Για το ασφαλιστικό στην Ελλάδα

Ελλάδα / Τουρκία / Κύπρος | oικονομία | Γνώμη / Ανάλυση Monday July 26, 2010 19:48 by contrainfo

Σύντομη καταγραφή του νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου της «τρόικας»

Απολύσεις – Αποζημιώσεις – Υπερωρίες

* Αυξάνουν το όριο απολύσεων από το 2% ανά μήνα, που είναι σήμερα, σε 5% και μέχρι 30 εργαζομένους για επιχειρήσεις που έχουν πάνω από 150 εργαζομένους.
Οι επιχειρήσεις που έχουν 21 έως 150 εργαζομένους θα μπορούν να απολύουν μέχρι και 6, ενώ για τις μικρές επιχειρήσεις, με κάτω από 20 εργαζομένους, δεν μπαίνει κανένα όριο στις απολύσεις.

* Μειώνουν τις αποζημιώσεις λόγω απολύσεων.
Για εργαζομένους που έχουν 2 έως 12 μήνες εργασίας, αρκεί η προειδοποίηση 1 μήνα πριν την απόλυσή τους για καταβολή μειωμένης αποζημίωσης. Βαθμιαία, προβλέπουν τη διορία 6 μηνών ως προειδοποίηση απόλυσης σε εργαζομένους με προϋπηρεσία μεγαλύτερη από 20 χρόνια και τη συνεπακόλουθη καταβολή μικρότερης αποζημίωσης.
Η αποζημίωση θα καταβάλλεται στον απολυμένο με δόσεις! Η πρώτη δόση θα δίνεται με την απόλυση και το υπόλοιπο ποσό θα καταβάλλεται σε διμηνιαίες δόσεις. Καθεμία από τις δόσεις θα αντιστοιχεί σε ποσό τουλάχιστον ίσο με μισθούς 2 μηνών, εκτός αν το ποσό που υπολείπεται για την εξόφληση της αποζημίωσης είναι μικρότερο.

* Μειώνουν την αποζημίωση και δυσχεραίνουν τις συνθήκες της υπερωριακής απασχόλησης (της λεγόμενης «υπερεργασίας»).
Όσοι εργάζονται 40 ώρες την εβδομάδα, δεν μπορούν να αρνηθούν να δουλέψουν 5 επιπλέον ώρες υπερωρίας την εβδομάδα.
Όσοι εργάζονται 6 μέρες την εβδομάδα, υποχρεώνονται να δουλέψουν μέχρι και 8 ώρες υπερωρίας την εβδομάδα, αν τους το ζητήσει ο εργοδότης. Ουσιαστικά, το 8ωρο μετατρέπεται σε 9ωρο ή και 10ωρο. Σαν να μην έφτανε αυτό, ο υπουργός Εργασίας, ύστερα από γνωμοδότηση του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας, θα μπορεί να δίνει στις επιχειρήσεις του ιδιωτικού και του ευρύτερου δημόσιου τομέα άδεια για υπερωρίες πέραν των παραπάνω!

Μισθοί – Επιδόματα

* Τα αφεντικά αποκτούν το δικαίωμα να δίνουν στους νέους κάτω των 25, που πιάνουν για πρώτη φορά δουλειά, το 84% του κατώτατου μισθού ή ημερομισθίου. Επιπλέον, θα έχουν το προνόμιο να τους πληρώνει ο ΟΑΕΔ μέρος των ασφαλιστικών εισφορών αυτών των εργαζομένων.
Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα για τους νέους 15 έως 18 ετών: Ο νέος νόμος προβλέπει «ειδικές συμβάσεις μαθητείας» διάρκειας μέχρι 1 έτους. Για ένα χρόνο μισθωτής σκλαβιάς θα παίρνουν το 70% του κατώτατου ημερομισθίου ή μισθού. Οι νέοι αυτοί θα υπάγονται σε καθεστώς πραγματικής εργασιακής δουλείας, καθώς –με εξαίρεση τις διατάξεις για την υγεία και την ασφάλεια– δεν υπόκεινται στις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας.

