user preferences

Από την εργατική χειραφέτηση...

category Διεθνή | Εργατικοί Αγώνες | Γνώμη / Ανάλυση author Sunday October 16, 2011 20:40author by Κατάληψη Libertatia Report this post to the editors

Μέχρι τη γενικευμένη αυτοδιαχείριση - Μέρος ΣΤ'

Κείμενο από μπροσούρα της κατάληψης Libertatiaστη Θεσσαλονίκη.
tax11.jpg

Το ζήτημα της παραγωγής

Ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα που εδώ και σχεδόν 3 αιώνες αναζητεί μια λύση, είναι το ζήτημα της παραγωγής: Με ποιο τρόπο δηλαδή μια κοινωνία μπορεί να διαχειριστεί την παραγωγή της, με βάση τις ανάγκες και τις δυνατότητες του συνόλου της. Από την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης και μετέπειτα, δημιουργήθηκαν και εφαρμόσθηκαν δεκάδες μοντέλα αυτοδιαχείρισης της παραγωγής, κανένα όμως εξ αυτών δεν μπόρεσε να εδραιωθεί οριστικά για τον λόγο του ότι ήταν ελλιπής στο σύνολό τους.

Παρ’ όλα αυτά, δεν σημαίνει ότι πρέπει να απορριφθούν πλήρως, αλλά αντιθέτως, πρέπει να μελετηθούν και να αναθεωρηθούν επί νέων βάσεων. Για να μπορέσουμε να φτάσουμε στο σημείο της ιδανικής παραγωγής, δηλαδή στο σημείο όπου όλα τα άτομα μιας κοινωνίες θα παράγουν ισότιμα και συλλογικά τα αναγκαία προϊόντα, πρέπει να ακολουθηθούν τρεις βασικοί οργανωτικοί κανόνες:
i) Αυτοδιαχείριση
ii) Αποβιομηχάνιση
iii) Κοινοτισμός-Κολεκτιβισμός

Στο θέμα της αυτοδιαχείρισης, αν και έχει αναλυθεί πολλές φορές στο παρελθόν, αποτελεί την καρδιά της ριζικής ανατροπής του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Η βασική λογική της αυτοδιαχείρισης είναι η εξής: Από την στιγμή που οι εργάτες και οι εργάτριες μαζί με τους υπόλοιπους συναδέλφους τους κατέχουν τις πλήρεις γνώσεις οργάνωσης και διαχείρισης μιας επιχείρησης, ή της παραγωγής ενός προϊόντος, δεν χρειάζονται κανένα αφεντικό να τους επιτηρεί και να τους επιβλέπει. Εξάλλου ο ρόλος των αφεντικών είναι μέσω της παρουσίας τους στον χώρο εργασίας και των απειλών τους, να τρομάζουν τους εργαζόμενους ώστε να αυξάνετε η παραγωγικότητά τους -εν μέσω δυσμενέστερων συνθηκών εργασίας- μέσω της ανασφάλειας και του φόβου που τους δημιουργείτε. Κοντολογίς, το ζήτημα της οργάνωσης ανήκει αποκλειστικά και μόνο στους εργάτες-εργαζόμενους με μόνο μια σημαντική λεπτομέρεια: Για να μπορέσει να αυτό-διαχειριστεί υγιώς μια επιχείρηση μέσω οριζόντιων δομών, πρέπει μεταξύ των εργατών και εργατριών να έχουν καταρριφθεί βασικές καταπιεστικές αξίες και συμπεριφορές όπως ρατσισμός, σεξισμός, πατριωτισμός-εθνικισμός κ.λ.π

Η αποκέντρωση της βιομηχανίας είναι και αυτός με την σειρά του ο βασικός παράγοντας πάνω στο οποίο θα μπορέσει να ανθίσει η αυτοδιαχείριση. Πρέπει να κατανοηθεί πλήρως ότι για να μπορέσει μια βιομηχανική μονάδα να ακολουθήσει τις ανάγκες μιας ομάδας ανθρώπων που θα την λειτουργούν, πρέπει και η ίδια να αποκτήσει μια ευέλικτη λειτουργικότητα άμεσης προσαρμογής στις εκάστοτε ανάγκες. Αυτό στην πράξη μεταφράζεται ότι οι βιομηχανικές μονάδες με την σημερινή μορφή γιγαντισμού πρέπει να διασπαστούν σε μικρότερες μονάδες, οι οποίες με την σειρά τους θα εξυπηρετούν τις ανάγκες των κοινωνικών ομάδων που θα τις λειτουργούν.

