user preferences

Recent articles by Dmitri

imageΜερικές σκέψ ... 2 comments

image65 Χρόνια Επανά... 0 comments

imagePiotr Andrievich Marin (Arshinov) 0 comments

Recent Articles about Ελλάδα / Τουρκία / Κύπρος Αναρχική Ιστορία

Απόπειρες αν ... Jul 03 23 by Αναρχικοί Αγ.Αναργύρων – Καματερού

«Ο Ήλιος της Αν... Nov 14 22 by Αναρχικό Στέκι Φιλοσοφικής

Σπάζοντας τι ... Jul 08 22 by Ελευθεριακή Συνδικαλιστική Ένωση

Οι Ελευθεριακοί της Καλαμάτας II

category Ελλάδα / Τουρκία / Κύπρος | Αναρχική Ιστορία | Κριτική / Παρουσίαση author Saturday July 24, 2010 20:15author by Dmitri - MACG - Anarkismo (personal capacity)author email ngnm55 at gmail dot com Report this post to the editors

Από το Δέκατο Πέμπτο Κεφάλαιο με τίτλο “Οι Ελευθεριακοί της Καλαμάτας” του έργου “Για Μια Ιστορία του Αναρχικού Κινήματος του Ελλαδικού Χώρου”. Ολόκληρο το έργο δημοσιεύεται στο http://ngnm.vrahokipos.net


Αν και στη δεκαετία του 1890 από διάφορους ιστορικούς αναφέρεται ότι στα μαχητικά συλλαλητήρια και εξεγέρσεις, κυρίως για το σταφιδικό ζήτημα, υπήρξε συμμετοχή αναρχικών, σοσιαλιστικών και άλλων επαναστατικών στοιχείων και στην περιοχή της Μεσσηνίας (Καλαμάτα, Μεσσήνη κ.λπ.), εντούτοις υπάρχει ένα αρκετά μεγάλο χρονικό χάσμα από το 1884 μέχρι το 1929, χρόνο κατά τον οποίο εμφανίστηκε μια κομμουνιστική επαναστατική ομάδα που κυκλοφόρησε το περιοδικό «Ελεύθερη Σκέψη». Να τι έγραψε ο Δημήτριος Ν. Ζέρβας στην τοπική εφημερίδα «Ελευθερία», την Κυριακή, 3 Νοεμβρίου 2002, σελ. 10. Το δημοσίευμα δε αυτό συνοδεύτηκε και από φωτογραφία του εξωφύλλου του πρώτου τεύχους του περιοδικού «Ελεύθερη Σκέψη», που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 1929. Να σημειωθεί ότι τα δημοσιεύματα αυτά του Δ.Ν. Ζέρβα, κυκλοφόρησαν στην εφημερίδα αυτή με το γενικό τίτλο «Ο έμνοστος τόπος»:

«1929: H σοσιαλιστική ομάδα «Ελεύθερη Σκέψη»

Και τώρα που έσβησε ο τελευταίος απόηχος από τις εκλογές· τώρα που με υποχρεωτική ψηφοφορία οικειοθελώς εκλέξαμε όσους «άρχοντες» θα σκέφτονται και θα αποφασίζουν για λογαριασμό μας· τώρα που πισωγυρίσαμε ήσυχοι, στη θέση που αυτοβούλως έχουμε επιλέξει, ως θεατές μιας μίζερης πορείας.

Τώρα, όσο είναι καιρός, να επαναλάβουμε πρέπει τη μόνη πολιτική πράξη που μας έχει απομείνει. Τη συνεχή γκρίνια, την ύβρη, την αυστηρή και χωρίς λόγο κριτική και καταγγελία του κάθε πολιτικάντη που έκλεψε την ψήφο μας. Να ξαναρχίσουμε το διάλογο, την αντίκρουση απόψεων και τις αερολογίες μέσα στα καφενεία, πίνοντας «βαρύ γλυκό και όχι», παίζοντας πρέφα και βλαστημώντας μέσα σε μια συνεχή και γενική άρνηση των πάντων.