* Καταργούν το 13ο και το 14ο μισθό στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Όσοι έχουν μεικτές αποδοχές άνω των 3.000 ευρώ (καθαρά περίπου 2.000 ευρώ), δε θα παίρνουν καθόλου δώρα και επιδόματα.
Όσοι κινούνται κάτω από αυτό το όριο, θα εισπράττουν 250 ευρώ το Πάσχα, 500 ευρώ τα Χριστούγεννα και 250 ευρώ ως επίδομα αδείας…

* Μειώνουν κατά 8% επιπλέον τα επιδόματα στο στενό δημόσιο τομέα.
Καταργούν όλα τα επιδόματα για όσους υπαλλήλους του Δημοσίου έχουν μεικτές αποδοχές άνω των 3.000 ευρώ.
Για τους εργαζομένους στον ευρύτερο δημόσιο τομέα – όπου δεν υπάρχουν επιδόματα – περικόπτουν μισθούς και αποζημιώσεις κατά 3% επιπλέον.

* Έκοψαν την τελευταία δόση του επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης για το 2010! Αφήνουν παραθυράκι για κατάργησή του στο άμεσο μέλλον!

* Μειώνουν τo επίδομα ανεργίας κάτω του 60% του βασικού μισθού, αντί του 80% του τελευταίου μισθού πριν την ανεργία…

* Μειώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία σε 3 από το έτος 2018: ΙΚΑ για όλους τους μισθωτούς, ΟΑΕΕ για αυτοαπασχολούμενους, ΟΓΑ για αγρότες. Οι εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα που θα προσληφθούν από 1/3/2013 θα ασφαλίζονται στο ΙΚΑ.

* Παγώνουν μισθούς και συντάξεις στον ευρύτερο δημόσιο τομέα τουλάχιστον για τα επόμενα 3 χρόνια (έως το 2013).
Δεν θα κάνουν καμία αύξηση σε μισθούς και συντάξεις όσο διαρκεί η επιτήρηση από ΔΝΤ/ΕΚΤ/ΕΕ.
Τα νέα μέτρα είναι αυτά της πρώτης φάσης του προγράμματος, που καλύπτει από το 2010 μέχρι το Μάιο του 2013. Ωστόσο, μπορούν να παρατείνουν το πάγωμα μισθών και συντάξεων εφόσον παραταθεί η επιτήρηση!
Στον ιδιωτικό τομέα η αύξηση θα είναι 1,5% για το 2011 και 1,7% για το 2012, πολύ κάτω ακόμα και από τον επίσημο πληθωρισμό!

Συντάξεις

* Η λεγόμενη βασική σύνταξη θα φτάνει τα… 360 ευρώ (με βάση τα δεδομένα του 2010)! Η σύνταξη αυτή θα δίνεται για 12 μήνες το χρόνο: Καταργούν δηλαδή τη 13η και τη 14η σύνταξη για όλα τα ταμεία.
Όσοι παίρνουν σύνταξη που δεν ξεπερνά τα 2.500 ευρώ μεικτά, θα εισπράττουν 200 ευρώ το Πάσχα, 200 ευρώ το καλοκαίρι και 400 ευρώ τα Χριστούγεννα… Τα ποσά αυτά θα δίνονται ως επιδόματα και ΟΧΙ ως συντάξεις, άρα στο μέλλον μπορεί εύκολα να μειωθούν ή και να εξαλειφθούν!