Η οργάνωση μιας κοινωνίας σε μικρότερες πληθυσμιακές κοινότητες είναι μονόδρομος όταν θέλουμε να εφαρμοστούν όλα τα παραπάνω. Μέσω μιας λαϊκής-κοινοτικής συνέλευσης (π.χ. εβδομαδιαίας) θα συζητούνται τα βασικά προβλήματα και οι βασικές ανάγκες της κοινότητας, όπως για παράδειγμα ο ρυθμός και η ποσότητες παραγωγής των αναγκαίων αγαθών. Τα πάντα, από την παραγωγή και την διανομή μέχρι την διαχείριση των προβλημάτων των ατόμων της κοινότητας θα διαχειρίζονται μέσα από τις οριζόντιες δομές των συνελεύσεων αυτών, από αυτούς για αυτούς.

Για ένα σύστημα παραγωγής

Αρχίζοντας την περιγραφή μας για την επαναστατική μορφή της παραγωγής, αποτυπώνονται οι συμβάσεις και οι επιδιώξεις μας οι οποίες βασίζονται πάνω στο γεγονός ότι καμιά κοινωνία δεν μπορεί να υπάρξει δίχως ένα σύστημα που να εξασφαλίζει την τάξη στην παραγωγή και τη διανομή των αγαθών. Η εργασία είναι απλώς ένα ακόμη όνομα για μια ανθρώπινη δραστηριότητα που ταυτίζεται με την ίδια τη ζωή και που δεν παράγεται για πώληση αλλά για εντελώς διαφορετικούς λόγους, όπως επιβίωση, αναπαραγωγή, καλυτέρευση των συνθηκών ζωής.

Εισερχόμενοι λοιπόν στη λειτουργία της παραγωγής σαν βάση για την ανθρώπινη δραστηριότητα της επιβίωσης και εξετάζοντας τη μετεξέλιξη της παραπάνω σχέσης στο παρελθόν διαπιστώνουμε ότι τα βαθύτερα αίτια εμπορευματοποίησης της εργασίας (και συνακόλουθα της παραγωγής) βρίσκονται και μεγιστοποιούνται από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Εκμετάλλευση τα αίτια της οποίας ταυτίζονται με λογικές που βρίσκουν εφαρμογή στο ζωικό βασίλειο.

Αρνούμενοι τη συγκατάβαση ότι το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό, ότι υπάρχουν δυνατότερες φυλές, φύλα και λοιπά, επιλέγουμε να οραματιζόμαστε και να οργανώνουμε μια παραγωγή βασισμένη πάνω στα δικά μας πρότυπα και ιδανικά.

Η αλλαγή στον τρόπο παραγωγής αποτέλεσε το πέρασμα στη σημερινή μορφή διαιώνισης της υπερπαραγωγής αξιών και αγαθών με την εμπορευματοποίηση των σχέσεων παραγωγής που έχει γενικευτεί εδώ και δύο αιώνες τώρα.

Καταρρίπτοντας το περιβάλλον ανταγωνισμού που έχει επιβληθεί και τις συνθήκες εμπορευματοποίησης των κοινωνικών σχέσεων που περικλείουν την ανθρώπινη δραστηριότητα της εργασίας, τασσόμαστε υπέρ της καταστροφής της εμπορευματικής σχέσης εν τη γένεση της.