Έτσι όπως έκανε και κείνος ο γερο-Σωκράτης, που αλαφροΐσκιωτο λέγανε, γιατί όλο χασκογελούσε, ειρωνευότανε και με ασυνήθιστη οξύτητα προκαλούσε τους πάντες, λέγοντας ότι ο θεός ή ο δαίμονας τον ανάγκαζε να ασκεί τη «μαιευτική» του, για να αντικρούει τις θέσεις των αντιπάλων του και ότι ο ίδιος ο θεός ή ο δαίμονας του απαγόρευε να γεννάει θέσεις και ιδέες και να δίνει λύσεις (!) κάνοντας δηλαδή μια απόλυτα «αρνητική συμβολή» όπως γράφει ο Πλάτωνας.

Γιατί μη σας λένε ψέματα. Από τότε έτσι συμβαίνει. Πολιτική δεν είναι μόνο να έχεις θέσεις και ιδεολογίες και να κατεβάζεις λύσεις, προτάσεις και προγράμματα για να σε ψηφίσουνε. Ίσως και να μην είναι αυτό η πολιτική. Αλλά πολιτική να είναι αυτή η «αρνητική συμβολή» του Σωκράτη, δηλαδή η άρνηση και απόρριψη όλων όσων δεν γουστάρεις ή σε ενοχλούν και σε πειράζουν ανακατεύοντας τη λογική με το συναίσθημα. Ακόμα και οι αερολογίες στους καφενέδες, «πολιτική» λένε πως είναι. Άλλοι πάλι λένε, πως η «πολιτική» στη μεγάλη της διάσταση και αξία και μάλιστα με «διαλεκτική» σημασία, είναι εκείνη η άρνηση να πάρεις κάποιον στα σοβαρά και αρχίζεις τα πειράγματα, προσπαθώντας να δείξεις την άγνοια ή τη βλακεία ή και την ψευτιά του. «Πειραστική» λέγανε αυτή τη μέθοδο οι αρχαίοι που ξέρανε από τέτοια πράγματα. Κυρίως όμως πολιτική με «διαλεκτική» σημασία και διάσταση λένε ότι είναι εκείνο που κάνουνε στα καπηλειά και τους καφενέδες οι χωριάτες, που όλο πειράζουνε τους άλλους και τους «τσιγκλάνε» και κάνουν ψευτιές κρύβοντας τις απόψεις τους και αμφισβητούν ο ένας τον άλλον, τις ιδέες τους και τα πάντα, παντού και πάντοτε, για να κάνουνε «πλάκα», να προκαλέσουν και να θυμώσουν, να διαφωνήσουν, να φαγωθούνε, να φάνε τα μούτρα τους και να φύγουνε τσακωμένοι. «Εριστική» λέγανε αυτή τη διαλεκτική μέθοδο οι αρχαίοι, και μάλιστα λένε πως είχε διακριθεί σε αυτή ο Μενέδημος και οι Μεγαρικοί και γι’ αυτό είχανε κατηγορήσει και την ίδια την Ακαδημία.

Γιατί να το ξέρετε αυτή είναι η λαϊκή, η ατόφια, καθαρή, αμόλυντη πολιτική. Ενώ κάτι άλλες που φτιάχνουνε οι επαγγελματίες τεχνικοί της εξουσίας, αρμόζουνε μόνο σε πολιτικάντηδες και καιροσκόπους, που βγαίνουνε στα μπαλκόνια, τις στοές και τις πλατείες, και δεν κάνουνε παρά συνεχή μονόλογο, να επιβάλουνε τις δικές τους απόψεις και συμφέροντα και εκλογές, να πάρουνε ψήφους, να το παίζουνε σωτήρες του λαουτζίκου.Γι’ αυτό λέω. Αφού λαϊκές συνελεύσεις και δημοψηφίσματα, που κάνουν οι πολίτες του άλλου κόσμου, εμείς έχουμε να κάνουμε από την Επανάσταση του 1821. Αφού οι νόμιμα εκλεγμένοι άρχοντες ορίζουν απόλυτα πια την τύχη του τόπου και του γένους μας, και ο δικός μας λόγος μόνο ανά τετραετία κυρίαρχος εμφανίζεται μέσα στις κάλπες.

