke pêy dellên mall, pê rewa nabînrêt. Gîrugriftî krê û herzanî û granî û qutabxane û xestexane û zankow sercemî şwêne xizmetguzarîyekan, kar û bêkarî, zyatir buwe, bewatay wşe ew wllate buwete bazarrêkî azad bo bazirgane dewllemendekan û kompanîye xomallî û bêganekan, ke bearezûy xoyan teratênî têda deken.
Em kêşe komellayetîyane wa qullbûnewe ta geyiştne beşbûnî ANC û rûdanî xopîşandanî gewre û mangirtnî karîger, ew wllate şorrşî rasteqîney pêwîste. Bellam eme runadat heta kese pîroz û konekanî nêw grup û rêkixrawe pîrozkrawekan, pîroz bmênin, çunke ta êsta ewanîş her leser mêjûy kapîtall û sermayey raburdûyan dejîn.
Dahatûy kurdîş lew çeşney ke to bastkirduwe, ayendeyekî lewe baştirî nabêt. Ême emaneman zor lela roşnin û ewe be rast nazanîn, ke bllêyn madam em fermanrrewayye herêmîye hengawêkî dîke demanbate pêşewe, ba êmeş êsta destberdarî prinsipllî xoman bîn û le êstada xebat bo ptewkirdnî eme bkeyn û dway ewe dest bexebat bo ewey ke bawerrman pêy hebuwe, bkeynewe. Girtneberî rêgey pêçupena û drêjxayen, xizmet be priskeman nakat, bigre sererray ewey ke bem rêgeye nageyne amancekanman, herwehaş bîr û hoş û culleşman dewestênê û demrênêt.
Hellwêstî ême, xebatî ême lem pirseda dûlayene: le layekewe ême piştgîrî xoman bo pirsî rizgarî neteweyî (nemanî stemî neteweyî) radegeyenîn, çunke dezanîn çewsandnewey neteweyek, regezêk, dînêk ya mezhebêk, tenanet takêkî naw komellge, eme be watay nebûnî dadperwerî komellayetîye, wate hebûnî stem û zor û destidrêjî leser mafî kesêk ya layenêk ya neteweyekî dîke. Eme rwangey êmeye û a lemewe ême hellwêst werdegrîn û bergirî lê dekeyn.
Layenekey dîkey xebatî ême, ya hellwêstî ême, kollnedane lewey ke bawerrman pêy heye û xebatî bo dekeyn û hewilldedeyn be yekgirtin û hawkarî letek ewkes û layenaney dîkeda ke be hoşyarî xoyan geyiştun ya degene ew rastîye, ke xebat le şanî êmewe bken. Emeş be hewilldan, be miştumrrî bellgeyî û baskirdin le ezmûnî xebat le wllatanî dîke û rêzgirtin le bîr û boçûnyan û mamellekirdin letekyanda be gyanêkî dûr le siktarîstîyewe . Îdî le her bwarêkda bêt.
Ba eweşman le bîr neçêt, gerçî ême amarêkman bedestewe nîye, bellam ewendey bzanîn hebûnî mîrî herêmî kurdî le kurustanî beşî 'îraqda ke mawey 19 salle berdeewame, keçî şitgelêkî zor kemyan bo xellk kirduwe, her leberewe em ezmûne pirsî netewayetî û dewlletî neteweyî zor kall kirdotewe.

Boçûn û rwangey enarkîstî sebaret be ayindey kêşe ya pirsî kurd çone?

Ême le wellamî pirsyarî pêşûtirda hellwêstî xomanman bo baskirdin bo rûnkirdnewey zyatir dellêyn, ême wek enarkîst heman hellwêstman beramber pirsî rizgarî neteweyî kurdekan heye, ke le beramber pirsî rizgarî neteweyî blucekan û felestînîyekan û tamîlekan û kemîne jêrdistekanî dîke hemane. Herwa xwazyarî serbexoyî nawçe kurdinşînekanîn le pêkhateyekî fîdratîvîda, herwaş xwazyarî heman mafîn bo turkmanekan û aşûrekan û ...tid. Bellam aya eger azadî birryardan û serbexoyî le pêkhatinda hebêt, huşyarî binyatnanî komellgey azad û yeksan hebêt, mrovekan be heman şêwey êsta xoyan leser bnemay kurdibûn, blucbûn, turkmanbûn, aşûrî bûn, cyadekenewe?
Erkî ême enarkîstekan lêreda berceste debêt, huşyarî û agadarkirdnewe, rêkxistin û hellixrandin, karkirdin bo pêkhênanî torre komellayetîyekan û encumen û rêkixrawe lokalîyekan , wek berdî bnaxey yekgirtnî azadane û komelayetîyaney danîştwanî gund û gerrek û şarekan û karge û fermange û xwêndinge û nawendekanî dîkey jyan, ke araste ramyarîye deselatixwaz û cyawazî drustgerekan puçell dekenewe..

Soşyalîzm çi rollêkî le xebatî serbexoyî kurdda gêrrawe û degêrrêt? Herweha aya hîç azadîxwazîyek ya djedeselatixwazîyek le soşyalîzimda berxurd krawe? Aya mêjuyyekî enarkîstane le nawçe kurdîyekanî xorhellatî nawerrastda hebuwe, ke êwe pencey bo rakêşn?