Οι τελευταίοι δύο αιώνες επέφεραν στην κοινωνία την αλλαγή στον τρόπο δόμησης της παραγωγής με τα μηχανικά μέσα και τα τεχνολογικά επιτεύγματα που επινοήθηκαν και εφαρμόστηκαν. Παρόλη όμως τη διευκόλυνση που αυτά προσέφεραν, δεν επιτεύχθηκε η αναμενόμενη ανακούφιση στην ανθρώπινη δραστηριότητα (εργασία) μιας και αυτή περιήλθε στη σφαίρα της ανταλλακτικής-εμπορευματικής σχέσης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την υπέρ-εντατικοποίηση της εργασίας, την καθυπόταξή της σε ελεγχόμενες γραμμές παραγωγής, την αλλοτρίωση της απομόνωσης και της προσωπικής ανάδειξης-ανέλιξης, κάτω από προκαθορισμένα πρότυπα εκμετάλλευσης από τους λίγους που κατείχαν στα χέρια τους τα παραπάνω μέσα παραγωγής.

Καταπολεμώντας το σύστημα της επιβαλλόμενης παραγωγής κινούμαστε ανταγωνιστικά και προτείνουμε τρόπους αντιμετώπισης του κυρίαρχου μοναδικού μοντέλου παραγωγής. Οι συμβάσεις που κάνουμε δεν μπορούνε να στηρίζονται μόνο στην άρνηση αλλά να βασίζονται στην καλυτέρευση του τρόπου ζωής μας σε συλλογικό πλαίσιο σαν παράδειγμα προς μίμηση και σαν αρχή που να ξεμπλέκει το κουβάρι του εποικοδομήματος που τόσα χρόνια έχει περίτεχνα πλεχτεί από τους δυνάστες μας.

Αναλογιζόμενοι τη διαπίστωση ότι η κάθε μορφή καθημερινής δραστηριότητας έγκειται στη σφαίρα της πολιτικής, το καθημερινό μας πρόβλημα «αυτό της επιβίωσης και αναπαραγωγής» περνάει πρώτα και κύρια μέσα από εκεί.

Προτάσσουμε τον πολιτικό αγώνα με σαφή χαρακτηριστικά που έχουν σαν αφετηρία τη κατάργηση της ιδιοκτησίας, τη συλλογικοποίηση, την αυτοδιαχείριση, για την ατομική και κοινωνική απελευθέρωση στα πλαίσια μιας παραγωγής που καθορίζει τις ανθρώπινες σχέσεις από τη δημιουργία τους, δηλαδή από τον τρόπο παραγωγής.

Σύμφωνα με τις παραπάνω συμβάσεις στο χρονικό οριακό σημείο που βρισκόμαστε μας αναλογούν οι καταφάσεις, που θα δώσουν λύσεις στα κυκλικά αδιέξοδα του καπιταλισμού.

Ο καπιταλισμός είναι ένα οικονομικό σύστημα που βασίζεται για την εξάπλωση της σφαίρας επιρροής του σε τοπικά δίκτυα τα οποία τον τροφοδοτούν και παράλληλα εξαρτώνται από αυτόν. Τα ήθη και έθιμα έχουν επηρεάσει σε μοναδικό βαθμό τους κατοίκους των δικτύων αυτών που συμβάλλουν τα μέγιστα στην διαιώνιση του απάνθρωπου μοντέλου παραγωγής.

Ο τρόπος δόμησης του καπιταλιστικού προτύπου, ενώ εξελίσσεται αφομοιώνοντας της αντιδραστικές κινήσεις, αρχίζει να αντιμετωπίζεται επαρκώς μόνο όταν αναλύονται η δομή του και οι επιδιώξεις του. Η καταπολέμησή του μπορεί να πραγματωθεί μέσα από αυτόνομες μορφές, σε τοπικό επίπεδο (αρχικά) που θα κινούνται ανταγωνιστικά και θα προβάλλουν ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης της ανθρώπινης δραστηριότητας. Δίκτυα παραγωγής με πολιτικά χαρακτηριστικά είναι η απάντηση και το στοίχημα που μας δίνεται στην καθορισμένη χρονική συγκυρία.