Ας κάνουμε, περιμένοντας την επόμενη τετραετία, το μόνο πράγμα που μας έχει απομείνει. Να συνεχίσουμε να διαλεγόμαστε στα καφενεία στις γειτονιές, στα φαγάδικα, αερολογώντας γύρω από τα κοινωνικά μας προβλήματα, σε μία «πειραστική» ή «εριστική» μέθοδο διαλεκτικής άσκησης της πολιτικής, και όσο μπορούμε με μεγαλύτερη οξύτητα, απαραίτητη για τον έλεγχο και την κριτική. Και να το προσέξουμε. Όταν σε αυτή τη «διαλεκτική» πολιτική μέθοδο τα βρούμε σκούρα, με τα προβλήματα του «όντος» και της «ουσίας». Όταν δηλαδή θα γεννιούνται ερωτήματα όπως π.χ., «αν η πολιτική σαν επαγγελματική ενασχόληση περισώζει και ελευθεριακές δοξασίες ή γεννοβολά μόνο και ατέλειωτα την αγυρτεία;» ή όταν μπουν και άλλα ερωτήματα όπως π.χ. «αν ο επαγγελματίας πολιτικός ως χαλκευμένος τυραννίσκος αναγκαστικά ακολουθεί μόνο τη λογική του εναλλασσόμενου κυνισμού;» τότε δεν θα έχουμε παρά να χρησιμοποιήσουμε τη «σοφιστική» μέθοδο των πολιτικάντηδων. Δηλαδή να δίνουμε απαντήσεις αόριστες και παραπλανητικές, ή να σιωπήσουμε, κάνοντας μόνο έναν παραλληλισμό, και αυτόν σιωπηλά, δείχνοντας με το δάκτυλο τροφίμους θεραπευτικών ιδρυμάτων με έντονα τα κλινικά συμπτώματα εδαφοκυριαρχίας ή διαφυλάξεως ευτελών αντικειμένων.

Τίποτα άλλο· μόνο να θυμόμαστε πρέπει, πως η πολιτική αντιπαράθεση συνεχόμενη και ατέλειωτη είναι, και όσο να ψάξεις, συγκρούσεις πολιτικές βρίσκεις και έτσι γινότανε πάντα σε τούτο τον τόπο. Και το λέω για να θυμηθούμε ότι φέτος κλείσανε 73 περίπου χρόνια από το Μάρτιο του 1929, που μια ομάδα σοσιαλιστάδων της Καλαμάτας, κυκλοφόρησε το περιοδικό «Ελεύθερη Σκέψη».

Ένα περιοδικό που αποτέλεσε όργανο συσπείρωσης και εστία κοινωνικής και ιδεολογικής ζύμωσης και πολιτικής διαμάχης μέσα στην Καλαμάτα και ίσως και γενικότερα στο μεσσηνιακό χώρο.

Όχι ότι ήτανε τίποτε το σπουδαίο. Μια μικρή ομάδα ήτανε τότενες, με νέες, επαναστατικές ιδέες, κομμουνιστές, σοσιαλιστές, αναρχικοί, με βαθιά φαίνεται σκέψη και προβληματισμό. Κάτι παιδαρέλια της Καλαμάτας, που νιώσανε την ανάγκη να φορτωθούν το βαρύ έργο της πάλης ενάντια στην απομόνωση και το σκοταδισμό, ενάντια στην παρακμή και την εγκατάλειψη, ενάντια στην αδιαφορία, ενάντια στη «δέσμευση και υποδούλωση της σκέψης», που λέγανε ότι τότε σκίαζε την πόλη και τη ζωή και τη σκέψη τους.