* Σε αυτήν τη σύνταξη πείνας περιορίζουν την υποχρέωση του κράτους έναντι των συνταξιούχων…
Η επονομαζόμενη «εγγυημένη σύνταξη» για όσους έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας τους, πάντως, θα καταβάλλεται εφόσον πληρούνται συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια. Συγκεκριμένα, θα πρέπει ο ασφαλισμένος να έχει διαμείνει τουλάχιστον 15 χρόνια στην Ελλάδα και, κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος, το ατομικό του εισόδημα να μην υπερβαίνει τα 5.040 ευρώ ή το οικογενειακό του εισόδημα να μην υπερβαίνει τα 10.080 ευρώ.
Το ύψος της βασικής σύνταξης θα αναπροσαρμόζεται συνεχώς, και δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι στο μέλλον θα έχει τη σημερινή αγοραστική δύναμη. Θα καθορίζεται από το δείκτη τιμών καταναλωτή, την πορεία του ΑΕΠ και την πορεία των οικονομικών των ταμείων…
Οποιαδήποτε διάταξη της έως τώρα ισχύουσας νομοθεσίας προέβλεπε αύξηση στις συντάξεις ή αναπροσαρμογή με τρόπο διαφορετικό από αυτόν που αναφέρθηκε, με το νέο νόμο καταργείται από το 2014!
Για όσους θέλουν να πάρουν έστω αυτήν τη σύνταξη πείνας πριν από τα 65 έτη, τα 360 ευρώ θα περικόπτονται κατά 0,5% για κάθε μήνα που υπολείπεται για τη συμπλήρωση των 65 ετών. Έτσι, αν κάποιος βγει στη σύνταξη στα 60, θα χάσει το 30% και θα πάρει σύνταξη περίπου 252 ευρώ το μήνα!!!

* Η αναλογική σύνταξη θα υπολογίζεται από τις συντάξιμες αποδοχές και το ποσοστό αναπλήρωσης.
Πρώτον (όπως αναφέρθηκε και πριν), το κράτος δεν εγγυάται τη σύνταξη αυτή.
Δεύτερον, οι συντάξιμες αποδοχές παλαιότερα υπολογίζονταν με βάση το τελευταίο έτος εργασίας, μετά με βάση την τελευταία διετία, μετά με βάση τα πέντε καλύτερα από τα τελευταία 10 χρόνια εργασίας και… τώρα θα υπολογίζονται με βάση ΟΛΑ τα χρόνια εργασίας. Είναι σαφές ότι, με τον τρόπο αυτόν, οι αποδοχές για τον υπολογισμό της σύνταξης είναι σαφώς μικρότερες. Και μειώνεται ο συντελεστής αναπροσαρμογής, που αυθαίρετα χρησιμοποιεί το κράτος για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών.
Ο δεύτερος παράγοντας –μετά τις συντάξιμες αποδοχές– που θα προσμετράται για τον υπολογισμό της σύνταξης είναι οι συντελεστές αναπλήρωσης (τα ποσοστά με τα οποία πολλαπλασιάζονται οι συντάξιμες αποδοχές για να υπολογιστεί η τελική σύνταξη), ιδιαίτερα για όσους έχουν 25-40 έτη εργασίας. Σήμερα είναι 70% (80% στο Δημόσιο και στις ΔΕΚΟ) του μέσου μισθού της καλύτερης πενταετίας από τα 10 τελευταία χρόνια εργασίας.
Για να εξασφαλίσει ένας εργαζόμενος με τον καινούργιο νόμο τον ίδιο συντελεστή που ίσχυε στο καθεστώς πριν τα νέα μέτρα, θα πρέπει να δουλέψει 3-5 χρόνια επιπλέον. Ακόμα και τότε, όμως, δε θα φτάσει να πάρει την ίδια σύνταξη, γιατί είναι εξαιρετικά αμφίβολο (όπως προαναφέραμε) αν θα έχει τις ίδιες συντάξιμες αποδοχές.
Ουσιαστικά, οι συντάξεις θα υπολογίζονται όπως στον ιδιωτικό τομέα:
Για 39 αντί για 40 χρόνια δουλειάς, η αναλογική σύνταξη (εκτός της βασικής) πέφτει στο 55% των συντάξιμων αποδοχών στο σύνολο του εργασιακού βίου.
Για 35 χρόνια εργασίας, η σύνταξη πέφτει στο 45%.
Για 40 χρόνια φτάνει το 60%, χωρίς να υπολογίζεται η βασική σύνταξη.

* Οι επικουρικές συντάξεις θα διαμορφώνονται ανάλογα με την οικονομική βιωσιμότητα καθενός από τα καταληστευμένα Ταμεία Ασφάλισης.
Τα Διοικητικά Συμβούλια των Ταμείων θα αποφασίσουν έως τις αρχές του 2012 για τα ποσοστά αναπλήρωσης.
Από το 2011 το κράτος δε θα καλύπτει κανένα έλλειμμα των επικουρικών Ταμείων. Όπου κι όποτε θα προκύπτει έλλειμμα, θα «προσαρμόζονται» (δηλαδή θα πετσοκόβονται) οι συντάξεις!