Bo wellamî em pirsyare pêwîst dekat, pence bxeyne rastîyek, ewîş eweye, ke suşyalîzm û part û grupe soşyalîstekan û bzûtnewekeyan nek her le kurdistanî beşî 'îraq û beşekanî dîkeşda bellku sercemî wllatanî xorhellatî nawerrast û wllate efrîkyekanîş, wek pêdawîstîyekî komellayetî le derûn û wîstî xellkewe drustnebûn wate be sruştî le dayk nebûn, bellku drustikraw û tewawgerî ramyarî rusyay sovyetî bûn û dwatrîş ke çîn drust bû û kewte mlimlanêy tundutîjewe letek rusyeda, ew mlimlanêyeş be rollî xoy lenaw hemû part û grupe soştalîstekanî em wllatane û bzûtnewekanyanda rengî dayewe.
Ger roşintir bllên, ew part û grupe soşyalîstane hellgirî heman ramyarî sovyet ya çîn bûn, xo eger çîn ya sovyet peywendî letek mîrî ew wllatey ke ew partaney têda bûn, baş bûbêt ewa peywendî partekanîş letek mîrîyekanda baş buwe, pêçewanekeşî her raste. Baştirîn nmûneş peywendî ptewî nêwan sovyet û 'îraqî serdemî (rjêmî be's)e le nêwan sallanî 1970 ta 1975 , ke sedam huseyn gerçî kesî yekem nebû le desellatda, bellam hemû şit bû û partî komunîstî 'îraq letek ew rjêmeda le bereyekda bû, ke beherdûkyan djayetî bzûtnewey ew serdemey kurdyan le sallî 1974da dekrid, ke mistefa barzanî serkirdey bû û le heman katîşda rjêm lejêrewe destî kird be rfandin û kuştinî deyan kadîrî çakî naw partî komunîst betaybet ewaney ke sebaret be berekayan letek rjêmda gleyyan le hellwêstî partekeyan hebû. Kewate em part û rêkixrawe komunîst û soşyalîstane hellgirî ramyarîy taybetî xoyan nebûn, ke debuwaye xizmetî krêkaran û reşexellkekey 'îraq heta kêşey kurdîşî bkirdaye. Herweku pêştir basman kird, ew partane û bzûtnewekeşyan nek qazancêkyan be kêşey kurd negeyandwe ya kêşekeyan nebirdote pêşewe, bellku zyanêkî gewreşyan lêdawe û xoşyanyan pê naşîrîn kirduwe.
Bekurtîyekey be birrway ême, lewêda ke fêrgey soşyalîzmî deselatixwaz (markisîzm û îzme paşrrewekanî dîkey) beser bzavekeda zallbuwe, neytwanîwe rolêkî pozetîv bbînêt. Îtir ew arasteye prro-rus bûbêt ya djî.. Çunke bo ewan pirse komellayetîyekan amrazn bo geyiştin bedesellat, herwek nasîwnalîst û mezhebî û lîbralekan ew pirsane bo heman mebest bekar deben.. Detwanîn bllêyn le dû serdemda bîrî sosyalîstî lew şêweyda ke hebuwe, twanîwyetî demargirî neteweyî kem bkatewe, ew serdemeş pencakan û heştakanî sedey raburdû bûn. Bellam bedaxewe katêk ke destî ew dû araste prro-bolşevîk û pro-mawîye derdekewêt û bedwayda şkistî blokî soşyalîzmî dewlletî dêt. Îtir ew karaye pêçewane debêtewe û zor be nîgetîvî deşkêtewe. Tenanet pagendegeranî ew dû arasteye ya debne mezhebî tundirrew ya debne nasîwnalîstî tundirrew.
Bo wellamî beşî kotayî heman pirsyartan, dellêyn ewendey ême beagabîn mêjûyek nîye benawî mêjûy enarkîstane ( mêjûy enarkîzm) le nawçe kurdîyekanî xorhellatî nawerrastda nebuwe ya dernekewtuwe taku ême pencey bo rabkêşîn.

Ey sebaret be emrro? Aya jmareyekî zorî çalakî kurdî enarkîst le xorhellatî nawerrastda hen, ya xud zorbeyan le xellke hellkendra û awarekanin?