Έργο δύσκολο και ουτοπικό, πέστε το όπως θέλετε, αλλά πριν από όλα έντιμο και καθάριο και ελευθεριακό, και γι’ αυτό χτυπήθηκε, όπως γίνεται πάντα σε τέτοιες πράξεις και ιστορίες.Γιατί η δράση της ομάδας, πρόκληση ήτανε για το κατεστημένο της πόλης και ενόχλησε τα μέγιστα τους κληρονομικούς ή εκλεγμένους ή διορισμένους – δεν ξέρω – τότε άρχοντες, και μάλιστα η αναγγελία της έκδοσης του περιοδικού, ίσως πολλούς να φόβισε και έφερε πρόσθετη σύγχυση, ταραχή και αναστάτωση.

Μια γεύση αυτής της ανησυχίας, μας δίνει ένα δημοσίευμα της εποχής στην εφημερίδα «Θάρρος» το Φεβρουάριο του 1929, δηλαδή λίγες μέρες πριν κυκλοφορήσει η «Ελεύθερη Σκέψη».

Πρόκειται για επιστολή «αγαναχτισμένου» πολίτη, που γράφει: «Η “Ελεύθερη Σκέψη” προτίθεται λέγει, ότι θέλει να τονώσει τον αγώνα για την επιβολή της δημοτικής γλώσσας για τη μόρφωση του λαού, γιατί είναι η φυσική του γλώσσα, ήτοι με άλλας λέξεις θα αναλάβη την γλώσσαν του λαού, να διδάξη τον λαόν την γλώσσαν του οποίου ομιλεί ο λαός. Θαυμασία σκέψις!

Έπειτα προτίθεται να εξετάση όλα τα τοπικά, κοινωνικά, φιλολογικά ζητήματα κ.τ.λ. προς μόρφωσιν του λαού. Και όλα ταύτα θα κατορθώση βεβαίως με το πολυάριθμον συνεργείον της.Αξιοπαρατήρητον όμως είναι ότι μεταξύ των συνεργατών της “Ελεύθερης Σκέψης” συμπεριλαμβάνονται και συνεργάται δεδηλωμένοι ως κομμουνισταί, άθεοι, αντίχρηστοι, ασεβείς, βλάσθημοι, υβρισταί της πατρίδος, ανατροπείς της οικογενείας κ.τ.λ. Οι τοιούτοι λοιπόν θα μορφώσουν τον λαόν ως είναι και αυτοί μορφωμένοι!

Οι συντάκται της “Ελεύθερης Σκέψης”, θα πρέπει να νομίζουν ότι η κοινωνία των Καλαμών κατήντησε εις τοιαύτην πόρωσιν, ώστε να αναμένη να μορφωθεί από τοιούτους μορφωτά. Συμβουλεύομεν λοιπόν τους συντάκτας να τραπώσιν εις άλλο έργον ωφέλιμον δια τον εαυτόν τους και ας αφήσουν ήσυχον την κοινωνίαν των Καλαμών η οποία τους ευχαριστεί δια το υπέρ αυτής ενδιαφέρον των. Καλαματιανός».

Τέτοια γράφανε και λέγανε οι σεβαστοί κατά τα άλλα νοικοκυραίοι και προειδοποιούσαν. Δεν κατάφεραν όμως να φοβίσουν αυτό το γκρουπούσκουλο των εξεγερμένων νεανίσκων, γιατί φαίνεται ότι τόλεγε η καρδιά τους.

Και ας ήτανε μια παρεούλα από 15 περίπου παιδιά. Δεν ξέρουμε βέβαια πολλά για δαύτους. Άγνωστη είναι η περισσότερη δράση της ομάδας τους… Προς το παρόν, ξέρουμε μόνο ότι οι πέντε από αυτούς, αποτελούσαν τον πυρήνα της ομάδας και την συντακτική επιτροπή του περιοδικού. Γνωστά ονόματα, είναι ο Φώτης Λαμπρόπουλος, ο Αλέκος Πολύχαρος, ο Βασίλης Δίζης, ο Λούλης Τσικλητήρας, και προσωπικά συμπεραίνω από τις συνεργασίες στο περιοδικό ότι στην ομάδα πρέπει να συμμετείχαν ή να συνεργαζόντουσαν με αυτή, ο Κ. Γεωργούλης, ο ποιητής Ηλίας Τουρνάς, ο Νούλης Ντόλιος, ο Τ. Μαυροκέφαλος, ο Κ. Γιάγιας, ο Θ. Σκαλαίος και ο Χρήστος Τερζάκης.