Συλλογικοποίηση: κοινή διαπίστωση είναι ότι ο καπιταλισμός παράγει την εξατομίκευση ως απαραίτητο στοιχείο για τη χειραγώγηση του πληθυσμού. Απαραίτητο καθήκον είναι να ξεπεράσουμε τον δεδομένο κυρίαρχο ανταγωνισμό της προσωπικής ανέλιξης που διαταράσσει τις κοινωνικές σχέσεις και προβάλλει το νόμο της ζούγκλας (δαρβινική εξέλιξη-φυσική επιλογή)ως κυρίαρχο.

Ξεκίνημα όπως και απαραίτητος όρος για την πραγματοποίηση της κοινοκτημοσύνης είναι να μοιράζεις και να μοιράζεσαι πρακτικές, σκέψεις και δημιουργία. Η αφετηρία για την παραπάνω διαδικασία βρίσκεται στους χώρους όπου δραστηριοποιείται ο καθένας-μια και νιώθει την εκμετάλλευση. Το ζήτημα της κοινοκτημοσύνης και το πως θα προέλθει αυτή, πιστεύουμε ότι θα πρέπει να ξεκινήσει τοπικά και να επεκταθεί σε ολόκληρο το εύρος της κοινωνίας.

Κοινός τόπος και ζωτική δραστηριότητα ύπαρξης και αναπαραγωγής βρίσκεται στην πλήρη εμπορευματοποίηση της μισθωτής εργασίας, η οποία είναι πρωταρχικό και απαραίτητο στάδιο που διαμορφώνονται οι κοινωνικές-βιοποριστικές σχέσεις. Για την ανατροπή των επιβαλλόμενων αυτών σχέσεων απαιτείται συνολική μαζική αντίσταση από τους καταπιεσμένους. Η σχέση εξουσίας που βασίζεται στη βάση του στην ιδιοκτησία βρίσκει τους εξουσιαζόμενους να αντιμάχονται και να διεκδικούν αιώνες τώρα. Ο αγώνας για την καλυτέρευση των συνθηκών επιβίωσης διεξάγεται με πολύμορφες δράσεις και πρακτικές. Ερχόμενοι στο σήμερα και παρακάμπτοντας ιστορικές αναφορές (χωρίς να τις ξεχνάμε αλλά μαθαίνοντας από αυτές), βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια κρίση του συστήματος παραγωγής που έχει σαν στόχο την εντατικοποίηση των εκμεταλλευτικών σχέσεων.

Ο μετασχηματισμός αυτός που έχει φέρει πολλούς από εμάς σε σημείο ανέχειας αποκαλύπτει με έντονο τρόπο το προσωπείο και τον πόλεμο που διεξάγεται χωρίς αναστολές. Η κρίση επιβάλλει ριζοσπαστικοποίηση, οργάνωση και επαναστατικό προγραμματισμό-πραγματισμό.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες και αναμένοντας πλήθος απεγνωσμένου (από το σάπιο πολιτικό-οικονομικό σύστημα) κόσμου να προσεταιριστεί επαναστατικές λογικές, απαίτηση και κατάφαση είναι η δημιουργία δομών ένταξης και υπαρκτών αποτελεσμάτων.

Διάχυση του επαναστατικού λόγου και πρακτικής είναι μορφές που επιβάλλεται να αναπτυχθούν και να γείρουν την πλάστιγγα σε ριζοσπαστική θεώρηση των ίδιων των υποκειμένων. Απαραίτητη συμβολή στη διαδικασία εμπεριέχεται μέσα από τις διαδικασίες οργάνωσης και συμμετοχής των υποκειμένων που απαρτίζουν τις εν λόγω δομές. Οι δομές αυτές του ριζοσπαστικού χώρου θα πρέπει να κινούνται σε πολλά επίπεδα και να περιλαμβάνουν τα στοιχεία της αυτό-οργάνωσης, της κοινοκτημοσύνης, της ελευθερίας και να εναντιώνονται έμπρακτα στην ιδιοκτησία. Επαναστατικός συνδικαλισμός, κατάληψη των μέσων παραγωγής, κολεκτιβοποίηση της παραγωγής είναι τα μέσα που προτείνουμε σαν αντίσταση στον πόλεμο που διεξάγεται και στον οποίο κάθε συμβαλλόμενος έχει θέση.