Lemer ewey ke kesanêk be enarkîste kurdizmanekan nawberîn, lewaneye pêştir wek tak hebûbin, bellam ne xoyan û ne aydyakanyan le astî komellgeda nasraw nebûn. Ewaneş ke le derewe bûn, ta pêş sallî 2000 dengêkî wa nebuwe, ke le astî komellgeda nasrawbêt.. Dîsanewe eger kesanêk hebûbin, ewa nasraw nebûn û be aşkra wtar û rexne û karîyan nebuwe.
Detwanîn bllîyn yekemîn têkistgelêk ke bonî enarkîzm ya soşyalîzmî azadîxwazîyan lê habêt, hî ême bûn, ke le seretay sallî 2000 govarêkman benêwî “ dalyan” bllaw dekirdewe û ta beharî 2003 berdewam bû û lew maweda 12 jmarey werzaney lê derçû. Raste benêwî enarkîzm nenasrabû, bellam zorbey nûserekanî enarkîst û ewanî dîkeş azadîxwaz û serbexo bûn. Bellam be dillnayîyewe dellîyn ke “sekoy enarkîstanî kurdistan-KAF) yekemîn mînberî enarkîstîye be zmanî kurdî û nûseranîşî yekemîn kesanêkin, ke xoyan be enarkîst nasanduwe. Yekemîn kesanêkin ke têksitî enarkistîyyan wergêrawete ser zmanî kurdî û karyan bo rastkirdnewey watay şêwêndrawî waje ya çemkî” enarkîzm” kirduwe. Herwa le her çwar parçekeşda yekemîn sayt û mînber buwe. Ta ewendey ême agadar bîn par sall, le kurdistanî beşî turkye govarêk be nêwî “ Qijka Reş - qîjka reş – Corvus ” derçû û êstaş berdewame û xawenî pêgey înternêtîn.
Şayanî base lem sallaney dwayîda paş şkistixwardinî bzavî çekdarî û peresendinî bzave komelayetîyekan le nawçe kurdinşînekan, hawdemî peresendinî bzavî enarkîstî le turkîye, zemîney serhelldanî ellternatîvêkî sruşwergirtû le enarkîzm wek berencamî bujanewey bzave komellayetîyekan, rexsawe, ke emeş bellgey nakokbûnî bzavî komellayetîye be bzavî çekdarî û lewêda ke bzavî çekdarî behêz bêt, bzavî komellayetî deçête sêberewe û lewêda ke bzavî çekdarî şkist dexwat, bzavî komelayetî dêtewe meydan. Hokarî emeş roşne, ke eweye hoşmendî û mêntallîtî mîlîşyayî, wîst û twana le tak desênêtewe û be bebehişte bellîndrawekan xoşbawerrî dekat, le beramberîşda katêk ke sêberî şumî mîlîşyakan leser hoşmendî tak derrewêtewe û tak le derewey xoy hêz û penayekî rizgager nabînêt, lewêda wek tuxmêkî derbest û birrwabexo dêtewe meydan. Rêk eme le şare kurdinşînekanî turkye rûy da û le rûdanî berdewamîşdaye. Le çend sallî raburdûda rewtî enarkîstî lenaw bzave komelayetîyekanda zor berçaw geşe kirduwe û karayî leser hewll û bzavekan danawe û torre komelayetîyekan bellgey ew karayye û ew amaeyyen, ke 180 ple retgerewey bzavî çekdarî û aso û amance nasîwnalîstî û dewlletgerayyekeyn.
Bedaxewe zorêk le çawdêran û tenanet enarkîstekanî ewrupa em all û gorr û werçerxane lew nawçeda û le pêkhatey hoşmendî xellkda, bo karayî 'ebdulllla oçelan û werçerxane nîwewnaçllekanî bîrkirdnewey ew, degêrrnewe. Be birrway ême be pêçewanewe ewe xudî oçelan û layengranî ewn, ke kewtûnete jêr karayî bzave komellayetîyekan û be dyarîkrawîş rûnanî soşyalîstekanî ew devere le hzir û aydyakanî enarkîzm. Çalakanêkî ewrupî, ke le salanî raburdûda serdanî forume komellayetîyekanî (dyarbekir 2009 û estembul 2010) yan kirduwe, ew rastîye nkollî hellnegre dezanin.
Leber roşnayî ew peresendne berçawe le huşyarî komellayetî nawçe kurdîyekanda, detwanîn qse le bûnî jmareyekî zor le tak û çalakanî enarkîst ya sozdar bo enarkîzm bkeyn û le narrezayetî û xopîşandan û tenanet ahenge neteweyyekanî wek newrozda be aşkra enarkîstekan be allanî reş ya allay nîwerreş û sûrewe bbînîn. Derçûnî govarî “qîjka reş- Qijka Reş” bellgeyekî dîkey ew amadeyyeye.
Bellam bedaxewe le beşekanî dîkey (surye û 'îraq û êran)da ew amadeyye meydanîye nabînîn. Eweş hokarî xoy heye û lêreda hewll dedeyn be kurtî roşnî bkeynewe. Barudoxî wllatî surye *** be giştî dyare û hîç bzavêkî komellayetî û ramyarîy natwanêt amadebûnî xoy nîşan bdat û xoy der bxat. Herweha le beşî 'erebinşînî ew wlateda be pêçewaney turkyewe ke le şarekanî xorawayda bzavî enarkîstî amadeyî heye û bûnî xoy selmanduwe, herwek beşe kurdinşînekey natwanîn qse le bûn ya nebûnî bkeyn, herçende be locîkî nebûnî sêberî mîlîşyagerî le suryeda, dekrêt le jêrzemînda korr û komellî roşingerî awa hebin. Le kurdistanî beşî 'îraqda, ke zorêk le êmewe lewêwe hatûyn, leber ewey ke begşitî enarkîzm tenya bew wata nîgetîve nasrawe, ke djekanî çwandûyane û beşî xwarûy 'îraq bedaxewe taîsta ewendey ême bzanîn, bzavî enarkîstî le meydanda nebuwe, beşî kurdinşîn lewe xraptir be drêjayî sê dehe be xestî le jêr karayî bzavî çekdarîda buwe. Leber ewe le hoşmendî komellayetî tak û komellda tenya çek yeklayîgerewe buwe û hanay bo brawe. Be raperrînî 1991, hîçkat kotayî bew bersêberbûney tak û bzavî komelayetî nehat, çunke her zû ceng buwewe beşêk le jyanî rojaney xellk û cengî nêwan mîlîşyakan û rjêm, gorra be cengî nêwan xudî mîlîşya bedesellat geyiştuwekan û ta sallî 1998 ew bare serbazîye berdewamî hebû û amadeyî serbazîyaney rjêmî be'si û turkye û êran wek hereşeyekî hemîşe amade leser snûrekan, hîç bwarêkyan bo asayîbûnewey keşî çekdaraney sê dehey pêştir nedehêştewe. Lew maweda tenya bînerî serhelldanî çend rêkixrawêkî cemawerî wek “yekêtî bêkaran le kurdistan, komelley awarekan, rêkixrawî serbexoy jnan û rêkixrawey dîkey xwêndkaran û krêkaran ... Tid” bûyn, ke behoy serheldanî cengî nawxoyî û kotayî keşî namîlîşyayî, lenawbran ya pukanewe. Bedaxewe ew rêkixrawane be zorî ya paşkoy parte çepekan bûn ya be hoy pêkhatey hîraşyaney rêkxistin û berrêwebirdnî karubarekanî nawxoyan, wabestey ramyarî û taktîkî ew partane bûn. Bem core debînîn komellgey herêmî kurdistan deheyekîş paş raperrînî azarî 1991 û derperrandinî hêze dagîrgerekanî rjêmî be's, hêşta her berdewam le keşî mîlîşyayîda mawetewe, emeş way kirduwe, ke cemawer û xebatî cemawerî ewende le pênaw kotayîhatin be cenge nawxoyyekanda buwe, ewende neyperjawete ser bwarekanî dîkey mafî tak û azadîyekan û yeksanî û dadperwerî komellayetî. Herboye katêk le sallî 2006 bemlawe wek berencamî kotayî cenge nawxoyî û derekîyekan û ruxanî rjêmî be'si [ke byanûyekî cadûamêz bû bo desellatdaranî herêm hem şanî xoyan le welamî daxwazîyekanî xellk xallî bkenewe û hem bzavekanî pê tawanbar bken], bzave komelayetîyekan dêne meydan, leberewey ke ne xawenî rêkixrawî serbexoy ledaykbûy narrezayetî û xebatî rojanen û ne aşnayetîyan be şêwaze azadîxwazîy û cemawerîyekanî xebatî komellayetî heye. Eger sernicî xroşane cemawerîyekey dûmangî raburdû*** ewey le 17î fêbrîwerîyewe destî pêkrid û paş dû mang be leşkirkêşî û hêzî dje-tîror û polîs serkut kra, debîn, hem leber nebûnî sûnet û hoşyarî xebatî komelayetî û nebûnî rêkixrawî serbexoy cemawerî û torr û forumî komelayetî, zor beasanî lelayen opozsyonî desellatixwazewe (lîstî goran û îslamîyekan) le nawerrok û xwastekanî xallî dekrê û rojane kar leser destemokirdnî deken û hem be asanî le rêy hêzî serbazî û polîsî meşqidrawî wlatanî xorawawe serkut dekrêt.
Bepêçewanewe le êran û beşe kurdinşînekeyda leberewey ke opozsyonî çekdar le sî sallî raburdûda amadeyî meydanî wek ewey le kurdistanî beşî 'îraqda hebû, lenaw xellkda nebuwe, xebatî cemawerîyaney komellayetî çi le şar û çi le gundekanda be corêk amade buwe û xellkî aşnayetî be şêwazekanî em şêwe xebate heye, ke mangirtne giştîyekanî çend sallî raburdû nîşane û bellgey amadeyî ew hoşmendîyen. Hawkat bûnî huşyarî enarkîstî hem wek berencamî amadeyî xebatî komellayetî û kemkarayî bzavî çekdarî û hem wek amadeyî hzir û aydya enarkîstîyekan le raperrînî rêbendanî 1979da, beşî kurdinşînîş lew karayye beder nebuwe û le êstaşda çendîn korr û komellî enarkîstî çalak le bzave komelayetîyekanda hen, bellam bedaxewe leber keşî serkutgeraney rjêmî îslamî betabet le kurdistanda ke barudoxêkî serbazîyaney zor zeqî bexowe girtuwe, çalakanî enarkîst wek kurdistanî beşî turkye neyantwanîwe, xawenî govar û bllawkrawey xoyan bin û be aşkra çalakî bken û xoyan be enarkîst nawzed bken. Ta ewendey ême agadar bîn, hem lenaw bzavî krêkarî û hem lenaw bzavî xwêndkaran û lenaw bzave komellayetîye rojaneyyekanda enarkîstekan wek tak amadeyyan heye.
Be dyarîkrawî, ewaney ke bo forumî enarkîstanî kurdistan denûsin û harîkarî deken, fretir le derewen, le ewrupan. Bellam wek xotan dezanin şêwe rêkxistinî enarkîyekan korr û komellî giçkey nasêntralîst û grupî karîy û lokallîn. Leberewe nakrêt be bûn ya nebûn qse bkeyn. Çunke le barudoxî ramyarîy wllatanî xorhellatî nawînda be taybet êran, surye û 'îraq, zemîney karî aşkra û forumî aşkra û çalakî ramyarîy aşkra ya lebar nîye, ya tûşî derdîserî sext debêt. Lewlaşewe leber ewey ke enarkîstekan djî grupgerî ramyarîy û destegerîn, le beramberda grupî karîy le xebatî komellayetîda berterî pêdeden, barî komellayetî û ramyarîy ew wllataneş lewe zyatir bwar nadat. Ta ewende ême agadar bîn, sendîka û rêkixrawî cemawerî û pîşeyî lejêr karayî aydya û şêwazî rêkxistin û berêweberayetî herewezîyaney enarkîda nîye, eger heşbêt, lewaneye zor lawaz û le barî korpeleyîda bêt.