* Από το 2011 και ανά δύο χρόνια, η Εθνική Αναλογιστική Αρχή θα εκπονεί και θα δημοσιεύει μελέτες βάσει των οποίων θα «επανακαθορίζονται» οι συντάξεις: Τίποτα δε θα διασφαλίζεται για τους εργαζομένους, ούτε καν το ποσό της ελάχιστης σύνταξης.

* Oι συντάξεις του Δημοσίου άνω των 1.400 ευρώ θα υπόκεινται πλέον και αυτές στο φόρο ΛΑΦΚΑ – 3 έως 10%, ανάλογα με το ποσό της σύνταξης. Θα επιβάλλουν το φόρο αυτόν επί του συνόλου των αποδοχών για συντάξεις πάνω από 1.400 ευρώ. Η συνολική μείωση στις σημερινές συντάξεις κυμαίνεται από περίπου 500 ευρώ το χρόνο στη σύνταξη που αναλογεί στα 1.400 ευρώ, μέχρι περίπου και 4.200 ευρώ το χρόνο για μηνιαία σύνταξη άνω των 3.500 ευρώ.

* Αναθεωρούν το πλαίσιο χορηγήσεων συντάξεων αναπηρίας.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ένας δικαιούχος αναπηρικής σύνταξης θα δικαιούται το 75% της βασικής (270 ευρώ!!!) αν το ποσοστό αναπηρίας κυμαίνεται από 67% έως 80%, και θα δικαιούται το 50% της βασικής (180 ευρώ!!!) αν έχει ποσοστό αναπηρίας 50% έως 67%.

* Αυξάνουν τα όρια συνταξιοδότησης των γυναικών στο δημόσιο τομέα στα 65 χρόνια έως το τέλος του 2013.
Η εξίσωση των ορίων ηλικίας ανδρών και γυναικών (προς τα πάνω…) στο Δημόσιο θα αρχίσει από το 2011 με τριετή περίοδο προσαρμογής.
Μειωμένη σύνταξη θα παίρνουν στα 60, αντί για τα 55 που ισχύει σήμερα.
Όσον αφορά την πρόωρη συνταξιοδότηση ανδρών και γυναικών: για 5 χρόνια λιγότερης εργασίας, η μείωση στη σύνταξη θα φτάσει να ξεπερνά το 30%.
Το όριο των 65 ετών και, γενικά, τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης δε θα πρέπει να θεωρούνται δεδομένα, αφού, σύμφωνα με το νέο νόμο, θα «ανακαθορίζονται κατά τη μεταβολή του προσδόκιμου ζωής του πληθυσμού της χώρας»!!!

* Για όσους εργαζομένους έχουν ασφαλιστεί έως και τις 31/12/2010, η σύνταξή τους θα υπολογιστεί με δύο τρόπους:
Το πρώτο κομμάτι θα υπολογιστεί με το παλιό σύστημα έως το τέλος του 2010.
Το δεύτερο, από 1/1/2011 μέχρι τη σύνταξη, θα υπολογιστεί με τους καινούργιους, δυσμενέστερους όρους.
Η σύνταξη όσων ασφαλιστούν εξολοκλήρου από 1/1/2011 θα υπολογιστεί με το νέο σύστημα.
Και στις δύο περιπτώσεις η τελική σύνταξη θα είναι μικρότερη μέχρι και 50% σε σχέση με ό,τι ίσχυε μέχρι σήμερα.