Επαναστατικός συνδικαλισμός: μακριά από κόμματα και παρατάξεις ο επ. συν. προσπαθεί να προωθήσει τα δικαιώματα των εργαζομένων, να διεγείρει συνειδήσεις και να στρέψει το ενδιαφέρον των εργατών σε μία άμεση παραγωγή χωρίς μεσάζοντες, διευθυντές και αφεντικά. Η διαδικασία αυτή εμπεριέχει τουλάχιστον στην αρχή αστικές διεκδικήσεις που ως επί το πλείστον βάζουν πολλούς εργαζομένους σε πρωταρχική συμμετοχή για την απαίτηση των κεκτημένων τους, αλλά τα βασικά αιτήματα και η μορφή δράσης θα πρέπει να κατευθύνονται σε εξωθεσμικές παραγωγικές μεθόδους. Ο τρόπος λήψης αποφάσεων καθώς και οι εκτελεστικές λειτουργίες θα πραγματοποιούνται μέσα από οριζόντιες δομές και κυκλικά προσδιοριζόμενες αρμοδιότητες.

Κολεκτιβοποίηση της παραγωγής: Αποβάλλοντας αφαιρετικά και με σταδιακά βήματα τους καταναγκασμούς που μας επιβάλλει το εμπορευματικό σύστημα, θέλουμε και είναι ανάγκη να δημιουργήσουμε αξιακές αλλά και πραγματικές καταφάσεις στη καθημερινότητα που θα λειτουργήσουν σαν πρότυπο και στην υπόλοιπη κοινωνία. Ένα σημείο αυτού του αγώνα είναι η αποβολή από την εργασία του διευθυντή της παραγωγής, του μεσάζοντα, του καρπωτή της ανάλογης υπεραξίας που δημιουργείται από την ύπαρξη του αφεντικού και του εκάστοτε επιβλέποντα τα επί της παραγωγής. Ήρθε ο καιρός να ορίσουμε τις ανάγκες μας στα πρότυπα που εμείς επιθυμούμε, από το πόση ώρα θα δραστηριοποιούμαστε για την ανάλογη παραγωγή μέχρι την ανάπτυξη σχέσεων αλληλεγγύης με τους συναδέλφους μας κάτω από ένα διαφορετικό μοντέλο λήψης αποφάσεων που το ανώτατο όργανο είναι η συνέλευση που λειτουργεί οριζόντια για την οργάνωση της παραγωγής.

Κοινή παραγωγή είναι η κατάφασή μας από όλους και για όλους σε μια κοινωνία που τα μέσα παραγωγής θα είναι αυτό-διαχειριζόμενα. Για να φτάσουμε όμως σε αυτό το σημείο απαιτούνται πολιτικά κινήματα που θα δραστηριοποιούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Άμεση και επιτακτική προϋπόθεση είναι η πολιτική συνειδητοποίηση των ατόμων και η σύγκρουση με τους καθορισμένους όρους της μισθωτής εργασίας. Στόχος είναι η ύπαρξη τοπικών δικτύων συνεργασίας που θα πληρούν τα παραπάνω χαρακτηριστικά για να μπορέσουν να δραστηριοποιήσουν την κοινωνία με πολιτικούς όρους ανάλογους με τους πολιτικούς προσανατολισμούς. Ενδιάμεσα στάδια βρίσκονται στα σωματεία βάσης και στους συνεταιρισμούς, με στόχο την ένωση των συντεχνιακών διεκδικήσεων πάνω στη βάση κοινού μισθού για όλους.