Êwe boçûntan beramber pekeke çîye? Ey sebaret be PJAK pjak çî dellên?

Pekeke û pjak her yekin ya wirdtir bllîyn, pjak yekêke le ballekanî beşbûnî pekekey caran beser çwar wllatekeda (turkye, êran, 'îraq û surye), dekrêt bllîyn pjak rêkixrawî xorhellatî pekeyeye. Pjak û pêkaka, pêş hemû ştêk dû rêkixrawî hîrarşî ramyarî û mîlîşyayîn, ke hîç nzîkayetîykyan letek soşyalîzmî azadîxwazane (enarkîzm) nîye. Ewan xerîkî pagendey nasîwnalîstîn û le elfewe ta ya, letek ême cyawazn. Detwanin nzîkyayetîyan letek soşyalîste deselatixwaz û hîrarşîyekan hebêt. Ta ewende degerîtewe ser ew gorananey ke le boçûnî oçelanda bedî dekrên. Yekem zor cêgey dillxoşî nîn, duwem, lenaw rîzekanî ew rêkixrawaneda be astî goranekanî boçûnî xudî oçelan hest be goran nakrêt. Raste ewan le rêkxistinî xebatî cemawerîda awrryan le bnemay fîdratîvî dawetewe û qursayyan xistwete ser xebatî komellayetî. Bellam eme nayankate xizmî enarkîzm. Çunke oclan destberdarî otorîtegerî û destemokirdnî bzaveke nebuwe û duwem, ewan hêşta hellgirî şunasî neteweyîn û destberdarî nebûn. Ta ewendey degerêtewe ser pjak, kemtir le rîzekekanî pêkaka le turkye, kewtûnete bergoran û karayî goranekanyan leser kemtre.
Be brray ême key parçekanî pekeke destberdarî xebatî çekdarî bûn û xebatî komellayetî nawendekanî kar û jyanyan kirde meydan, key rêkixrawe sêntralîstekanyan lokallî û nasêntrall kirdwewe, key bangewazî mergî karêzma û otorîtegerîyan kird, key destberdarî peywendîye herêmî û cîhanîyekan letek dewlletekanî xorawa û xorhellat bûn, key druşmî djedesellat û serwerîyan bebê perde û şerimnokî berizkirdewe, ewsa dekrêt, êmeş beramber kar û bîrkirdneweyan hest be nzîkayetî û xoşbînî bkeyn. Bellam bedaxewe ême le êstada le demî qsegeranî ballekanî pekekewe betaybet le êran û 'îraq, hest be gorran nakeyn û nakrêt be rûdanî gorranî gewre û rîşeyî le bestellekî aydyolocyay nasîwnalîstî û deselatixwazîy lêprisrawan û endamanî serkirdayetîyanda hîwadar bîn.

Ray êwe leser ew cengey ke emerîka le sallî 2003 djî 'îraq serkirdayetî kird, çye? Derkewt ke komîwnîtî kurdî le 'îraq layengîrîyekî zorî ew dagîrkirney kird, eme ke nakoke be hellwêstî enarkîstekan le ewrupa û emerîka ke lew kateda le bzûtnewey djî ( entî) şerreda zor çalak bûn. Em nakokye çon debînin ?