Πρέπει μάλιστα να σημειώσω, ότι παρά το γεγονός ότι για πρώτη φορά ασχολήθηκα με την «Ελεύθερη Σκέψη» στις 27 Σεπτεμβρίου 1976 γράφοντας στην εφημερίδα «Μάχη», δεν μπόρεσα έκτοτε να συμπληρώσω την πληροφόρηση γύρω από την ομάδα και τη δράση της.Γεγονός όμως είναι, ότι το περιοδικό «Ελεύθερη Σκέψη» (Μηνιαία έκδοση – Τέχνη, Φιλολογία, Ζωή, Κοινωνία, Φιλοσοφία – Καλαμάτα, Μάρτης, Χρονιά πρώτη – φύλλο) κυκλοφόρησε πράγματι το Μάρτιο του 1929 και ήταν μεγάλη η προσφορά για την πόλη της Καλαμάτας και γενικότερα στη Μεσσηνία.

Συνολικά κυκλοφόρησαν 4 ή 5 τεύχη και τα κείμενα που δημοσιεύτηκαν είναι από εκείνα που θα μένουν να χαρακτηρίζουν την πορεία αυτής της πόλης, ενώ ακόμα είναι τόσο ζωντανά που αν δεν έθετα ημερομηνία θα έλεγε κανείς ότι γράφτηκαν σήμερα.

Να τι γράφανε λοιπόν το Μάρτη του 1929, αυτοί οι άθεοι και ασεβείς κομμουνιστές στο περιοδικό τους «Ελεύθερη Σκέψη».

«ΓΙΑΤΙ ΒΓΑΙΝΟΥΜΕ»

«…Ο ρωμαντισμός ύστερα από την αποφασιστική τροπή που παίρνει το κοινωνικό ζήτημα, κι ύστερα από τη φανερή κατάδειξη της ψυχολογικής διάθεσης των μαζών πάνου σε σπουδαία κεφάλαια του κοινωνικού προβλήματος, παιδαγωγικό, γλωσσολογικό, καλλιτεχνικό, οικονομικό κ.τ.λ. βρίσκει τη θέση του στη λήθη, ανήκοντας στο παρελθόν. Και πάλι η υποχώρηση που έκαμε πολύ εύκολη ο ίδιος σε ρεαλιστικότερες θεωρίες, δείχνει πως μόνο εφήμερος ήτανε παροξυσμός χωρίς αποτελεσματική βαρύτητα, ούτε για την εποχή του καμμιά.Γι’ αυτό μαζύ με τον ίδιο έσβησε και κάθε προσπάθεια των παρεξηγημένων από ευγένεια ψυχής τελευταίων οπαδών του, και στην Καλαμάτα και σ’ όλο τον κόσμο.

Η σκληρή εντύπωση λοιπόν της πάλης της ζωής που γέννησε τις νεώτερες θεωρίες, διέλυσε για παντοτεινά και μια ουτοπία – που όσο ευγενικά κι’ αν ήτανε κι αυτή σαν πολλές άλλες μαλακώσανε τον πόνο για να επιβραδύνει το ξεχείλισμα της οδύνης του.Οι παλιότεροι λοιπόν συνάδελφοί μας σταθήκανε πολύ άτυχοι στη διαλογή του δρόμου τους για την κατεύθυνση της μάζας.