Ο θεσμός της μισθωτής εργασίας και το νομικό πλαίσιο στο οποίο στηρίζεται και αναπαράγεται, μπορεί να αποτελέσει αφετηρία για την καταστροφή των κοινωνικών συμβάσεων που οριοθετούν την ύπαρξη του κράτους, έτσι ώστε να αποκωδικοποιήσουμε τη συνέχειά του. Το κράτος ως θεσμός καταναγκασμού αναπαράγεται από τα υποκείμενα που το συγκροτούν και τους νόμους όπου οι ίδιοι συμφωνούν, ψηφίζουν και εκτελούν. Για τη διατήρηση ενός εξουσιαστικού μηχανισμού που συμμέτοχοι είναι όλοι που τον στηρίζουν. Ακόλουθο των παραπάνω είναι ότι η σύγκρουση δε μπορεί να αρκείτε σε αντιδραστικές συμπεριφορές, αλλά στην δόμηση διαφορετικών μορφών παραγωγής αγαθών και κοινωνικών συμπεριφορών (σχέσεων).

Προτάσσουμε την κολεκτιβοποίηση της παραγωγής με τη δημιουργία αυτό-οργανωμένων εγχειρημάτων με πολιτικά χαρακτηριστικά. Απαραίτητος όρος για να πραγματωθεί ένα τέτοιο εγχείρημα είναι η διάδοση της διαδικασίας σαν μόρφωμα για την υπόλοιπη κοινωνία γιατί η ανατροπή δε μπορεί παρά να είναι η ολική ανατροπή από το σύνολο της κοινωνίας. Παράλληλος αγώνας είναι η θέση μας με ίσο-κατανεμημένη τη συμβολή της εργασίας στον παραγωγικό αλλά και στον πολιτικό αγώνα για την επιβίωση.

Κατάληψη: Σαν έμπρακτη αντίσταση στην ιδιοκτησία προτείνουμε την κατάληψη με όρους επαναστατικής στόχευσης και πρακτικής. Από τη στέγαση, για παραγωγή πολιτικού λόγου και πρακτικής, μέχρι την παραγωγή και διανομή αγαθών. Κατάληψη των μέσων παραγωγής σε κάθε μονάδα παραγωγής που αντλείται υπεραξία (εργοστάσια-αγροτικές καλλιέργειες-επιχειρήσεις κα), για την αυτοδιαχείριση και πρότυπη κολεκτιβοποίηση. Για την επίθεση στην ιδιοκτησία με συλλογική δράση, νοηματοδοτούμε την ύπαρξή μας, ξεκινώντας από τις βασικές έννοιες ύπαρξης του επιβαλλόμενου συστήματος επιτιθέμενοι στις αστικές συμβάσεις.

Κατάληψη-Αντίσταση-Αυτοδιαχείριση είναι το τρίπτυχο που προτείνουμε για την ολική ανατροπή.

Βιβλιογραφία
-Αντον Πάνεκουκ Τα εργατικά συμβούλια Εκδόσεις: Ελεύθερος Τύπος
-Sam Dolgoff Αναρχικές κολλεκτίβες Εκδόσεις: Διεθνής Βιβλιοθήκη
-Πιέρ-Κάρλο Μαζίνι - Αναρχικοί και Κομμουνιστές στο κίνημα των συμβουλίων στο Τορίνο Εκδόσεις: Ελεύθερος Τύπος, 2006
-John Reed Πως λειτουργούν τα Σοβιέτ Εκδόσεις: Εργατική Δημοκρατία
-Μαρκ Φέρρο Από τα Σοβιέτ στο Γραφειοκρατικό Κομμουνισμό Εκδόσεις: Νησίδες 1998
-Κάρλ Πολάνυι Ο Μεγάλος Μετασχηματισμός Εκδόσεις: Νησίδες 1944
-Ελ. Τσουλφίδης Οικονομική Ιστορία της ελλάδας -Περιοδικό Γαλέρα τεύχος 2
-Συνεντεύξεις μελών του Κινήματος Ανακτημένων Εργοστασίων στο Περιοδικό Il Manifesto (Claudio Tognonato)
-Συνέντευξη Εργαζομένων του Fasinpat με την ομάδα America Latina

This page has not been translated into Polski yet.

This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]