Ême ew kat û êstaş djî şerrîn û djî şerrîş bûyn, îtir ew şerre le kurdistan bêt ya başûrî efrîka.. Ême heman hellwêstî hawrrêyanî djî şerrman hebuwe û heye.
Ho û fakterî handerî dagîrkirdnî emerîka û berîtanya be yarmetî hendêk wllatanî dîke, lay êmeş weku hemû layekî dîke roşne çi le le dagîrkrin û birdin bebelaşî samanî sruştî û nasruştî 'îraq û behêzkirdnî pêgey xoyan lewê û nîşandanî xoyan weku hêzêkî gewre û karame û lêhatû djî rjêmî êran û surya û parêzgarîkirdin le kwêt û wllatanî dîkey kendaw û îsraîl taqîkirdnewey çeke tazekanyan û xistnejêrbarî wllatanî dîke taku mamelle û grêbestî serbazîyan letekda bbestin le pall emaneşda bo bedestihênanî berjewnidî abûrî zyatrî xoyan û kompanya gewrekanyan brewpêdanî destitêwerdanî bankî cîhanî û sinduqî drawî nêwdewlletî û zallbûnyan le hemû bwarekanî jyanî xellkîda û gelêk hoy dîkeyş . Ême lem rwangeyewe djayetî cengî dij be 'îraqman kirduwe.
Sebaret berrollî komîwnîtî kurdîş le seportî cengegeda, dellêyn: renge rast bêt, ger ew mafe bew komîwnîtîye bdeyn le xoşhallyan be cengeke, leber em hoyaneye, yekem: rjêmî sedam huseyn û partekey ke nzîke î 35 sall desellatyan beser 'îraqda hebû, le rêgey kuştin û brrîn û toqandnewe desellatyan berrêwedebrid, ke kurd le kurdistan û şî'e le xwarûy 'îraq û nawerrastîda, beşî şêrî em kuştin û brrîneyan le hemû şêweyekî ew hêrrşaney ke dekrane seryan, berkewtuwe. Eme waykird, ke komîwnîtî kurdî be rollî xoy bêhîwa bû le hereshênanî rjêmî sedam be hemû rêgekanî dîke, be taybet cengî yekemî kendaw, ke sedam her mayewe.
Dûhem: bêhîwabûnî komîwnîtî kurdî le sercemî parte ramyarîyekanî kurd û kurdistan be partî komunîstîşewe ke hîçyan lew asteda nebûn, ke bitwanin sedam beçokda bhênin û gorrankarî bken.
Sêhem: darruxanî rusya û sercemî blokekey, ke îdî layenêkî dîke nema ke kurd hîway xoy pêwe bbestêtewe, ke em darrmaneş nek her karîgerî xoy leser komîwnîtî kurdî û kurdistan dana, bellku le sercemî komîwnîtîyekanî dîke le hemû dinyada. Çwarhem: prrupagendey emerîka û berîtanya û wllate ewrupyekan lelayek, ke le dway rjêmî sedam, rjêmêkî dîmokritî dademezrênin û xellkî le sayeyda be amanc û awatekanî xoy degat û xoşî û herzanî û xoşguzeranîyekî zorîş bo takekanî komellgey 'îraqî be kurdîşewe dehênêt, lewane : asayş, kar û îş , aw û kareaba newt û gaz, fêrge, xestexane, zankoy hawçerx û pêşkewtû... Hitd, lewlaşewe part û grupe kurdyekanîş be drişmî brîqedar û drowdelese û peymanî bêbnema, ewendey dîke xellkî kurdistanyan çewaşe kird.

Bellê bem şêweye komîwnîtî kurdî ewaney ser be parte ramyarîyekan bûn û ewaney ke betewawî le amancî cengeke agadar nebûn, layengirîyan le ceng û hatnî emerîka kirduwe, bêêguman komîwnîtî kurdî û enarkîstekan cyawazîyekî gewre û frawanyan le nêwanda heye, her boye asayye ke hellwêstîşyan leser sercemî pirsekanî dîkeş her cyawaz bêt. Pêmanwaye beşî dûhemî em pirsyaretan letek beşî yekemî heman pirsyarda nayetewe bewey ke komîwnîtî kurdî û hellwêstî lew cengeda be hellwêstî enarkîstekantan çwanduwe.
Beherhal ême pêmanwaye ke le êstada komîwnîtî kurdî, be heman rade amadeyyan bo pêşwazî emerîka û berîtanya nîye. Çunke xellkî le herêmî kurdistan, ew xellke nîye, ke le sallî 1992da be rêjeyekî zor deçûne pay sinduqekanî dengdan be parte ramyarîyekan, herweha heman xellk nîye, ke nasîwnalîzm çawî kwêr kirdbû. Xellk êsta ewe dezanêt, ke wedernanî dagîrger, kotayî pirseke û kêşekan û stem nîye. Bellku cengî xoy letek desellatî borcwazî kurd dest pêkirduwe û xotan bînerî rûdawekanî sallanî 2006 bemlawe û betaybetî em dû mangey dwayî bûn, ke dabrranêkî zor lenêwan desellat û cemawerda bedî dekrêt.

Aya bzûtneweyekî komellayetî hebuwe ya heye, weku grup ya tak le komîwnîtî kurdîda, ke êwe weku enarkîstêk, ke be hîwa ya hogrî bûbin pêy, gerçî ew grup û takane enarkîstî tewawîş nebûbin?

Pêmanwaye le wellamî pirsyarekanî pêşuda detwanrêt wellamî em pirsyare bedest bhênrêt, bo ewey wellamekan dûbare nekeynewe û katîş le êwe û xwênerîş negrîn, bepêwîstî nazanîn lêreda zyatir leser eme brroyîn. Tenya ewende dellêyn, ke hîç kes û grupêk nebuwe ya ême agadarî nebûyn, ta serincmanî rakêşabêt, bellku le rewtî ezmûngîrî xoman (her yeke le ême)ewe lenaw korrî xebatî rimyarî naw part û grupe çepekan û rêkixrawe cemawerîyekanewe be boçûn û aydyakanî emrroman geyiştûyn. Emeş berencamî nakokî amanc û şêwekarî grupe çepekan (soşyalîste deselatixwazekan) buwe letek amanc û bîrkirdnewey her yeke le ême.
Şayanî base, aşnayetî ême û hogrî ême bo aydyakanî enarkîzm wek hizrêkî azadîxwazane, le xwêndnewe û aşnabûn be têksit û serçawe klasîk û hawçerxe enarkîstîyekanewe nehatuwe, bellku le yekhatnewe û yekangîrî û xallî nawkoyî enarkîzm û boçûn û hizrî êmewe hatuwe. Be watayekî dîke, ême enarkîstyane bîrman kirduwetewe, hengawman nawe, rexneman girtuwe, katêk ke dje boçûnekanman be enarkîst tometbaryan kirdûyn, eme buwete hoy handanî ême bo aşnabûnman be enarkîzm, taweku pesendîy û pallpiştî bîrkirdnewe û boçûnekanî xomanî têda bdozînewe, bemcore ême xoman le nawendî korr û komellî enarkîda le wllatanî ewrupîda dîtwetewe.

Ew narrezayetî û xopîşandanane tazaney xellkî le nawçey jêrdestî mîrî herêmî kurdistanda çon debînin? Aya bawerrtan waye, ke bzûtneweyeke , ewey têda bbînrêt ke ke karayyekî leser barudoxe ramyarîyeke debêt her weku çon le beşekanî dîkey xorhellatî nawerrast hebuwe?