Η ίδια πάλι θετικότερη εξέλιξη της κοινωνίας δεν ανέχτηκε την προσπάθεια της δημιουργίας αγροζημιωτών στο πνευματικό της χωράφι ώστε να πέσουνε “ενδόξως” και κείνοι που βάλανε για σκοπό της προσπάθειάς τους το χρηματισμό.Με κάθε θυσία όσο σκληρός και αν είναι ο αγώνας, η “Ελεύθερη Σκέψη” θα την πολεμήσει αυτή τη μουχλιασμένη και πολύ επιζήμια ταχτική… Όπως βρίσκεται μακρυά από κάθε ουτοπία ή κερδοσκοπικό λόγο, θα αγωνιστεί για όλα τα ιδεώδη της ανθρώπινης σκέψης και ψυχής… Τα κοινωνικά ζητήματα με όση σοβαρότητα και αν παρουσιάζονται σήμερα, πολύ λίγο και πολύ άσχημα εξετάζουνται στην Ελλάδα και καθόλου στην Καλαμάτα. Τα τοπικά ζητήματα στο πνευματικό επίπεδο ποτέ δεν βρήκανε το μέσο να βγάλουνε την ηχώ του πραγματικού τους πόνου, της αμείλιχτής τους ανάγκης.

Γενικώτερα ζητήματα, γλωσσικό, παιδαγωγικό, κ.τ.λ., γενήκανε μονοπώλιο της πρωτεύουσας, ώστε στην επαρχία δημιουργείται ατμόσφαιρα σκοτεινής αδιαφορίας.Η τέχνη κι αυτή παραμελήθηκε κι άρχισε να παίρνει πολύ στραβό κατήφορο η αποσύνθεσή της επίφοβο για την κοινωνία μας. Κάθε ντόπιο ταλέντο, σβήνει προτού ανάψει, διώχνεται αν αναφάνηκε για να μαζευτούν όλα εκεί που πολύ λιγότερη την έχει ανάγκη ο κόσμος.Η κοινωνική θέση και τα προβλήματα των εργατικών και αγροτικών μαζών δεν μελετήθηκαν ποτέ ίσα, ποτέ λογικά, αλλά πάντα μέσα από ένα πρίσμα μιας οικονομικής ευκολίας στην εκμετάλεψη και στη χειροτέρεψη προς το ραγιαδισμό.

Όλα αυτά – κι άλλα ακόμα πολύ σοβαρά ζητήματα – είναι εκείνα που τραβάνε την “Ελεύθερη Σκέψη” για να κάνει την εμφάνισή της. Με ωμή την αλήθεια, μακριά από κάθε μάταιο υπολογισμό ή ουτοπικό παρασυρμό θα προσπαθήσουμε να κάνουμε την “Ελεύθερη Σκέψη” τον τέλειο καθοδηγητή της μάζας, το μεγάλο δάσκαλο της αλήθειας και τον αληθινό ζωγράφο της σημερινής ανάγκης της κοινωνικής ζωής. Η “Ελεύθερη Σκέψη”».

Και μπαίνεις στον πειρασμό να σημειώσεις και να αναρωτηθείς μήπως, πολλά από όσα γράφανε τότε τα παιδιά της «Ελεύθερης Σκέψης» μένουν ακόμα τα ίδια σήμερα σαν προβλήματα να σηματοδοτούν ακόμα την πορεία μας σε τούτο τον ελάχιστο χώρο και τόπο.Μένουν ακόμα μετέωρες διαπιστώσεις ότι χρόνια τώρα μορφοποιείται ένα «τίποτα» και ότι μια αίσθηση κενού παραμένει κάτω από τις σκέψεις των παιδιών της «Ελεύθερης Σκέψης» που θέλανε το περιοδικό τους να γίνει:«Με ωμή την αλήθεια, μακρυά από κάθε μάταιο υπολογισμό ή ουτοπικό παρασυρμό, ο τέλειος καθοδηγητής της μάζας, ο μεγάλος δάσκαλος της αλήθειας και ο αληθινός ζωγράφος της σημερινής ανάγκης της κοινωνικής ζωής».

Συνεχίζεται

Related Link: http://ngnm.vrahokipos.net

This page has not been translated into Nederlands yet.

This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]