* Οι μητέρες με ανήλικο παιδί ή τρία τουλάχιστον παιδιά και 25 χρόνια ασφάλισης δε θα μπορούν να βγουν στη σύνταξη στα 50, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα.
Από το 2013 χάνεται το δικαίωμα αυτό: Θα βγαίνουν στη μειωμένη σύνταξη στα 60 με τουλάχιστον 5.500 ένσημα, ενώ μέχρι σήμερα μπορούσαν να βγουν στη σύνταξη στα 50.
Για να πάρουν πλήρη σύνταξη, θα πρέπει να έχουν κλείσει τα 65 (κι εφόσον το παιδί τους είναι ακόμα ανήλικο…), ενώ μέχρι σήμερα μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν στα 60.
Όσες από αυτές δεν έχουν συμπληρώσει το 50ό έτος τους το 2012, αλλά έχουν συμπληρώσει 25 χρόνια εργασίας, θα πρέπει να εργαστούν 5 επιπλέον χρόνια, για να βγουν στη σύνταξη στα 55.
Από το 2013 οι γυναίκες και οι άνδρες που έχουν 3 παιδιά ή τέκνο με αναπηρία σε ποσοστό τουλάχιστον 67%, θα βγαίνουν στη σύνταξη στα 65 – και όχι στα 56, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα.
Για τις μητέρες 3 παιδιών ισχύει η εξαγορά έως και 5 ετών του λεγόμενου «πλασματικού χρόνου ασφάλισης». Θα πληρώνει ακριβά, δηλαδή, η εργαζόμενη την τεκνοποίηση προκειμένου να πάρει σύνταξη…
Επίσης, ο νέος νόμος καταργεί το δικαίωμα που είχαν άνδρες και γυναίκες με τουλάχιστον 3 παιδιά να συνταξιοδοτηθούν ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας.

* Οι άνδρες που έχουν ασφαλιστεί πριν το 1993 και έχουν 35 χρόνια πλήρους προϋπηρεσίας, από το 2012 θα βγαίνουν στη σύνταξη αργότερα απ’ ό,τι ίσχυε μέχρι σήμερα.
Από το 2012 έως το 2015 θα προστίθεται σταδιακά 1 εξάμηνο ανά έτος. Έτσι, από το 2015 θα συνταξιοδοτούνται με μειωμένη σύνταξη στα 60 με 40 χρόνια εργασίας – αντί για τα 58 με 35 χρόνια εργασίας που ίσχυε μέχρι σήμερα.

* Αυξάνουν την ελάχιστη περίοδο εισφορών από τα 35 στα 40 έτη, σταδιακά έως το 2013.
Έτσι, για να πάρει κανείς σύνταξη, θα πρέπει να έχει συμπληρώσει 40 χρόνια δουλειάς ή να έχει συμπληρώσει το 65ο έτος ηλικίας.
Θα αναγνωρίζονται έως και 7 χρόνια ασφάλισης με εξαγορά της στρατιωτικής θητείας, του χρόνου επιδότησης λόγω ασθένειας ή λόγω τακτικής ανεργίας, του χρόνου σπουδών, του χρόνου εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών κ.ά. Ο εργαζόμενος, δηλαδή, θα καλείται να εξαγοράσει πανάκριβα τη λεγόμενη «πλασματική ασφάλιση».

* Ο νέος νόμος περιέχει περικοπές στη λίστα των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων.
Επιπλέον, αυξάνεται σταδιακά μέχρι το 2013 το όριο συνταξιοδότησης στα επαγγέλματα αυτά, από τα 55 στα 60 χρόνια για τους άνδρες και στα 58 για τις γυναίκες του Δημοσίου.
Και εδώ προκύπτει πλήρης ανασφάλεια, αφού ο νέος νόμος προβλέπει την τροποποίηση της λίστας κάθε τρία χρόνια!

* Από το 2011 οι ενήλικες κόρες γονέων που έχουν πεθάνει δε θα παίρνουν τη σύνταξή τους, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, εκτός αν είναι ανάπηρες ή σπουδάζουν.
Περικόπτονται οι συντάξεις που έπαιρναν μέχρι σήμερα, καθώς ο νέος νόμος βάζει αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια. Για να συνεχίσουν να τη δικαιούνται, θα πρέπει το μηνιαίο ακαθάριστο εισόδημά τους, εκτός από την κύρια και επικουρική σύνταξη, να μην υπερβαίνει το 30πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη (σήμερα αυτό είναι 34 ευρώ). Αν είναι 30-40πλάσιο, θα παίρνουν τα 2/3 της σύνταξης. Αν είναι 40-50πλάσιο θα παίρνουν τη μισή. Αν είναι 50-60πλάσιο, θα παίρνουν το ¼, ενώ περικόπτεται εντελώς αν υπερβαίνει το 60πλάσιο.