Hellbete êweş agadarn, le paş cengî dagîrkirdnî 'îraq û hatne nawewî emerîka û berîtanya û wllatanî dîkey hawpeymanyan û rjan û bexşînewey pareyekî zor be taybet dway serhelldanî " berhellsitî" bo derkirdnî hêzekanî emerîka û berîtanya û kompanya bêganekan, bo dillnewayîkirdnî xellk û rakêşanyan be lay xoyanda û dûrxistneweyan le hêzî "berhellsitî" em prosêse kurdistanîşî girtewe. Lelayekî dîkeyşewe emerîka û berîtanîyekan eger çî xoyan le seretawe le bînakirdnewey 'îraqda planêkî wayan nebû, bellam ger wîstibêtîşyan lew bwareda ştêk bken, îdî buwete pirsêkî lawekî û pirsî serekî bo ean lawazkirdin û nehêştî "berhellsitî" gelî û cemawerî bû. Her hemû emaneş way lewe kird, ke leser astî kurdistan û 'îraqîş, berpirsekanî partekan û kese nzîkekanyan û karbedestanî dewllet û endamanî perrleman û her hemû emane lew barudoxe sûdmend bûn, lelayekî dîkeyşewe bûte hoy ewey ke le kurdistanda hîç lemperêk leberdem talangeran û mşexoranda nebêt û ger ştêkîş hebûbêt be hîç şêweyek nexrawete kar, emaneş be rollî xoyan bûnete hoy drustibûnî gendellîyekî zorî bêsnûr û feramoşkirdnî komellge û xizmetguzarîyekan û bînakirdnewey kurdistan çi le bwarî kiştukallî û çi lebwarî pêşesazîda gelêk ştî dîkeyş le pall nebûnî dadperwerî komellayetîyda.
Ştêk ke nabêt, bazî beserda bdeyn, xêrayî prosêsî taybetîkirdnewey kerte xizmetguzarî û giştîy û dewlletîyekan bû lew barudoxe rexsawey paş ceng û pyadekirdnî mercekanî kompanî û nawende cîhanîyekanî wek sinduqî drawî nêwdewlletî û bankî cîhanî le beramber ew qerzaney ke beser 'îraqewe pêştir heyanbûn ya paş ceng beser 'îraqda dran û şanbeşanî emaneş mercî hawpeymanan û rjandinî pareyekî zor bo hêze bekrêgîrawekanyan le 'îraqda, zemîney partîy (hizbî)kirdnewey kerte dewlletîyekan le jêr perdey kertî taybetîda çend kompanîyayekî xêzanî serokekan qut bkenewe û daruberdî ew herême benawî kertî taybetewe leser xoyan tomar bken û lewlaşewe berreke lejêr hêze ramyayye opozsyone parlemanîyekan derkêşn.
Hemû emaney serewe zemîneyan bo drustibûnî narrezayetî û berizkirdnewey druşm û deng û daxwazî rîform aferand, ke le seretada le şêwey taku dwatir wek grup çi le derewey yekêtî nîştmanî û partî û çi lenaw rîzekanî ewanda, xoy derxist. Ew grup û kesaneş hewllyan deda, ke rîform le naw xudî yekêtî û part û dwatrîş le mîrî herêm da, bken. Emane hîçyan seryan negrit û meramî rîformixwazan şkistî hêna û serencam beşêkî bçûkyan destyan le karî dewlletî û partayetî kêşayewe bûn be beşêk le narrezayîderbirranî derewey partekan û mîrî.
Belam her leseretawe cyawazîyek le daxwazî û aso û amancî beşekanî bzûtnewekeda hebû û rîformixwazanî naw partekan, paş hatnederewe û toranyan û derperandinyan be pîlan, kewtne sêberkirdin beser narrezayetîye cemawerîyekanda û bo ewey bitwanin ew bzûtnewe komelayetîye goranixwaze cemawerîye bqoznewe û bo meramî xoyan bekarî bern, sereta kewtne berizkirdnewey druşmekanî xellkî û tenanet nêwî xoşyan le daxwazî here serekî xellkewe derhêna, ke “gorran” bû. Bew core twanîyan bbin bew naw denge, ke be “lîstî gorran” nasra. Lemeş wawetir bo xogirtin û frawankirdnewey binkey cemawerîyan, xoyan le part û grupe îslamîyekan nzîk kirdewe û kewtne hêzwergirtin leyekdî le katî hellbjardnekanda û bewcore ta êştaş ew harîkarîy û kare hawbeşey( lîstî gorran) û layene îslamîye parlemantarîyekan drêjey heye û ewebû le hellbjardinî 2009 î perrlemanî kurdistanda, “lîstî gorran” twanî 25 kursî le sercemî 111 kursî le seranserî kurdistanda bedestibhên.
Beboçûnî ême lawazî em bzûtneweye “bzûtnewey goranixwazî” bo komellêk hokar degerêtewe, hellbete pêş ewe debêt eweman lebîr neçêt, ke (bzûtnewey goranixwaz)î xellkî û (lîstî gorran), dû ştî cyawazn, wek le rûdawekanî fêbrîwerîda dîtman, cemawerî gorranixwaz pelamarî binkey partekanî deselat dedat û (lîstî goran) wek mîdyay desellat, ew cemawere be ajaweçî deçwênît.

Be boçûnî ême emane hoyekanî nakammanewey bzûtnewey goranixwazî xellkî û kewtne jêr karayî ramyare deselatixwazekanin:

Yekem: wek pêştir basman kird, komellgey kurdistan, taîstaş le jêr karayî paşmawey cengekandaye û rollî serekî û yeklaygerewey mîlîşya û parte ramyarîyekan le serdemekanî cengzedeyîda, waykirduwe, ke bzûtnewey cemawerî kemtir bitwanêt rîzî xoy le parte ramyarîyekan begşitî û layene parlemantarîyekan cyabkatewe û rîzî serbexoy xoy bparêzît. Her leber ewe herdem zemîney xoşbawerrîy û paşkogerî bo hêze ramyarîyekan têda behêz mawetewe.
Duwem: ew beşey ke lejêr karayî soşyalîzmî deselatixwazanedaye, be heman şêwey layengranî opozsyonî rîformixwazî parlemanî, çawyan brrîwete hêzî derewey xoyan û çawerwanî goranî serewixwarn, wate nakokîyek le araste û şêwe karkirdî opozsyonî parlemanî û çepda nîye.
Sêyem: leber ew hoyaney pêştir, cemawer neytwanîwe be şêwaze kara û şorrşigêrrekanî xebatî rojane aşnabêt, emeş buwete hoy rêgrî le geştin be huşyarî serbexobûn (otonombûn) û awirrdanewe le xebatî abûrîy û mangirtnî giştî û hellxirrandinî komellge.
Çwarem: nebûnî huşyarîy çînayetî lemerr cyawazî berjewendî cemawer beramber hêze ramyarîyekan û deselatdaran, waykirduwe, ke xebatî abûrîy û komellayetî le astêkî zor lawazda bêt û emeş dîsanewe hokarî drustnebûn û peynebirdne be pêdawîstî rêkixrawe serbexo şorrşigêrre cemawerîy û pîşeyyekan. Her emeşe ke away kirduwe, mîrî û parte ramyarîyekan be çep û rastewe, bitwanin be asanî le drustkirdnî rêkixrawe zerd û paşkokanda lasayî rjêmî pêşû bkenewe û sûd le zemîne amade û becêmawekanî ew sûnete werbigrin.
Pêncem: katêk ke cemawerî narrazî bew meydane karayyaney xebat, wate meydanî abûrîy û komelayetî aşna nebêt û pêşîney nebêt û lay nebûbête sûnet, ewa tenya bwarêk ke narezayetîyekan têyda çeq debestin, bwarî ramyarîye û lewêşda parte opozsyonekanî naw parleman û derewey parman, xawenî kadîr û qsegeranî karamen û wek dîtman be kemtirîn mawe, twanîyan û detwanin, bzûtnewekan û narrezayetîyekan, belarrêda bern.
Cyawazî ême letek çep û rêkixrawe mîrîy û namîrîyekanî benaw cemawerî, lêreda derdekewêt, ke ême le brî xoşbawerrî be beşdarî parlemanî û çeqeçeqî destebjêrane û çawbrrîne desellat, wek amrazî gorankarî serewixwar le komellge û berêweberayetîda, pê leser xebatî abûrîy, rêkxistinî serbexo û xokrid, rêkxistinî nahîraşî (zincîre ya torrî asoyî) û piştbestû be bnema fîdratvekan, leberçawgirtnî rêkixrawe cemawerîye serbexokan zyatir le rêkxistinêkî dawakarîy, bellku leberçawgirtinyan wek fêrgey perwerdekirdnî mrovî komellgey azad û amrazî berrîweberayetî û cêbekirdnî karubarekanî komellgey enarkî (soşyalîstî azad). Herweha rêkxistin û pêkhênanî encumen û komune û herewezîye gerrekîy û gundîy û lokalêyekan û grêdaneweyan le fêdrasyon û konfêdrasyonekanda le pêş û paşî rûdawekanda, bepêçewaney akisyongerekan û sîtwatisyonçîyekan, ke tenya le hewllî qostenewe û zallbûn beser bzawutnewekandan, ême mangirtin û xopîşandanî ktupirr û desbeserdagirtnî nawendekanî kar û xwêndin û fermange û dezgekan le barudoxî guncaw û hellçûne giştîyekanda û rêkxistneweyan leser şêwazî kobûnewey giştî û berrêweberî herewezî û birryardanî azad, be şêwaz û ellternatîvî guncaw debînîn.

Cyawazîyekanî “lîstî goran” û bzûtnewe narrezayetîyekanî 2006 bem lawe, betaybet xopîşandanekanî fêbrîwerî û dwatirda :

Yekem: dawakarî seranî em lîste (lîstî gorran), wek kone endamanî parte deselatdarekan, sereta rîformî naw serkirdayetî partekanyan bû û paşan be naçarî û behoy derperandinyan, kewtne daxwazî rîformî naw rîzekanî partekanyan û dwatir le jêr karayî bzûtenewey xellkîda û bo kemrrengkirdnewey bzûtneweke, daxwazî nehêştinî gendellîyan berizkirdewe, ke emeş le dawakirdnî beşe tallanî zyatir, hîçî dîke nebû.
Dûhem: serkirdekanî em bzûtneweye ya beşêkî zoryan xoyan le yekêtî nîştamanîyewe hatûn, emanîş ta ew katey ke le ewan cyabûnetewe le gendelî û hebûnî nadadperwerî komellayetî û kuştukuştarda berpirsyarbûn û bigre xoşyan gendellbûn û hen.
Sêyem: em lîste ya layene parlemanîye, pêge û hêzî her le şarî slêmanî û şaroçke û dêhatekanî dewruberîdaye, kemêkîş le kerkûkda hen, le şarekanî weku hewlêr û dhok û şaroçkekanî dîkeda ke le jêr desellatî partîdan ya her nîn ya zor zor lawazn. Dyare emeş hoy serekî xoy heye, ke here serekyekeyan desellatî partîye, ke desellatêkî drrinde û xêllekîye rêgre le hebûnî hemû dengêk û rengêkî cyawaz, hawkat seranî ew lîstey ke benêwî ew bzûtnewe drustibûn, nawçegern.
Çwarem: em lîste serapay keysekey leser gendellî drust kirduwe û bo berrêweberayetî komellgey kurdî hîç elternatîvêkî cyaway nîye. Weku êweş dezanin, gendellî keys nîye û be gorrînî demuçawekan û destawdestkirdin be desellat, gendellî bnebirr nakrêt. Gendellî xesllet û taybetmendîyeke ke betewawî be şêwazî desellat (şêwey berrêweberayetî) û pêkhatey komellge ke leser bnaxey xawendarîyetî taybetî û şêwazî krêgirteyî berhemhênaneweye grêdrawetewe, ke her hemû emaneş le xizmetî sûd û qazanc û kellekekirdnî pare û sermayedarîdan.
Bedillnyayyewe dellêyn ke em opozsyone parlemanîyey ke benawî bzûtnewe narrazîyekewe qse dekat û xoy nîşandedat, karayî leser barudoxe ramyaryeke debêt, bellam eme watay ewe nîye, ke karayî serekî le ser komellgeke û bar û jyanî takî naw komellgekewe debêt.
Pêncem: le rûy abûrî û planî rêkxistinî jêrxanî abûrîyewe, le beramber plan û prosêsî partîykirdnî kerte giştîyekan, tenya daway beşî zyatir deken û hîç plan û ellternatîvêkyan dij bew rewte nîye, eweş leberewey ke ewanîş wek parte deselatdarekan pallpiştî prosêsî taybetkirdnewey kerte giştîyekanin, ke hênanedî xallî serekî pyadekirdnî plane abûrîyekanî nîolîbralîzme le nawçekeda. Be aşkra le rageyandinî ew lîsteda û lêdwanekanî serdemî dengdanekanda derdekewêt, ke lomey kem beşî kompanîyekeyan “kompanyay wşe”ye, leçaw çepawll û beşetalanî kompanîyekanî “nokan – hî yekêtî” û “korrek – hî partî” û zorêkî dîke.
Şeşem: le rûy ramyarîyewe, hîç larîyekanyan le wabesteyî herêmî kurdistan û 'îraq çi wek wllat û çi wek berêweberayetî bo emerîka û brîtanya û hawpeymanyan nîye û bellku zyatrîş pê leser xatercemî dagîrgeran dadegirnewe, hîç rexne û gleyyekyan le plane abûrîy û serbazîy û ramyarîy nîolîbralekan le nawçekeda nîye.
Hewtem: le rûy sîstemî berêweberayetî û kargêrrîyewe, zyatir pê leser sîstemî parlemanî û dêmokratî nwênerayetî û mîrayetî teknokratekan dadegrin û teknokratixwazîyan, dekrêt be tenya cyawazîyan letek parte desellatdarekan dabnirêt.
Heştem: le rûy perwerde û fêrkirdnewe, le baştirîn barda eweyan dewêt, ke emrroke le ewrupa heye û ewey ke kewtuwete ber narrezayetî xwêndakaran û komellge. Ewan nek xwazyarî sîstemî azadîxuzaney perwerde û xwêndin nîn, bellku herdem destxoşî û xoşbînî xoyan bo pareyîkirdnî xwêndin derdebrrin.

Nohem: le bwarî bîmey dermanî û xizmetguzarî giştî û bujanewey kertî kuştukallîyyewe, hîç larîyekanyan le planekanî nîolîbirlekan le 'îraqda nîye û zor ştî dîkeş..
Eger em lîste û hawpeymanekanî zor dillsozane be bellên û pagendekanyan rawestin, herçende taîsta her pêçewanekeman dîtuwe, deşêt gorrankarî rwalletî rubdat, gendellî yasayî bkat, le hendêk şwênda xellkî karame le paye û plekanda da bnêt, destidrêjî partekan le dewllet, wate tedexulkirdinyan, kurt bkatewe, corêk le azadî lîbrallyane hebêt û drust bkat. Wate lewperrî barda renge nzîk bêtewe lewey ke lem komellge "svîlyaney" ewrupada, debînrêt. Bellam krokî pirseke bnaxeyyekanî weku nadadperwerî komellayetî û dabeşbûnî komellge beser dara û nedarî zor dyar û hejarî û dewllemendî le radebeder, hebûnî bîrokrasî û berterîdan be beşêk ke le serewey komellgewen, kirdnewey lewe zyatrî dergey kurdistan bo bexêrhatinkirdnî bazarrî azad û wêrankirdnî jînge û gelêkî dîke, weku witman eme krokî komellge û fermanrewayanî ayinde debêt, lekatî serkewtinî lîstî nawbrada.

Sebaret bew gorrankaryaney ke le beşekanî dîkey xorhellatî nawerrastda rûyandawe; gerçî ême hawpiştîman lê kirdûn û peyamî destxoşîman bo xellkî ew wllatane narduwe û berdewam denêrîn, bellam ême pêmanwaye ke tenha serxanî komellgeke gorrawe û degorrît, ewaneşî ke deselat degirnedest, le fermanrrewayanî ya rjêmekanî pêşûtir baştir nabin, betaybet le dahatûda xizmetî manewey em sîsteme, ke sîstemî sermayedarîye, baştir deken.
Ême lem bareyewe detwanîn zor bidwêyn be hejmarîş qse bkeyn, bellam ne pirsyarekey êwe eweye û ne lêreşda karêkî wa bwarî têruteselî debêt.

Perawêz:

* deqî îngilîzî hevpeyvîneke bo bllawkrawey ( zine ) amade krawe û hawkat le mangnamey enarko- pasîfîstekanî allman( German anarcho-pacifist action group )
( - Graswurzelrevolution http://wwiw.graswurzel.net)da ke be zmanî allmanî derdeçêt, herwa le bllawkrawey (Imminent Rebellion, an anarchist journal from here in Aotearoa/New Zealand http://wwiw.rebelpress.org.niz/publicationis/imminent-r...on-11), le pêge înternêtîyekanî (http://libcom.org) û (http://anarkismo.net) û (http://wwiw.ainfos.ca) û pertûkî (Von Jakarta bis Johannesburg) bllaw dekrêtewe, leser xwast û rezamendî xatû brîgît êmeş le sekoy enarkîstanî kurdistanda deqe kurdîyekey bllawî dekeynewe.

** xatû brîgît lebarey geştekeyewe bo kurdistan dellêt “leber dû ho hezm dekrid biçme kurdistan, yekem xebatî kurdî zor sernicî radekêşam û demuyist rastewxo lebareyewe zanyarîm hebêt û rêgey rastexo bo hawpiştîm boy bdozmewe. Em gringîye le zor lawe hatuwe. Min hemîşe xebatî xorhellatî nawerast û xoraway asya belamewe gring buwe û hewllim dawe kurdî fêr bbim û hawkat le barey felestînewe zanyarî bedest bhênim û bem core bo maweyekî zor le xeyallî eweda bûm û demuyist brrom. Herweha leberewey le destey hawpiştî koçeranda beşdarm û le nzîkewe çawm be xellkî kurd dekewêt û lem rêyewe demzanî ke herêmî kurdistan le rûy ramyarî koçberîyewe rexney zorî lesere.
Hoy duwem eweye, ke min zor peygîrane gringî be parastinî jînge û mafî ajellan dedem, katêk ke ew helem bo rexsa le nzîkewe agadarî sruştî 'îraq bim, zor peygîr bûm leser ewey zanyarî zyatir wergrim lemer xebatî jîngeparêzî le astî nacîhanî kîşwerîy bakûrîy. Herweha demewêt bllêm berrastî ezmûnêkî berçaw roşinger bû bo min, bbînim ke rêkixrawe namîrîyekan (NGOs) le nawerra çon kar deken- detwanrêt butrêt wek ezmûnêk mamelley letekda dekem, leberewey ke min le zor ruwewe rexnem le yarmetî pîşesazî(NGO) heye.
Herweha hîwadarbûm ke le maweda ke le kurdistanî 'îraqda beserî debem, baştir bitwanim le xerabkarîyekanî ceng le 'îraqda û paşkarayyekanî ke le baskirdin nayên, têbgem û ustralya wllatêk ke têyda gewrebûm û yarmetîyekî gewrey be dewllete yekgirtuwekanî emerîka le cengda kirduwe, leberewe erkî serşanme bew radey ke detwanim le barey zyan û wêrangerî ew wllate be hoy beşdarî wlatekemewe beserî hatuwe, bo kesanî dîke bgêrrmewe.

*** em hevpeyvîne le seretay mangî eprrîllda encam drawe û barudoxî nawçeke û wllatî surye goranî beserda hatuwe.

http://anarchistan.co.cc
http://anarkistan.tk
http://anarchistan.tk
http://facebook.com/anarkistan
http://twitter.com//anarkistan

e-mail: anarkistan at activist dot com

This page has not been translated into Português yet.

This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]